कोळी आनी हंसक ही सवणीं हांगा आसात.
इतिहास आनी राज्यवेवस्था : क्रिस्तोफर कोलंबस हाका हे जुंवे पयलीं सांपडले. कोलंबस पयलीं ज्या ग्वानाहानी जुंव्यार देंवलो ताका ताणें सॅन साल्वादोर हें नांव दिलें. मुखार ‘लुकायोस’ ह्या थळाव्या (अमेरिकन इंडियन) लोकांक हिस्पॅनिओला आनी क्युबा हांगाच्या खणींनी काम करपाक धडले. मुखावयल्या २५ वर्सांभितर हांगच्या चडशा थळाव्या लोकांक गुलाम म्हणून हिस्पॅनिओलाक व्हेले. ताका लागून ह्या जुंव्यावयली लोकवस्ती साप उणी जाली. सतराव्या शेंकड्याच्या मदल्या काळांत म्हळ्यार १६४८ त ब्रिटिशांनी आपले पयले वसणुकेची स्थापणूक ईलूथर ह्या जुंव्यार केली आनी कापसाचे लागवडीक लागून हांगा आफ्रिकन खापऱ्यांक गुलाम म्हणून हाडले. १६७० त हे जुंवे कॅरोलायनाच्या जमीनदारांकडेन आयले. पूण ह्या जमीनदारांनी ह्या जुंव्याची कसलीच उदरगत केलिना. १६७१ त तांणी जॉन वँटवर्थ हाका गर्व्हनर म्हणून नेमलो. पूण हांगा रावपी हेर युरोपी लोकांनी हे गजालीक खर विरोध केलो. कॅरोलायन जमीनदार आनी हांगा रावपी हेर स्पॅनीश आनी युरोप हांचे भितरली दुस्मानकाय आनी लुटमाऱ्यांचीं धुमशेणां हाका लागून ह्या काळांत हांगाची स्थिती साप इबाडिल्ली. १७१७ त कॅप्टन वुड्स रॉजर ह्या पयल्या ब्रिटीश गव्हर्नराची नेमणूक केली. रॉजरान येवंचे येवन ह्या लुटमाऱ्यांचो बंदोबस्त करून हांगा थिराय हाडपाचे यत्न केले. पूण स्पेनिशांनी खूब फावटीं ह्या जुंव्याचेर घुरयो घाल्ल्यो. १७७६ च्या सुमाराक अमेरिकी सैन्य कांय तेंप नासाऊ शारांत आशिल्लें. १७८१ त स्पॅनिशांनी नासाऊ शार घेतलें आनी पुराय वसणूक आपल्या शेकातळा हाडली. पूण १७८३ चे पॅरिस कबलातीक लागून हे जुंवे ग्रेट ब्रिटनाच्या चपक्यांत आयले. अमेरिकन स्वातंत्र्यझुजा उपरांत अमेरिकेंतल्या जायत्या ब्रिटीश लोकांनी ह्या जुंव्याचेर येवन आपलो राबितो केलो. १८३८ त गुलामगिरी बायदेशीर जावन खाप्री गुलामांची सुटका जाल्ल्यान बहामांतले कापसाचे मळे काबार जाले. दुसऱ्या म्हाझुजाच्या काळांत अमेरिकन सैनीक तळखातीर बहामा जुंव्यांचो उपेग केल्लो. १९५० त सावळ्या कोराच्या बहामी लोकांनी ब्रिटीशांचें व्हडपण आशिल्ल्या सत्ताधारी युनायटेड बहामी पक्षाक विरोध करपाक सुरवात केली. ह्या विरोधाचें मुखेलपण प्रोग्रेसिव लिबरल पक्षानी केलें. बहामी स्वतंत्र्य चळवळ १९६४ त फळादीक जावन बहामाक थोडो स्वंयशासनाचे अधिकार दिले. ह्या जुंव्याचेर जानेवारी १९६७ त वेंचणूक जान स्वातंत्र्यवादी प्रोग्रेसिव्ह लिबरल पक्षाक भोवमत मेळून तांणी सरकाराची स्थापणूक केली. १९६८-६९ त बहामाक आपले राखणेचो आनी परदेशी वेपार हांचे चड धिकार मेळ्ळे. सप्टेंबर १९७२ तले वेंचणूकेंत देशाचच्या पुराय स्वातंत्र्याच्या प्रस्ना वयल्यान प्रोग्रेसिव्ह लिबरल पक्षान भौवमत मेळयलें. हाकाच लागून १० जुलय १९७३ त राश्ट्रकुलांतलो एक स्वतंत्र देश म्हणून ब्रिटीशांनी बहामाचें स्वातंत्र्य जाहीर केलें.
स्वतंत्र बहामाचो राज्यकारभार १९७३ वर्साच्या संविधानावरवीं चलता. देशांत संसदीय लोकशाय आपणायल्ली आसली तरी राश्ट्रमुखेली म्हणून ग्रेट ब्रिटनाचे राणयेन नेमिल्लो गव्हर्नर जनरल हें काम सांबाळटा. शासनमुखेली म्हणून प्रधानमंत्री आसता. देशांत दोन सदनी विधिमंडळ आसा. तातूंत १६ वांगड्यांचे सिनेट आनी ३८ वांगड्यांची विधानसभा आसता. सिनेटांतल्या णव वांगड्यांक गव्हर्नर जनरल वेंचून काडटा. विधानसभेंतले सगळे वांगडी लोकांनी पांच वर्सांखातीर वेंचून काडिल्ले आसतात. बहामांत ‘बहामियन डॅमॉक्रॅटिक’, ‘फ्री नॅशनल मुवमेंट’ आनी ‘प्रोग्रेसिव्ह लिबरल’ अशे तीन मुखेल राश्ट्रीय पक्ष आसात.
अर्थीक स्थिती : बहामा देशाच्या अर्थीक उत्पन्नांत सगळ्यांत चड म्हळ्यार ७०उत्पन्न पर्यटन वेवसायासावन मेळटा. देशांतले ५० परस चड कामगार ह्या वेवसायांत गुंथिल्ले आसात. पर्यटन वेवसायाचेर पडपी ताण जावंचो म्हणून हालीं सरकार शेतवड वेवसायाचेरूर भर दिता. शेतवड मळार उदरगत जावंची म्हणून सरकार नव्यो नव्यो येवजणो आंखीत आसा. ग्रेट अँबको, अँड्रॉस आनी ग्रँड बहामावयली जमीन पिकाळ आसा. नुस्तेमारी वेवसाय बरेंच म्हत्व आसा. रानांतले पिकावळिकूय म्हत्व आसा. कॅस्कॅरिला बार्क आनी हेर घट्ट लांकडांची निर्यात जाता. उद्देग मळांचेर उदरगत जावंची म्हणून सरकारान कांय नव्यो नव्यो येवजणो आपणायल्यात. खनीज तेल – निवळीकरण, शिमीट उत्पादन, वखदांचे कारखाने हांचेर चड भर दिला. ल्हान ल्हान उद्देगांकूय सरकाराकडल्यान उत्तेजन मेळटा.
येरादारी आनी संचारण : व्हड जुंव्यांचेर डांबरी रस्ते बरेच आसात. दोन जुंव्यांमदली येरादारी हवाई आनी दर्या मार्गांतल्यान जाता. देशांत रेल्वे मार्गाची सुविधा अजून जावंक ना. उदका मार्गांतल्यान ग्रेट ब्रिटन, अमेरिका, कॅनडा, वॅस्ट इंडीस जुंवे ह्या वाठारांनी येरादारी जाता. हाचेभायर नासाउ आनी फ्रिपोर्टाक आंतरराश्ट्रीय विमानतळ आसात. न्यू प्रॉव्हिडन्स आनी हेर म्हत्वाच्या जुंव्यांचेर दूरध्वनीची सुविशा आसा. नासाउच्यान दोन दिसाळीं आनी एक सातोळें उजवाडाक येता.
लोक आनी समाजजीण : बहामातले थळावे आरावाक लोक पुराय काबार जाले. सुरवेक ब्रिटिशांच्या वसणूक काळांत हांगाचे लोकसंख्येचें प्रमाण साप उणें आशिल्लें.अमेरिकन आनी तांणी हाडिल्ल्या गुलामांचे वसणुकेक लागून हांगाचे लोकसंख्येंत वाड जायत गेली. विसाव्या शेंकड्याचे सुरवेक बहामाचे वट्ट लोकसंख्येंतली अर्द लोकसंख्या न्यू प्रॉव्हिडन्स जुंव्याचेर आशिल्ली. मुखार पर्यटन वेवसाय नेटान वाडिल्ल्यान हेर जुव्यांक म्हत्व आयलें आनी थंयचे लोकसंख्येंत नेटान वाड जाली. हांगा खाप्री लोकांचे प्रमाण चड आसा. गोऱ्या लोकांमदीं अमेरिकन, कॅनडीयन आनी ब्रिटीश चड आसात. धर्मीक नदरेन प्रॉटॅस्टट कॅथलिकांचें प्रमाण चड आसा. नासाउ हें राजपाटणाचें शार, फ्रिपिर्ट, ग्रॅड बहामा, क्रुक्ड, इनाग्वा, अकलिन्स, अँड्रास, न्यू प्रॉव्हिडन्स, ग्रॅट अँबको हीं म्हत्वाचीं शारां आनी पर्यटन थळां – कों. वि. सं मं
