Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/775

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

हांच्यांतले कांय सोक शैव आनी कांय वैष्णव आसात. दुर्गम्म ही तांचे जातीची देवता. तिचीं खूबकडे देवळां आसात. हे लोक थरावीक दिसा देवीचू पुजा करतात. त्याच वेळार नव्या कोंड्यांची पूजा करून तांचे कुडके दर एकल्याक वांट्टात. उपरांत त्या कुडक्यांची एकाद्री वस्त तयार करतात. हे पूजेदिसा जनावरांक मारून तांचें मांस शिजोवन खातात.


दिवाळे उपरांत एक दीस ते रानांत वतात. थंय कांय कोंडे कापून ते एके सारयल्ले, सुवातेर दवरतात. पुजारी उपरांत त्या कोंड्यांची पूजा करता आनी एक बोकडी वा एका मेंढराचो बळी दिता. उपरांत सगळेजाण तें मांस शिजोवन खातात. कांय कडे , हे पुजे उपरांत तीन दीस सगळे लोक आपलो वेवसाय बंद दवरतात.


हे लोक बोकडां,मेंढरां वा दुकरांचें मांस खातात. तांकां सोरोय खूब आवडटा. सणा-परबेक ते खूब सोरो पियेतात.


लग्नसुवाळ्यांत हे लोक प्राणिहत्या करीनात. लग्न जातकच दुसऱ्या दिसा सोयऱ्यांक, इश्टांक मांस शिजोवन वाडटात आनी खूब सोरोय घालतात.


चल्याचो बापूय चलयेक मागणी घालता. एकाच कुळांत लग्नां जायनांत. आते वा मामे भयणीकडे लग्न करपाक मेळटा. चली पसंत आसल्यार एका बऱ्या दिसा चल्याचो बापूय आपल्या कांय लोकांक घेवन चलयेगेर येता आनी चलयेक साडी-चोळी दिता. उपरांत थंय आशिल्ल्या सगळ्या लोकांक पान-सुपारी वांट्टात.


लग्नाच्या दोन दीस पयलीं सांजवेळां व्हंकलेकडले लोक न्हवऱ्यागेर वतात. दुसऱ्या दिसा कुलदेवतेची पुजा करून निवेद दाखयतात आनी सोयऱ्या धायऱ्यांक जेवण घालतात. न्हवऱ्यागेरूच हो लग्नसुवाळो जाता.


लग्न धारे पद्दतीन जाता.न्हवऱ्यान व्हंकलेच्या गळ्यांत ताळी बांदप हो लग्नांतलो मुखेल विधी आसता. उपरांत न्हवरो-व्हंकल एकाच पानांत जेवतात. उपरांत हे सगळे विधी परतून राती व्हंकलेगेर जातात, तेन्ना व्हंकलेचो मामा कन्यादान करता.


लग्नाच्या दुसऱ्या दिसा गिंडी शास्त्र नांवाचो विधी करतात. तेन्ना न्हवरो व्हंकलेचें एक काकंण आनी मांवाची पिचुळची गिंडी म्हळ्यार ल्हान घागर चोरता आनी आपल्या घरांत लिपून बसता. उपरांत व्हंकल ताका सोदपाक येता . पयलीं ती चुकून आपल्या भावाकूच न्हवरो म्हणून धरता. चूक कळटकच सगळे लोक त्या भावाचीं फकाणां करतात. तो पिकार जातकच किदेंय इनाम दिवन ताचो समज घालतात. मागीर खऱ्या चोराक म्हळ्यार न्हवऱ्याक सोदून काडून व्हंकलेगेर व्हरतात आनी हाचेफुडें सारको वाग म्हूण विनवणी करतात.


ह्या लोकांत घटस्फोट वा विधवा-विवाहाची चाल आसा. चलयेक पयलेखेप ऋतुप्रापती जातकच, खास उबारिल्ल्या खोपटांत तिका दवरतात. सातव्या दिसा न्हावन ती घरांत येता. पूण सोळा दीस मेरेन तिका शुध्द मानीनात. तिचें लग्न जाल्लें आसल्यार सोळाव्या दिसा घोवाकडे तिचो संबंद येता.


बायलेचें पयलें बाळंतपण कुळारा जाता. सातव्या म्हयन्यांत दुवाळ्यांचें जेवण करून तिका नवी साडी-चोळी दितात. णव दीस सुयेर पाळटात. णाव्या दिसा शेडराच्यो बायलो तिच्या न्हाणाखातीर कळसोभर हून उदक घेवन येतात. तांकां सगळ्यांक त्या दिसा जेवण दितात. सांजवेळां पोरन्यो पाळण्याची पुजा करून तातूंत भुरग्याक दवरतात आनी बारसो करतात. तिसऱ्या वर्सा कुलदेवतेच्या देवळांत, भुरग्याचें जावळ काडून त्याच दिसा ताचे कान तोपतात.


मेडार जातीच्या मुखेल्याक यजमान वा गौड अशें नांव आसा. तशेंच तांच्यांतल्यान दर एका कुळाचो कट्टेमणी नांवाचो एक अधिकारी आसता. यजमान , जातींतलीं झगडीं-झुजां सोडयता.


सादारणपणान हे लोक मडें पुरतात. अकस्मात कोणूय मेल्यार वा म्हारोगान मरण आयल्यार तें मडें लासतात. मडें पुरतना ताची तकली दक्षिणेवटेन दवरतात.


हांच्यांतले वैष्णव लोक अंत्यसंस्कारांखातीर सातानी पुरोयताक आपयतात. तिसऱ्या दिसा ते मृतात्म्याक थडग्याचेर पिंड दितात आनी कावळ्यान तो खावंचो अशी इत्सा करतात. कावळो पिंडाक आफुडलोना जाल्यार मेल्ल्या मनशाची निमाणी इत्सा पुराय करपाचें उतर दितात.इकराव्या दिसा परतून पिंडदान करतात आनी सोयऱ्या-धायऱ्यांक जेवण घालतात. बारा दीस सुतक पाळटात.


ह्या लोकांचो शकुनांचेर खूब विस्वास आसा. सद्दां कामाक सुरवात करचे पयलीं ते आपल्या हत्यारांची प्रार्थना करतात. कोंडे हाडूंक रानांत वचचे पयलीं शुभ शकुन पळेतात.


मेडावर,सर पीटर ब्रायनः (जल्मः२८ फेब्रुवारी १९१५,रीओ दे जानेरो-ब्राझील मरणः२ ऑक्टोबर १९८७). ब्रिटीश जीवविज्ञानीक आनी वैजकी शास्त्रज्ञ.ताचें शिक्षण मार्लबरो कॉलेज आनी मॅग्डालीन कॉलेज (ऑक्सफर्ड,इंग्लंड)हांगा जालें. पदवी मेळयतकच सर हॉवर्ड प्लोरी हाचे विकृती विज्ञानन प्रयोगशाळेंत कांय दीस काम केल्ल्यान ताका वैजकी जीवविज्ञानांत संशोधन करपाची आवड जाली. १९३५ त ताणें मॅग्डालीन कॉलेजांत ख्रिस्तोफर वेल्श शिश्यवृती मेळयली आनी थंयच वडील प्रयोग-निदर्शक म्हूण ताची नेमणूक जाली. १९३८त ताका त्या कॉलेजचें फेलोपद मेळ्ळें. तेउपरांत तो ऑक्सफर्ड विद्यापिठांत प्राणीविज्ञनाचो व्याख्यातो (१९३८-४७),