आपल्या स्वताच्या प्रयोगांउपरांत ताणें आपलें मत बदललें. कोलंबिया विधापिठांत ताणें जीन हे आनुवंशिकतेचे कण आशिल्ल्याची सत्यता पळोवपाखातीर एक प्रयोगमाळ घडोवन हाडली. ताणें आपल्या प्रयोगांखातीर उणें जिवित आशिल्ली आनी प्रयोगशाळेंत बदलपी परिस्थितींत सहज प्रजनन करूंक येता अशें ड्रॉसोफिला मेलॅनोगॅस्टर ह्या फळकिडीची निवड केली. ही कीड फक्त १० दिसांत आपलें जिवीतचक्र पुराय करता आशिल्ल्यान वर्सभरांत तिच्यो ३० पिळग्यो मेळूंक शकतात. १९१४ मेरेन मॉर्गन हाचे प्रयोग प्रजनन आनी कोशिकाविज्ञानीक परिक्षणांवर्वीं यशस्वी जावन ताणें गुणसूत्र सिध्दांत सिध्द केलो.९११०त ताका पयली उत्परिवर्तन ( Mutation)केल्ली कीड दिसून आयली आनी तिचो सामान्या किडीवांगडा ताणें संकर केलो. ताचेर ताणें खोलायेन संशोधन केलें.जीन हें गुणसुत्रांचेर माळेप्रमाण जोडिल्लें आसता, आसो निश्कर्श ताणें काडलो. मॉर्गन आनी ताच्या वांगड्यांनी पयलीं गुणसुत्र चित्रां १९११ त तयार केलीं. मॉर्गनाच्या संशोधनाक लागून जैव क्रमविकासाची प्रक्रिया स्पश्ट जावपाक मदत जाली आनी हो सिध्दांत आर्विल्ले आनुवंशिकतेची बुन्याद थारलो. गुणसुत्रांच्या आनुवंशिकता संक्रामणाच्या सोदाखातीर ताका १९३३ वर्साचो शरीरक्रियाविज्ञान आनी वैजकी विशयाच्य नोबॅल पुरस्काराचो भोवमान फाव जालो. नोबॅल पुरस्काराखेरीज ताका आनीक कितलेशेच भोवमान आनी पुरस्कार पाव जाल्यात.
-कों.वि.सं.मं.
मॉर्गन ,लुई हेन्रीः (जल्म २१ नोव्हेंबर १८१८, आरोरा (न्यूयॉर्क) इंग्लंड, मरण १७ डिलेंबर १८८१, रॉचेस्टर (न्यूयॉर्क).
एक व्हड अमेरिकन मानवशास्त्रज्ञ. ताचें मुळावें शिक्षण आरोरा शारांत जालें. १८४०त ताणें युनियन महाविधालयाची पदवी घेवन फुडें कायद्याचें शिक्षण घेतलें आनी वकिलीचो वेवसाय सुरू केलो. न्यूयॉर्क राज्याच्या कायदेमंडळांत तो दोनदां वेंचून आयलो. कांय तेंप तो रेल्वे कंपनीचो संचालक आशिल्लो. फुडें १८६२त ताणें वकिली वेवसाय सोडलो आनी तो रॉचेस्टर हांगा रावन मानवशास्त्राचो संशोधन, करूंक लागलो. १८५१त ताणें एलिझाबेथ स्टील हे चलयेकडेन लग्न केलें आनी ताका तीन भुरगीं जालीं.
राज्य विधीमंडळाचो वांगडी आनी सीनेटर जावपाचो मान ताका मेळिल्लो. पूण ताका राज्यकारणाची व्हडलीशी आवड नाशिल्ली. मानवशास्त्राचो अभ्यास करपाखातीर ताणें यंग मेन्स क्लब हे संस्थेचें सभासदत्व आपणायलें. सुरवेक ताणें इरोक्वाईस ह्या अमेरिकन इंडियनांतल्या सेनेका जमातीचो खोलायेन अभ्यास करून आपले ते विशींचे विचार लीग, ऑफ द हो-द-नो-साऊ-नी वा इरेक्वाईस (१८५१) ह्या पुस्तकांत मांडले. हाचेबायर तचाणें सेनेका जमातींतल्या नात्यांविशींचो विशेश अभ्यास केलो. आशियांतले नात्यासंबंद आनी नात्याविशींचीं नांवा हांचेविशीं ताणें जायती म्हायती पुंजायली आनी ताचेर सिस्टिम्स ऑफ कॉन्सँग्विनिटी अँड अँफिनिटी ऑफ द ह्यूमन फॅमिली हो ग्रंथ उजवाडाक हाडलो (१८७१). अमेरिकेंतले इंडियन हे मूळ आशियांतल्यान आयले बें ताणें पयलीं मांडलें.
ताचो सगळ्यांत म्हत्वाचो अभ्यासपूर्ण आनी संशोघनात्मक असो ग्रंथ म्हळ्यार एन्शन्ट सोसायटी ९८७७. हो ग्रंथ चड करून समाजांतल्या कुटुंबाचे उत्क्रांतीचेर भर दिता. ह्या ग्रंथाचो एकूण चार बाग आसात. ते अशेः १ नव्या सोदाच्या आदारान बुघ्दिमत्तेंत जाल्ली वाड, २समाजाच्या शासनाविशीं कल्पनांतली उदरगत, ३ कुटुंबाविशीं कल्पनांचो विकास ४मासमत्तेविशीं कल्पनातलो बदल. कार्ल मार्क्स आनी फ्रिड्रिख एंगेल्स हे दोगय ह्या ग्रंथाकडे आकृश्ट जाले .एंगेल्सान ह्या ग्रंथाचेर आदारीत द ओरिजिन ऑफ द फॅमिली, प्रायव्हेट प्रॉपर्टी अँड द स्टेट (१८८४) नांवाचो स्वतंत्र ग्रंथ बरयलो. मॉर्गनच्या ह्या ग्रंथाचेर मदीं कांय टीकाय जाल्ली.
मॉर्गनान ऑस्ट्रेलियन मानवजातिशास्त्राचेरय बरयल्लें. मोर्गन हो ऑस्ट्रेलियन नात्यासंबदाचेर प्रबंध बरोवपी पयलो मानवशास्त्रज्ञ. ताणें युरोपाची भोंवडी करन( १८७०-७१) जायत्या विचारवंतांची भेट घेतली. युनियन महाविधालयान तांकां सन्मान्य पदवी दिल्ली. अमेरिकन अँकॅडमीची ताका अधिछात्रवृती दिल्ली (१८६८). हे भायर १८७५ त ताका अमेरिकन अँकॅडेमी ऑफ आर्टस आनी सायन्स हे संस्थेचें सदस्यत्व दिल्लें. इ.स. १८७९ त तो अमेरिकन अँकेडेमी फॉर द अँडव्हान्समेंट ऑफ सायन्सचो अध्यक्ष जाल्लो.
-कों.वि.सं.मं.
मॉल्टाः भूंयमध्य दर्यांतलो एक द्दिपसमूह,गोझो, कामिनो, कोमिनॉट्टो आनी फिल्फला जुंवे ह्या प्रजासत्ताकांत आस्पावल्यात. क्षेत्रफळ ३१६ चौ. किमी. आसून तांचो विस्तार ३५ °४८ उतर ते ३६° उतर अक्षांश आनी १४ °१० ते १४° ३५ अस्तंत रेखांश. लोखसंख्या ३,७९,५३३६ (१९९१). वॅलेट्टा हें समुहाचें राजपाटण.
भूंयवर्णः ह्या द्दिपसमुहांतलो मॉल्टा हो मुZखेल जुंवो. ताचो आकार तांतयासारको आसून लांबाय २७किमी. जाल्यार रुंदाय १४किमी. इतली आसा. हो ऊंच पठारी भाग चुन्या खडीसावन तयार जाल्लो आसा. जुंव्याटो दक्षिणेकडचो भाग कमी उंचायेचो आसा. हांगा ल्हान ल्हान खूब देगणां आसात. जुंव्याची दर्यादेग मुखेलपणान फातरी आसा. गोझा हो ह्या समुहांतलो दुसरो म्हत्वाचो जुंवो.हो मॉल्टा दुंव्याचे वायव्येक सुमार ३किमी पयस आसा. ताची लांबाय १४किमी. जाल्यार रुंदाय ४.८किमी. जुंव्याची चडांत चड उंचाय सुमार १९५मी इतली आसा. जुंव्याचो उत्तरेकडचो भाग पठारी जाल्यार दक्षिण भाग सपाट वा कमी उंचायेचो आसा. कोमिनो
