Page:Progreso - 3a yaro.pdf/289

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
259
PRI LA KEMIALA NOMIZADO

kompleta. Tamen, pro ke simila nomi existas en naturala lingui, ni povas ritenar ta formo, sed kun deklaro, ke la formi kloracido e simila esas vere korekta e povas uzesar samtempe kam la plu longa formi, qui devas malaparar.

Pri la kompozata kationi, ne existas en ula naturala linguo konsequanta sistemo di nomizado, pro ke la teorio di ca kombinuri ne esas sat devlopita. Tale restas nur por ni adoptar l’existanta nomi tale quale, kun Idala finalo.

Por NH3 e la du radiki NH2 e NH4, ni propozas NH2 amino, NH3 amono, NH4 amonyo od amonio, quale max simila ad nacionala uzado. La literi k, qu o c, qui existas en nacionala lingui (ammoniaque, Ammoniak) ne apartenas a la radiko, qua esas amon‑, e pro to amono uzesus por la de longe konocata NH3 ; amonyo NH4 memoras simila e izomorfa kalyo, e amino NH2 esas internaciona.

La oxoza grupi UO, VdO e c. povas ritenar sa internaciona formo uranilo, vanadilo e c. ; do UO (NO3)4 uranilo-nitrato e c. Plu konsequanta esus uranoxo e vanadoxo.

La metalamoniala kombinuri nomizesos kupramono, argentamono e c. ; semblas preferinda uzar formo amono kam amonyo, por ke ol expresas exakte la kompozeso ek metalo e amono, NH3. Se necesa, on povas insertar la nombro di l’atomi NH3 : kupri­tetra­mono e c.

Evidente tala nomizado ne suficas por komplexa metalamoni di kobalto, plato, kromo e c. ; sed pro ke hike ne existas generale adoptita nomizado, ni povas ajornar la questiono til urjanta bezono. Forsan la plu granda libereso en Ido posibligos future starigo di unesma konsequanta sistemo ; quo esos plu facila en nia linguo kam en irga naturala.

Restas ankore questiono pri acidala e bazala sali. L’unesmi expresesas per vorto hido ; do hido-natro-sulfato esas HNaSO4, duhido-natro-fosfato esas H2NaPO4. La bazala sali kontenas OH, hidoxo ; tale Cu (OH) NO3 esas kupri-hidoxo-nitrato. BiOCl povas nomizesar bismuto-oxo-kloro od bismutoxo-kloro.

La vorti anhidrato[1] e hidrato ritenas sua signifiko. Hike granda avantajo di nia sistemo, diferigar H hido e H20 hidro, esas evidenta. Tale CO2 esas karbo-duoxido o karbatacido-anhidrato (anhidrato di karbatacido).

La organika grupo de kompozuri Cm(H2O)n, la tale nomizata D. Kohlehydrate, F. hydrates de carbone, nomizesos karbohidrati, dum ke karbo-hidi esos CmHn (D. Kohlen­wasser­stoffe.)

La generala nomi di klasi de kompozaji kun sama elemento, ex. kloridi, sulfidi, karbidi, formacesos analoge a la naturala lingui ; segun neceseso on povas adjuntar greka nombri : pentasul-

  1. Anhidrido esas nepermisata pro la finalo ‑ido.