Page:Progreso - 1a yaro.pdf/77

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been validated.
63
NIA PROGRAMO

me malplezas ad ni, nam ni esas pronta diskutar la reformi kun irgu, membro o ne membro di Lingva Komitato. Plue, ni konstatas kun plezuro, ke Lingvo internacia fine sentis, ke ne suficas klamar sur omna toni proze ed verse : « Ni restos fidelaj ! » e publikigar « fidelecajn deklaraciojn » ; ol kredas nun necesa diskutar la reformi propozita. Quale dicas la proverbo, « Pli bone tarde kam nultempe ! »

Pri la tri unesma artikli ni havas malmulto dicenda, nam li tute ne diskutas la plubonigi propozita, e presentas nur sentimentala od a priori argumenti kontre omna chanjo. Ni rimarkos nur kelka erori, qui montras, ke mem la membri di Lingva Komitato esis tre malbone e ne sufice informata. So Paul Nylén skribas ad ni : « Vi diras, ke Zamenhof havas la rajton ŝanĝi kaj aliformigi Esperanton ». Nu ! ni nulloke e nultempe dicis to od ulo simila. Il dicas plu juste : « Estas nepruvite, ĉu iu havas aŭ kiu havas la rajton ion decidi en la nomo de la Esperantistaro kaj Esperanto. » Se co esas vera, nulu anke havas yuro por su opozar ad ula reformo di Esperanto ! Il apelas a la praktiko ed a la publiko ; bone ! ni anke, ni do konsentas kun il pri co. Sed il facas granda eroro, kredante, ke ni konsideras nur la ciencala mondo, e neglijas o malprizas la neciencisti, aparte la laboristi. Tute kontre, la reformo tendencas samtempe igar la linguo plu preciza e reguloza por la ciencisti (per la regulizo di la derivado) e plu facila por la mezinstruktiti (per la simpligo di la gramatiko). Co esas pruvata da leteri, quin ni ja citis, e da multi altri, quin ni povos citar. So Nylén tute malprizas la adhero di la ciencisti, supozante, ke li ne bezonas LI. Sed, se co esus vera, pro quo do on fondis Scienca Revuo, Scienca Asocio e c. ? Pro quo do on penas omna mode propagar Esperanto en la ciencistaro e ciencala jurnalaro ? Esas evidenta ke, se on volas engajar la ciencisti, on devas adaptar la linguo a lia bezoni, ed auskultar lia deziri e konsili. Konseque, la superba malprizo di So Nylén ad la cienco esas tute kontra ad la propagado di Esperanto en la ciencala mondo. Il anke eroras, kredante, ke la reformo esas dezirata od aprobata nur en Francio e Belgio : ol esas dezirata ed aprobata da samideani de omna landi, de Rusio e Polonio til Usono e Brazilo ; konseque, da german­linguani e da slav­linguani same quale da roman­linguani. La akuzo francigar la linguo esas tute maljusta, nam tute kontre ni ofte supresas od emendas la francismi di Dro Zamenhof, quale aĉeti, kuiri, detrui, parkere, e c., e c. Co esis ja pruvata da Ido en sa broshuro Les vrais principes de la Langue auxiliaire, ed esos ankore pruvata en nia revuo. La cetero esas nur malpreciza konsideri, quin on ne povas diskutar : « filozofoj ne havas la kredon ; ili estas ĉiam skeptikuloj ». Tala aserti pruvas, ke So Nylén konocas nek la filozofi nek la filozofio. Pro quo do il parolas pri li ?

So Rollet de l’Isle pezas konciencoze la « profitoj kaj malprofitoj de ebla interkonsento de la Esperantistaro kun la Komitato de la Delegacio ». Ca diskuto havas nun pure teoriala intereso, pro ke la