Page:Progreso - 1a yaro.pdf/576

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
562
PROGRESO

Respondo. — La « klarigo » fondita sur la franca linguo esas tute erora : nam la nemediata substantivigo de l’adjektivo trovesas en lingui quale la greka e la latina, qui havas tri genri[1]. La kritiko de So Padfield tendencas simple a pruvar la neceseso di la tri genri : sed Esp. ne havas li plu kam Ido, e se So Padfield esas justa, on devus adoptar sistemo analoga a ta di So Jespersen ; kad to esas la opiniono di So Padfield ? — Il asertas, ke Esp. havas neutra genro : to ne esas exakta, nam on dicas tiu domo o tiu (pri domo) same kam tiu viro o tiu virino. La formo tio aplikesas nur a kozo nedeterminata, ol ne do esas vere neutro. Pri ta punto, Ido sequas exakte Esp., e konservis la distingo di la finali u ed o en la pronomi sole. E pro ke sama esas pronomo, samo signifikas necese sama kozo. Omna mallogikaleso, quan on riprochas ad Ido en ta kazo, apartenas anke od Esp.

La maniero interpretar « bona sistemo » per « sistemo qua esas bono » esas maljusta e ne serioza, nam l’adjektivo bona, esante primitiva, tute ne bezonas explikesar per perifrazo. So Padfield ipsa admisas tre juste la distingo di l’adjektivi primitiva e di la substantivi primitiva. Sed il ne sat atencas la principo di renversebleso, qua permisas nesavar od oblivyar la speco di la primitiva vorto. Il neglijas explikar pro quo on devas dicar vidva, vidvo, vidvino, e kontre virga, virgulino ; nobela, nobelo, e kontre nobla, noblulo. Tamen to esus explikenda, se il volus justigar la primitiva Esperanto, quan il volas konservar (nam fakte il konservas la max malbona e malklara derivaji : flankighi, elmontrigho, e. c.) .

La principi, quin il propozas ed opozas a la nii, esas simple la reguli o prefere nekoncia kustumi, quin Esperanto sequas blinde e hazarde. So Padfield ne respondas a la kritiko, quan So Couturat facis pri li, e ni povus kontentesar per ta rimarko. Sed ni konstatas fakta eroro : la adjektivi ne expresas, exakte, l’ideo di qualeso, sed l’ideo di individuo (persono o kozo) havanta la qualeso : nam altre la sufixo ec (es) esus tute neutila : avar ne esas avares, blind ne esas blindes, do bel ne esas beles, e c. (Rimarkez ke nia adversi rezonas sempre pri du vorti, bono e belo, e tute neglijas la centi de derivadi, quin ni regulizis ; to suficas por pruvar, ke ta kazi esas nur ecepti e quaze idiotismi). A ta argumento So P. respondas per analogajo : « Se bon bonul, la sufixo ul esas tute neutila ». Certe ! ol esas tute neutila en ica kazo, e So P. konfirmas nur nia propra opiniono. Sed to ne impedas, ke ol povas esar utila en tute diferanta kazi, quale en gibulo, rentulo, kurasulo ; nam lor on ne povas asertar, ke

  1. So Padfield same eroras, kredante ke en F. la bonne maison, bonne implikas per sa feminal formo ula ideo di persono (virino). E ni nultempe asertis, ke adjektivo implikas per su ipsa ideo di persono.