Page:Progreso - 1a yaro.pdf/577

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
563
LINGUALA QUESTIONI

gibgibul, rentrentul ; e to ipsa montras, ke ol esas neutila e maljusta en bonul, belul, blindul. Rezume, So P. ne vidas la utileso di la sufixo es en la kazi, ube ol esas absolute necesa, e kontre admisas subtila e kimeratra distingo inter sagho e sagheco, fiero e fiereco, quale se la « abstrakta principo » esus altro kam « la qualeso posedata » ! Tala « plirichighoj » esas nur mallogikaji, ed on vere richigas la linguo, kande on purigas ol de ta neutila komplikaji. Praktike, la min inteligenta homi komprenas ke beleso fakto esar bela, tute same kam vireso fakto esar viro ; dum ke nulu komprenos la difero inter sagho e sagheco, nek pro quo la qualeso di viro esas vireso, sed la qualeso di belabelo. On vidas ye qua latero esas samtempe la logiko, la regulozeso, e la simpleso e facileso por omni[1].

Pri la substantivigo di l’adjektivi.

Dro Max Talmey sendis a ni la sequanta letro.

New-York, 5 septembro 1908,

« La propozo di So de Janko (Progreso, p. 307) semblas supresar per simpla maniero malfacilajo, quan nek Esp. nek Ilo povis solvar. La substantivigo di l’adjektivo esas la « crux linguarum » (tormento di la lingui), e nur en la greka ed en la germana ol esas perfekte establisata por omna kazi. La greka « τό καλόν » di Aristoteles povas tradukesar en Ilo nek per belajo, nek per beleso, malgre l’opiniono di So Couturat en sa bonega verko Étude sur la dérivation (p. 40). Me ne povas refutar ol detale. Sed omnu qua havas partiklo de filosofial sentimento sentas ke « τό καλόν » esas nek bela kozo, nek abstraktita qualeso di beleso. La propozo di So de Janko igas posibla la traduko di ta koncepto en Ilo. On

  1. Ni neglijas tute laterala diskuteti, quale la questiono pri interesiva. Yes, on povas dicar interesiva same kam interesanta, ed existas nula regulo, qua atribuas singla sufixo a singla verbo : en Ido same kam en Esp., omna afixi povas aplikesar ad omna radiko, se nur la generala reguli e la senco permisas. So P. laudas « Esp. Zamenhofa », qua traktas « plu simple » la adjektiva derivaji. Sed il neglijas montrar, quale instrua povas signifikar instruktiva : nam « instrua » libri (t. e. en Ido, instruktala) povas ne esar instruktiva. Same il devus donar moyeno por distingar la kazi, en qui spaca signifikas spacala, e ti en qui ol signifikas spacoza. Yes, tala derivado esas vere tro simpla ! Ni dicas religya doktrino pri doktrino, qua esas religyo ; e So Padfield povas tre bone dicar, ke il artiklizas Progreso, se to plezas ad il. Nulu eroros pri la senco di ta verbo, quale on eroras pri la senco di la verbi maljuste derivata, quale dokumenti.