Page:Progreso - 1a yaro.pdf/634

620

PROGRESO

5. Mi joyas renkontar la nuva apertar, min, poka, bitra, vakua, vice malfermi, malpli, malmulta^[1], etc. Tamen on devas ne haltar ibe : almene on devas trovar (inventar) mallonga radiki por malmulto de la frequa mal-adjektivi. Pro to, til ke ulu propozos pli bona radiki, mi propozas la yena :

1. Mallonga $=$ kurta (E., F., I., S.)
2. Mallarja $=$ streta (E., F., I., S.)
3. Malalta $=$ basa (F., I., S.)
4. Malgranda $=$ smala (D., E., Sk, ed R. mal.)
5. Malforta $=$ debla, debila (E., F., I., S.)
6. Malricha $=$ povra (E., F., I., S.)
7. Malbona $=$ evla, ibla (D. E.)
8. (Mi rimarkas ke mal ne esas bona prefixo : multe plu bona esus un‑ o na‑.)

6. La radiko kost devas restar quale ol esas en Esperanto ; nam la o esas vere internaciona, trovesante en D. E. F. I. S. Hol. ed Sk. lingui. Kost kun la signifiko quan ol havas en la vorto franca costal (Esp. ripa) ne estas internaciona escepte de la anatomia vidpunto. Pro to mi propozas gardar la malnuva Esperanta signifiko por la radiko kost. Por ripo on uzez ribo, ripo (D.E. Hol. Sk.) o kotl (jam existanta en la Ilda vorto kotlet. D. E. F. I. R.)

7. La generala formo por la triesma persona pronomo singlulara esas genia inventuro. On bezonas ol ne nur kande on deziras havar indiferenta formo, quale exemple en la yena frazo: « se omnu esus ube lu devas esar » ; sed anke en frazi simila a la sequanti : « li donas al lu (li)el amas lu (el) ». Tala uzo (malsama formo por la komplemento, kande ca relatas al malsama persono de la sama sexuo kam la subjekto), quankam ne deva, esas freque helpanta, aparte rilate al la adjektivi : ila, lua ; ela, lua ; ola, lua^[2].

8. Omna to duktas me al la temo yena : neutra ed plu bona formo por la infinitivo. Mi propozas formo qua finijas en u. Ca formo esas multe plu bona ol la nuna Ildala formi : ol esas plu simpla ed, quo esas ankore plu grava, ol permisas la pozo de la acento, ube ol devas pozesar, sur la avanlasta silabo. Esas malsaje teorie e praktike chanjar la regulo pri acentizo de la linguo en ca un sola okaziono. La fakto ke la Itala ed Hispana lingui freque uzas formi en ‑ar ed ‑ir ne yustigas la Ildala formi ed uzi ; nam

1. On devas rimarkar, ke poke ne equivalas malmulte, sed vicas iom. [N. D. L. R.]
2. Ni ne havas la adjektivi ila, ela, ola, sed ilsa, elsa, olsa. [N. D. L. R.]