Page:Progreso - 3a yaro.pdf/131

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
101
LINGUALA QUESTIONI
Literulo?

So Senigallia questionas, quale on povas tradukar F. illettré, e la kontrajo ; qui sait lire (et écrire)[1] ; to esas, qua savas (o : ne savas) lektar (e skribar). Semblas ke l’ideo esas : « qua konocas (ne konocas) la literi », e konseque povas tradukesar per literulo (la sufixo ul havanta tre general ed elastika senco). Forsan anke on povus dicar alfabetulo (segun exemplo di Port. analphabeto), sed ta vorto esus plu longa, precipue en la kontrajo nealfabetulo. Kompreneble, ta ideo esas tute preciza, e nule povas expresesar per savanta e nesavanta.

Merkato.

So Senigallia propozas adjuntar a ta vorto (ja admisita) la senco : Publika loko en qua on vendas ; nam vendeyo povas indikar tam bone o prefere irga butiko o kontoro. To esas la senco di D. Markt, E. market, F. marché, I. mercato, S. mercado ; e la senco, quan ni adoptis, esas nur metaforal extensuro di ica.

Bagajo.

So Senigallia propozas bagajo [EFIR] D. Gepäck, E. baggage, luggage, F. bagage, I. bagaglio, R. bagaj, S. equipajo, por la senco : equipuro di voyajanto o militisto. Ni uzis til nun : pakajo o pakaro.

Kavalkar.

Uli kritikis ica vorto, pro ke on kavalkas altra animali kam kavali ; e li questionis (kun quanta sprito !) kad on devas dicar kamelkar, asnkar, e c. Li ne atencis, ke ta vorto ne esas formale derivita de kavalo, e ke konseque ol nule implikas l’ideo di kavalo. To esas do min shokanta kam la franca expresuri : aller à cheval sur un âne ; o mem : être à cheval sur un banc. To esas nur « katakrezo » (trouzo) simila a : « kavalo kun arjenta hufferi ». On povas do tute quiete uzar la verbo kavalkar, ne nur pri omnaspeca animali, sed anke pri kozi : kavalkar asno ; la sorcistini kavalkas bastoni. Rimarkez ke ni uzas ta verbo tranzitive. On povas anke uzar l’adverbo di l’sama radiko : sidar kavalke sur benko. E la sprituli povus sparar sua spritaji, nam oli pruvas nur, ke ili komprenas nulo en la naturala derivado di la senci di la vorti[2].

Apogar.

So H. White rimarkas ke la verbo apogar esas tradukita, en la E. vortolibri, per du tre diversa vorti : to prop up, qua signifikas

  1. Rimarkez ke illettré nule esas la nego di lettré, qua signifikas litera­turisto. Ankore un exemplo di la nelogikaji di nia lingui.
  2. On provez tradukar ica frazo en Esp., ube oli e ili esus identa !