Page:Macovei-Dictionario Encyclopedic de Interlingua-3 de 4.pdf/356

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

imposto - , costos - , numero - , inversemente - , directemente - .

proportionalismo {s}= practica del proportiones.

+ proportionalitate {s}= Qualitate, stato de esser proportional: impostos - .

proportionar {v}= Mitter in proportiones exacte: - vostre expensas (dispensas) a vostre medios de existentia, - le pena al delicto, su fortias non era proportionate a su voluntate.

proportionate pp de proportionar {adj}= Cuje proportiones son harmoniose: corpore bon - , le insimul es harmoniosemente/ben -, le mulcta es - al delicto, inversemente - , - a

proposit- vide proponer

proposition {s}= (lat. proposito) Action de submitter al examine, offerta - de lege, - de governamento, - de pace, - de compromisso, - conciliatori/de conciliation, - honeste, - dishoneste/inhoneste; presentar un - , acceptar/approbar, un - , repeller/repulsar/rejectar un - , a - de . Logica. Theorema: demonstration de un - , logica del -e. Math. - . Ling. phrase: - principal, - incidente/intercalar, - subordinate, - affirmative/positive, - negative, - enunciative (enunciation de un . judicamento, cata phrase contine un o plure -es,

+ propositional {adj}= Phil, Ling. Se dice, de un quantitate que es in reporto de proportion con un altere: logica - , function -

proposito {s}= Intention, plano: in despecto de tote le bon -s; objecto/subjecto in discussion; dicer un cosa a - , dicer alique al puncto; a omne - , cata instante; a - l , incidentalmente (quia il se age de isto): a -, que es tu nomine?; foras de - , a contra tempore, sin retion; a - de, concernente (in re); venir a - , venir a urbe, casa etc.

+ propretor {s}= Rom. Antiq. (lat. propraetor) Pretor sortiente de carga, delegate al governamento de un provincia.

+ propretura {s}= Rom. Antiq. Dignitate de propretor; durata de iste function.

proprie {adj}= (lat. proprius) Que appertine exclusivemente a cata esser; ha la characteres proprie ; convenibile, appropriate a: , apte: ligno - a construction: particular, personal: le parola - . Jur.: benes - , senso - , nomine - , litteral, homine - , amor - , movimento - de un astro; haber qualitates - , estima de se ipse, de - initiativa, de mi/tu/su etc. impulso, per experientia - , le – laude pute. estima de se ipse.

De hic: proprietate &; improprie-improprietate ; appropriar &; expropriar &

propriet- vide proprietate .

proprietari {adj}= appertinente a un proprietario.

+ proprietaria {s}= Proprietates, (ned. besinstar, huisbazin)

proprietario{s}= Persona a qui un cosa appertine in proprietate: -legitime, - de terras, - de casa, - de sclavos, cambiar de - .

proprietate {s}= Derecto de usar. o de disponer de un ben in un maniera exclusive o absolute, sub reserva del limitationes publicate per le legislator; etiam Jur.: derecto de - , - national/del stato, communal/municipal, - legitime, - particular/private, - litterari, -intellectual, - artistic, transmission del - , r: -ciper in - ; pos-

Hoooion: consunitat3 de -- torron, - ir. B . obiliari$ (ned. hoeda-nigfoid): {s}= ohinic, -s aocbanic, horodifari; lo . Que os proprie

de alique: - particular.

De hic: proprietate: proprietario-coproprietario; coproprietate

+ proprioception {s}= Biol. Sensibilitate proprie al ossos, al musculos, al tendines e del articulationes e que informa sur le statica, le equilibration, le displaciamento del corpores in le spatio etc.

+ proprioceptive {adj}= Biol. Proprie al proprioception: sensibilitate - , proprioception.

propter {adv}= presso, a mano ; pre; proxime , presso, a causa de .

propugnar {v}= Defender; battaliar, combatter, querelar, disputar.

De hic: propugnator

propugnator {s}= Defensor; campion.

Propuls- vide propeller

propulsar {v}= Inviar. a distunbiails actor . ; Que p. vopuloa un aissile. Jaia


https://rodmguerra.github.io/macovei/image/1157.png

pulsar alcuno, alique; pulsar se. Fam. render se alicubi, displaciar se.

propulsion {s}= Action de pulsar in avantia: le - per reaction, fortia de - , - electric, - thermic, - per rocchettas, - per corregia, - per rota helicoidal/spiral, mechanismo de - , catena de - , disco de - , motor de - , missile de - .

+ propulsive- {adj}= Relative al propulsion, al movimento de propulsion: helice - , missile - , gas - ; se dice de un pulvere apte a lancear un projectil a partir del tubo de un arma a foco (per opp. a un pulvere brisante

propulsor {s}= (del lat. propulso, pulsate ante se) Que dona un movimento de reaction: - a reaction, helice, vite: ala del - .

+ propulsori {adj}= . Movente se antea: mechanismo - , disco - , rota - , catena - , fortia - , axe/arbore - , gas - , rocchetta/missile -

+ propyl {s}= (fr. propyle) Chim. Derivato del propano

+ propylene {s}= (fr. propylène) Hydrocarburo del ethylene C3H6, utilisate qua materia prime al fabrication del glycerina, del acetylen etc.

propyleo {s}= (gr. pro, ante, e- pule, . porta) Arcg. Porta monumental elevate olim al entrata de un templo, de un local fortificate, de un urbe.

+ Propyleo {s}= Portico del Acropole de Athenas, admirabile edificio in marmore pentelic, edificate per le Mnesicles (437-453 av.J.C.)

+ propylic {adj}= Chim. Propanol: alcohol - .

proque {adv}= Pro que, perque, quare, pro qual ration.

proque {con}= Perque, proque .

+ pro rata {s}= (lat. pro rata parto, secundo le parte determinate) Al - de, in proportion de.

+ prorogabile {adj}= Que pote esser prorogate: le mandato es - ; ajornabile.

+ prorogabilitate {s}= Qualitate de esser prorogabile: - de un mandato ; ajornamento.

prorogar {v}= (lat. prorogare) Reportar a un data ulterior: - un data de pagamento o de- execution;- - un mandato, facer - le validitate de un passaporto; ajornar, postponer: - un assemblea, - le data de pagamento.

De hic: prorogation

prorogation {s}= Action da prorogar; acto soveran, que suspende le session de un assemblea o fixa le remitter in function de isto a un data ulterior; ajornamento: - (le data) de pagamento, conceder/accordar un - a un persona.

+ prorogative {adj}= Que proroga.

pros- prefixo pros- (presso, al latere de; a, verso)

De hic; prosopo- etc .

prosa {s}= (lat . prosa)Maniera de exprimer se que non es obligate como l. ogsia/al/iegoiade un mesura o de un rhythmo regulate: Etiam Eccl. Hymno latin componite de versos sin mesura, sed rhythmate: le - Pentecoste (Veni, Sancte Spiritus...): - narrative, - floride, - administrative, adaptation in - , scriptor in - , scripto in -, texto in - , poema in - , traduction in - , litteratura in - , conto/narration in - , stilo da - , rhythmo del - . ; R. Eccl. Cat. - Wed. Requens.

De hic: prosaismo ; prosaista; prosaic, prosar-prosator

prosaic {adj}= (basse lat prosaicus, scribite in prosa) Que manca de nobilitate; de ideal; banal, commun, sin elevation, vulgar. persona - , conception - del vita.

prosaismo {s}= Defecto del versos que manca de poesia. Fig. Character de lo que commun, platte, sin ideal: le - de alcun existentia.

prosaista {s}= Scriptor in prosa,

prosar {v}= Scriber prosas.

prosator {s}= Scriptor in prosa.

proscenio {s}= Theatr. Parte del theatro ancian que comprendeva lo que nos appella le scena o le a avanscena-: lumines/luces de - .

proscriber (-crib-/-script-) {v}= (lat. praescriber) Colpar de proscription: Sulla proscribeva tres o quatro milles de cives. Fig. Abolir, rejectar: proscriber un derecto, un parola.

De hic: proscription; proscriptor; proscripto


https://rodmguerra.github.io/macovei/image/1158.png

proscript- vide proscriber

proscription {s}= (lat. proscriptio) Mesura violente contra le personas: bannamento illegal durante le guerra e le turbides civil: eriger lista de - .

proscripto {s}= exiliato. "

proscriptor {s}= Celle qui proscribe. , exilia, banna

+ prosector {s}= (lat. prosector) Med. Doctor in medicina qui prepara un dissection pro un curso de anatomia.

prosecut- vide prosequer

prosecution {s}= Le continuar, le persecution (al chassa)

+ prosemitismo {s}= Gruppo ethnic comprendente lo arabes, le judeos, le syrios.

+ proselytismo {s}= Conversion, zelo de facer proselytos.

+ proselyto {s}= Rel. Membro convertite nuper, recentemente

prosemita. {s}= Persona qui face parte del gruppo de populos, proxime qua lingua e qua aspecto phisic del sud-west de Asia, nord e est de Africa.

prosemitic {adj}= Relative a prosemita.

+ prosenchyma {s}= Texito/tela de filamento (ned. veselweefsel)

prosequer (-sequ-/-secut-) {v}= Continuar; - le viage, - le rationamento, - su studios, - del mesme maniera.

De hic: prosecution.

+ prosimias {spl}= Zool. Lemures, sorta de simias.

+ prosobranchio {s}= Zool. -s, importante subclasse de molluscos gastropode a branchias situate verso le avantia. , tal que le murex , le musculo (concha), le bogornole patelle.

prosodia {s}= (gr. prosoidia, accento tonic) Lit. Insimul de regulas relative al metrica. Gram. Le reporto inter le syllabas de un verso, syn. del INTONATION: - musical, application del parolas al musica e del musica al parolas,

De hic: prosodista; prosodic

prosodic {adj}= Lit. Que appertine al prosodia.

prosodista {s}= Lit. Qui cognosce e se occupa da prosodia

prosopo- s(apparente in derivatos e compositos prosope-, prosop- ( = facie)

De hic: prosopopeia, etc.

prosopopeia {s}= (gr. prosopon, persona, e poiein, facer) Lit. Methodo per le qual le orator, le scriptor presta le sentimento, le parola, al cosas inanimate, mortos e absentes. Platon ha facite parlar le leges in un belle prosopopeia.

Prospect- vide prospicer

+ prospectar {v}= (angl. to prospect) Studiar un terreno al fin de discoperir la la jacimentos mineral; - un region, - le petroleo. ; explorar, (ned afzoeken)

+ prospection {s}= Action de prospectar un terreno: - archeologic, - de talento, - petrolifere, - del terreno, servicio de - .

+ prospective {adj}= Habente le function de prospectar.

Prospecto {s}= (Lat. prospectus , aspecto) . Brochure, imprimite que dona le plano de un obra, de un stabilimento, de un affaire etc. ; aspecto, vista; Fig. presentar bon -s.

+ prospector {s}= Cercator del solo (bodenonder xoeker ned. )

prosperar {v}= (lat. prosperare) haber successo, succeder: le commercio prospera; facer florar, florer, florescer.

prospere {adj}= (Lat. prosperus) Favorisate per le successo: casa - , interprisa - , io vos desira/desidera un prospere anno nove.

De hic: prosperitate, prosperar

prosperitate {s}= Felice stato de affaire, general o particular: - fragile, - false/illusori/apparente expansion economic: periodo/era de - .

prospicer (-spic-/-spect-) {v}= Reguardar in avante, reguardar ante

De hic: prospecto

+ prostaglandina {s}= Biochim. Hormon p: . vesonte in nuniercro tevitos e or- garu. ; , c c cuje diftronte oorta c . crescita actiones biochimic diverse.