Page:Progreso - 3a yaro.pdf/209

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
179
KRONIKO

meskis). Lor on « kashas sin », lor on « kashighas », segun la kaprico di l’autoro. « Al via viro vi vin tiros » ; quon pensas pri ca frazo la spritozachi, qui jokis pri viviva ? Vice maslo e femino, kad on savas qua vortin uzas Dro Zamenhof ? Virbesto e ino !

On rimarkas anke kelka traci di Esperantido : unesme, on uzas diluvo, vice superakvego[1], e force, nam on bezonas dicar akva diluvo ! (Diluvyo esas plu etimo­logiala). On uzas abismo vice profun­de­gajho ; giganto vice grandegulo ; aperturo vice malfermo o malfer­majho ; nam la sufixo ajh servas ad omno ; estajho, ekzistajho, rampajho, flugajho apud flugil­havanto (quan ni tradukus per alozo ; tamen ni sempre longigas la vorti !) ; majstrajho, zonajho, e fine : movi­ghan­tajho ! Pro quo ne simple movajho, analoge ad estajho, e c. ?

Konkluze, la stilo di la Maestro esas senforma mixuro di Esperantal idiotismi e di neologismi uzata sen regulo, sen metodo, sen ula videbla motivo. Tala esas la nekuracebla kaoso, quan on propozas quale modelo imitinda, quale superega normo !


KRONIKO
Grava propozo.

Por evitar vera inundo de linguala propozi facita ofte da ne-kompetenti pos ne-suficanta konsidero di omno konsi­de­rinda, me opinionas ke esas nun absolute necesa havar certa reguli qui, sen chanjar la principo di liberaleso qua esas nia forto e pri qua ni esas juste fiera, povas poke restriktar ol e per to faciligar la tasko di la Akademio e duktar ni max balde posible a suficanta stabileso. En omna angla ed amerikana kunveni esas strikta regulo, ke nula propozo povas votesar, se ne ultre la inicatanto trovesas altra persono quale sekondanto. To esas tre efikiva garantio kontre ne-matura propozi, e me kredas ke ni povas imitar ol kun avantajo.

E pro ke nia afero esas esencale inter­naciona, ni devas mem postular, ke propozo por konsi­deresar devas ja aceptesir ne nur da du personi havanta la sama linguo, ma da du havanta diferanta lingui ; nam tre ofte eventas ke on povas obtenar aprobo di sam-linguani por ula chanjo qua apogas su ad ula idiomismo di ta linguo, ma quan altra­lin­guani judikas ne-necesa o mem nociva. Pluse me opinionas ke on povas demandar plu granda garantio pri gramatikala propozi kam pri tala chanji qui afektas nur un

  1. Esas vera, ke la sama vorto super­akvego tradukas, en Esp. primitiva, inundo e diluvyo. Quanta precizeso en ta derivaji ! Sed kad la precipua skopo ne esas sparar maxime posible la radiki ?