Page:Macovei-Dictionario Encyclopedic de Interlingua-1 de 4.pdf/309

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

comprehensive adj Capabile de comprehender le alteres, benevolente, indulgente.

comprender (–prend–/–prens–) v (lat. comprehendere) Includer in se, incorporar. Fig. conciper, sasir per le spirito: – le pensata de alcuno. De hic: comprensibile, comprensibilitate, incomprensibile, incomprensibilitate; comprension, incomprension; comprensive.

comprens- vide comprender.

comprensibile ad.j Que pote esser conprendite: attitude – .

comprensibilitate s Qualitate de esser comprensibile.

comprension s (lat comprehensio) Aptitude a comprender, inteligentia: rapiditate de – ; aptitude a comprender le altere ;benevolentia, indulgentia; possibilitate de esser comprendite (parlante de un cosa): texto de – difficile, facultate de – , isto es superior al – human. Logic. Totalitate del characteres includite in un concerto (per oppos. a extension).

comprensive adj Qui comprende le alteres e les excusa voluntariamente, benevolente, indulgente. Logic. Que imbracia in su signification un numero plus o minus grande de characteres.

compress- vide comprimer.

compressa s (del anc. fr. compresser, cargar) Med. Lino por le bandage del plagas: – de glacie, – de gaza, poner –s super.

compressibile adj Que potè pote esser comprimite.

compressibilitate s Proprietate del corpores que pote esser comprimite: le – del liquidos es quasi nulle.

compression s (del lat. compressus, comprimite) Action de comprimer; pumpa de –. Med. compressa. Mech. Pression attingiti per un mixtura detonante in le camera de explosion de un motor, ante su accendimento, camera de – , tension de – , resistentia al –, fortia de – .

compressive adj Chir. Que servi a comprimer: apparato – , bandage – .

compressor s Mech. Se dice del apparatos que servi a comprimer: rolo – , rolo da petra, de ferro fundite pro applatar le solo, – a pistones, – de aere, apparato por comprimer un gas. Med. Instrumento per le qual on stringe un vaso sanguin durante le operation. Anat, Apparato pro comprimer un arteria sur le plano ossose de sub illo.

comprimer (–prim–/–rress–) v (lat. comprimere) Ager sur un corpore de maniera a reducer su volumine. Fig. Impedicar de manifestar se: – su lacrimas, – un sedition/revoIta. De hic: compessibile, compressibilitate, incompressibile, incompressibilitate; compression; compressive; compressor, turbocompressor etc.; comprescar.

+ comprimibile adj Que pote esser compririte.

+ comprimibilitate s proprietate de esser comprimibile.

+ comprimite adj Cuje volumine ha essite reducite per pression: aere –, pumpa a/de aere – , machina a/de– aere – , feno – .

+ comprimito s Phar. Pastilla continente un certe dose de medicamento sub un varve volumine; – contra le tusse, – de vitaminas, – efervescente.

compromiss- vide compromitter.

compromisso s Der. Acto per le qual on pernitte de submitter se al decision de un tertie (arbitro); transaction: preferer un compromisso a un processo, proposition de – , facer un – , pervenir a un –.

+ compromissori adj Que concerne un compromisso: clausula.

+ compromittente adj Que pote causar un pregudicio a alcuno,attinger a su re putation:littera.

compromitter (–mitt–/–miss–) v (lat. compromittere) Exponer, mitter in periculo o in embarasso: – su sanitate/autoritate/carriera etc.; – su renutation, – un femina; submitter a arbitrago. De hic: compromisso.

compuls- vide compeller.