बहारीन : अरबी अल् बहारीन. इराणाच्या आखातांतलें आठ मुखेल जुव्यांचें एक स्वतंत्र शेखराज्य. क्षेत्रफळ ६६९ चौ. किमी. लोकसंख्या ५३८,००० (१९९१). हे जुंवे साउदी अरेबियेचे उदेंतेक सु. किमी. कँथराचे वायव्येक, २६ उत्तर अक्षांश आनी ५० ३० उदेंत रेखांश इतले पातळिल्ले आसात. बहारीन म्हळ्यार दोन दर्या. ह्या व्दीपसमुहांत बहारीन खेरीज मुहॅरॅक, जिद्दा, उम सब्बान, सीत्रा, अन नॅबी सालिस. उम नॅसान आदी मुखेल जुंव्यांचो आस्पाव जाता. हातूंतले मुहॅरॅक आनी सीत्रा हे जुंवे सांकवांनी जोडिल्ले आसात. हवार जुंवे कताराचे देगे लागीं बहारीन जुंव्यासावन आग्नेयेक सु. २० किमी. पयस आसात. बहारीनाची दर्यादेग सु. १२६ किमी. लांब आसा. मनामा हें राजपाटण आसा.
भूंयवर्णन : बहारीन व्दीपसमुहांतले जुंवे ल्हान, तळपी (खडपी) आनी दर्याथळासावन साप उणे उंचायेचो आसात. चडशे जुंवे रेंवटी आनी चूनखड्यांचे आसून तांची निर्मिती क्रिटेशस आनी तृतीयक काळांत जाली आसतली अशें भूयतज्ञांचें मत आसा. ह्या व्दीपसमुहांतली सगळ्यांत ऊंच दोंगुल्ली अद् दुखान (१३५ मी) ही बहारीन जुंव्याच्या दक्षिण आनी अस्तंत वाठारांनी चुकून खारी जमीन मेळटा. उत्तरेकडचो आनी वायव्येकडचो अशीर पछदेश पिकाळ आसून खाजरांच्या उत्पन्नाखातीर आनी भाजीपाल्याक लागून तो प्रसिद्ध आसा.
हवामान : बहारीनाचें हवामन उश्ण आनी दमट. हांगा गीम आनी शिंयाळो अशे दोनूच ऋतू आसात. मे ते ऑक्टोबर ह्या गिमाच्या काळांत तापमान २९ सॅ. ते ३८ सॅ इतलें आसात. शियाळ्यांत डिसेंबर ते मार्च तापमान २१ से परस सकयल येता. शिंयाळे ऊबदिणे आसतात. वायव्येकडच्यान येवपी ‘शामल’ हे आर्द्र वारें आसून दक्षिणेक सावन येवपी ‘गाज’ हें उश्ण आनी सुकें वारें केन्ना केन्नाय रेंव हाडटा. हांगा पावस उणो पडटा. हांगा पावस सरासरी ४ ते १२ इतलोच पडटा. जुंव्याचेर रेंवटी वाठारांनी जावपी वनस्पतींचे सु. २०० प्रकार सांपडटात. फळां. भाजीपालो हांचे उत्पादन उदका शिपणावळींतल्यान लागवडीक फावो आशिल्ले जमनींतल्यान घेतात. रेंवट प्रदेश आशिल्ल्यान हांगा मोनजात साप उणी आसा. सोंशे, शेड्डे, हुंदीर, मुंगूस आनी हेर तरांची मोनजात हांगां दिश्टी पडटा.
इतिहास : प्रागैतिहासिक काळांतल्या अवशेशांवयल्यान सुमेरिया, सिंधू संस्कृताय आनी अरबी दर्यांतल्या हेर जुंव्यांकडेन बहारीनाचे वेपारी संबंद आशिल्ले शे मानतात. आदल्या काळांत तो एक वेपारी जुंवो आशिल्लो. दिलमून नांवाची एक गिरेस्त संस्कृताय इ. स. प. २००० ते १८०० ह्या काळांत हांगा आशिल्ली. इ. स. सातव्या शेंकड्यांत हो जुंवो मुसलमान शेकातळा आयलो. मुखार १५२१ ते १६०२ मेरेन तो पुर्तुगेजांकडेन आशिल्लो. मुखार १६०२ त इराणान ताचेर जैत मेळयलें. साउदी अरेबियेंतल्या अल् खलीफ ह्या राजघराण्यांतल्या अमीरान अरबांच्या आदारान इराणी लोकांक थंयच्यान धांवडावन घाले (१७८३). अठराव्या शेंकड्यांत ब्रिटिशांचो आशियेंतल्या देशांकडेन वेपार वाडलो तेन्ना वेपारी नदरेन म्हत्व आशिल्ल्या ह्या प्रदेशांत रिगून हांगाच्या अमीराक, साउदी अरेबियेंतल्या अरबांक आनी तुर्की लोकांक हांगाच्यान धांवडावंक आदार केलो. परक्यांच्या घुरयाआड आनी देशांत शांतताय दवरपाक ब्रिटिशांनी अमीरांक खूब फावटीं आदार केल्लो. हाचो परिणाम म्हळ्यार ब्रिटीश आनी बाहरीनाच्या अमीरांमदीं १८२० त कबलात जावन मुखार बहारीन हें ब्रिटिशांचें रक्षीत राज्य जालें. विसाव्या शेंकड्याचे सुरवेक बहारीनांत लोकांचें कल्याण जावंचें म्हणून सरकारान खूब येवजणो आंखल्यो. शाळा, महाविद्यालयांची स्थापणूक करून ल्हव ल्हव करून शिक्षणीक उदरगत घडोवन हाडली. १९३२ त हांगा तेलाचो सोद लागिल्ल्यान बहारीनांचें राजकीय आनी अर्थीक म्हत्व वाडलें. हांगाच्या लोकांनी शासनांत आपलो आस्पाव जावंचो म्हणून मागण्यो केल्यो आनी राश्ट्रीय चळवळीक सुरवात जाली. १९५६ त बंड आनी अंधाधुंदी जावन देशांची शांतताय इबाडली. ही इबाडिल्ली स्थिती हाताभायर वचपाक लागली तेन्ना अमीरान लोकांक कांय राजकीय हक्क दिले. पूण इतल्यान लोकांचें समाधान जालेंना. तेन्ना अमीरान १९७० त १२ लोकांचें एक शासकीय मंडळ स्थापन हातूंतले चडशे वांगडी अमीराच्या नात्यांतलेच आशिल्ले. १५ ऑगस्ट १९७१ दिसा अमीरान स्वातंत्र्य जाहीर केलें. त्याच दिसा ब्रिटिशांकडेन ताणें इश्टागतीची कबलात केली.
ह्या स्वतंत्र राश्ट्राची सगळी सत्ता अमीरच्या हातांत आसून तो प्रधानमंत्र्या आनी मंत्रीमंडळांतल्या वांगड्यांची नेमणूक करता. १९७२ वर्सा नेमिल्ले संविधान समितीन १९७३ त देशांचें संविधान तयार केलें. तेप्रमाण सगळ्याक वेंचणूक जावन ३० वांगड्यांची राश्ट्रीय विधानसभा अस्तितत्वांत आयली. राजकीय पक्षाक बंदी आशिल्ल्यान हे सगळे वांगडी स्वतंत्र उमेदवार म्हणून वेंचणुकेक उबे राविल्ले. डिसेंबर १९७८ त बहारीनच्या मंत्रीमंडळांत १६ मंत्री आशिल्ले. अमीर हो राश्ट्राचो मुखेली जाल्यार प्रधानमंत्री हो शासनाचो मुखेली.
आर्थीक स्थिती : आदल्या काळासावन देशाची अर्थवेवस्था चडशी वेपाराचेर आदारिल्ली आसा. शेतवड, शेंदऱ्यो करप, मोत्यां एकठांय करप, ल्हान ल्हान व्हडीं तयार करप आनी नुस्तेंमारी हे परंपरेन चलत आयिल्ले वेवसाय अजून तिगून आसात. १९३४ सावन तेलाच्या सोदाउपरांत बहारीनाचो अर्थीक विकास नेटान जावपाक लागलो. शेतवडीखाला, देशांतली फकत १० जमीन उपेगांत येता. खाजूर आनी अल्फाल्फा तण हींच हांगची मुखेल पिकां. तेल उत्पादनांत बरीच वाड जाल्या. तेलाचे सांठे जरी हेर अरब देशांइतले नासले तरी मुखावयलीं कांय वर्सां पावपाइतले आसात असो तज्ञांचो अदमास आसा. बहारीनाचो मुखेल तेल निवळीकरण कारखानो सीत्रा जुंव्याचेर आसा. देशांतलें आनी साउदी अरेबियेसावन नळांतल्यान येवपी खनीज तेलाचें हांगा निवळीकरण करतात. अर्थवेवस्थेचो विकास जावंचो देखून सरकारान ल्हान व्हड वेवसायांचेरूय भर दिला. अँल्युमिनियम बांधकामाचें सामान, प्लास्टीक, तारवां बांदप, काडप विणप हेय वेवसाय हांगा चलतात. पशुपालान आनी कुकडां पोसप हेय वेवसाय
