बर्म्युडांत थळावी अशी सस्तनी मोनजात ना. सरकटत वचपी थळावे मोनजातींमदीं फकत शेड्ड्याचो आस्पाव जाता. जुंव्यावयलें हवामान शितळ आशिल्ल्यान स्थलांतरीत सुकण्यांचीं खूब भिरीं हांगा येतात. स्थलांतरीत सुकण्या खेरीज हांगा सात प्रकाराचीं थळावी सुकणींय आसात.
इतिहासः स्पेनाचो सैमविज्ञानीक गोंजालो फेर्नांडीस द ऑविदो हाणें बर्म्युडा जुंव्यांक १५१५ त भेट दिल्ली. पूण त्या जुंव्यांक स्पेनाचो इतिहासतज्ञ आनी दर्यावर्दी जुआँ बर्म्युडाझ हाणें १५०३ त भेट दिल्ली हें फ्रेंच मानचित्रकारान सतराव्या शेंड्यांत सिध्द केलें. ताच्याच नांवावयल्यान ह्या जुंव्यांक बर्म्युडा हें नांव पडलें. स्पेनीश खलाशी त्या जुंव्यांचेर पाविल्ले तेन्ना थंय मनशाचो राबितो नाशिल्लो. १६०९ त ब्रिटीश वसणूकवाद्याचें ‘सी वँचर’ नंवाचें तारूं त्या जुंव्यांकागसार वादळांत नश्ट जालें. हाका लागून त्या तारवाचो कॅप्टन अ2डमिरल सर जॉर्ज समर्स आनी ताच्या कांय वांगड्यानी ह्या जुंव्याचेर आलाशिरो घेतिल्लो. अँडमिरल जॉर्ज समर्स नांव दिलें. १६१० त इंग्लंडाचो पयलो जेम्स हाणें व्हर्जिनिया कंपनीक ते जुंवे भेट दिल्ले. उपरांत १६१२ त व्हर्जिनिया कंपनीन कांय ब्रिटिश वेपाऱ्यांक त्या जुंव्यांचे हक्क दिल्ले. ते वेपारी बहामासाच्या रॅड इंडियन आनी खाप्री लोकांक गुलाम म्हणून वापरूंक लागले. १६८४ त बर्म्युडा जुंवे ब्रिटीश कॉलनी म्हणून जाहीर केलें. अमेरिकेच्या यादवी झुजा वेळार नाकेबंदीक लागून चडशे वेपारी संबंद बर्म्युडाकडेन जावपाक लागले. तशेंच अमेरिकेच्या नशाबंदी वेळार बर्म्युडांत साऱ्याचें व्हडा प्रमाणांत स्मग्लींग जावपाक लागलें. ह्या दोनूय कारणांक लागून अठराव्या शेंकड्यांत बर्म्युडाची भरभराट जाली.
पयल्या म्हाझुजा वेळार अमेरिकेन त्या जुंव्याचेर नाविक तळ उबारिल्लो. १९४१ व्या वर्सा अमेरिकेक हांगा ९९ वर्सांखातीर नाविक आनी हवाई तळ उबारपाक परवानगी मेळ्ळी. १९६३ ‘प्रोग्रेसीव लेबर पार्टी’ हो बर्म्युडांतलो पयलो पक्ष अस्तित्वांत आयलो. त्या पक्षाचे णव निग्रो आनी एक गोरो मेळून धा वांगडी आशिल्ले. ह्या पक्षान ब्रिटिशांचे बर्म्युडा जुंव्यांवयले हक्क न्हयकारून पुराय स्वातंत्र्य जाहीर केलें. १९६४ त विधिमंडळाच्या कांय स्वतंत्र वांगड्यांनी एकठांय येवन युनायटेड बर्म्युडा पक्ष तयार केलो. तातूंत गोऱ्या लोकांचो चड शेक चलतालो. ह्या दोनूय पक्षांक लागून १९६० – ७० ह्या दसकांत बर्म्युडांतले वर्णविरोधी चळवळीक ओतो आयलो. उपरांत ह्या वर्णीय दंग्याक आळो घालपा खातीर बर्म्युडाच्या गव्हर्नरान ब्रिटीश सैन्याचो आदार घेतिल्लो. ब्रिटिश राजवटीची ४०० वर्सां पुराय जातकूच बर्म्युडाक स्वातंत्र्य मेळटलें असो समज आशिल्लो. पूण ऑगस्ट १९९५ त घेतिल्ल्या लोकमताप्रमाण बर्म्युडान ब्रिटीश असोसिएट स्टेट म्हणुनूच रावपाचें थरयलां.
बर्म्युडा जुंव्यांचेर प्रतिनिधिक सरकारान आसून १९६८ त ताका ब्रिटीश असोसिएट स्टेट म्हूण जाहिर करून अंतर्गत स्वायत्तताय दिल्या. १९६८ चे राज्य घटनेप्रमाण राज्यपालाची निवड पांच. वर्सांखातीर ग्रेट ब्रिटन सरकार करता. परराश्ट्र धोरण, संरक्षण, जुंव्याभितल्ली सुरक्षितताय आनी पुलीस खातें सोडून हेर बाबतींनी राज्यपालाक मंत्रीमंडळाचो सल्लो मानून घेवंचो पडटा. मंत्रीमंडळांतल्या वांगड्यांची नियुक्ती दोनसदनी सभाघरांतल्या प्रतिनिधींतल्यान मुखेलमंत्र्याचे मान्यतायेन करप जाता. विधिमंडळ हें विधान परिशदेचे १.१ वांगडी आनी विधानसभेचे ४० वांगडी मेळून तयार जाता. ह्या सभाघराचे वांगडी प्रौढ मतदान पद्दतीन पांच वर्सां खातीर वेंचून काडटात. मुखेलमंत्री तशेंच हेर मंत्र्यांची नेमणूक राज्यपाल करता. युनायटेड बर्म्युडा पार्टी आनी प्रोग्रेसीव लेबर पार्टी हे बर्म्युडांतले दोन मुखेल राजकीय पक्ष.
अर्थीक स्थितीः अमेरिकेन उबारिल्ल्या विमानतळ आनी नाविक तळ हांचे पसून मेळपी येणावळ पर्यटन वेवसाय आनी तारवांची दुरुस्ती हीं बर्म्युडांतल्या उत्पन्नाचीं मुखेल साधनां. जुंव्यांवयल्या सूखदिण्या हवामानाक आनी सैमीक सोबीतकायेक लागून दुसऱ्या म्हाझुजा उपरांत हांगा पर्यटकांचो आंकडो वाडत रावलो. हाका लागून चड पर्यटकांक आकर्शीत करपाखातीर तशेंच तांकां बऱ्यो सुविधा मेळच्यो म्हणून बर्म्युडा सरकारान कांय खास येवजणो आंखल्यात. सद्या वट्ट राश्ट्रीय उत्पन्नांत पर्यटन वेवसायासावन मेळपी येणावळीचो वाटो चड आसा. राश्ट्रीय उत्पादनांत खूब वाड जाल्ल्यान सरकाराक हेर देशांकडच्यान आदार घेवंचो पडना.
ज्युंव्यांवयली चडशी भूंय चूनखडीयुक्त आशिल्ल्यान शेतवडीक फावो सारकी जमीन साप्प उणी आसा. वट्ट लोकसंख्येंतले फकत २ लोक शेतवडींत वावुरतात. पिकां काडपाची पद्दत आजुनूय फाटसारिल्लीच आसा. केळीं, लिंबू आनी लिंबा जातीचीं हेर फळां, बटाट, लिलीचीं फुलां आनी फळफळावळ ही हांगाची मुखेल पिकावळ. नुस्तेमारीचो वेवसायूय बरो चलतता. दुग्दवेवसाय आनी कुकडां पोसपाच्या वेवसायांक हालींच्या तेंपार म्हत्व प्राप्त जालां. बर्म्युडाचो चडसो वेपार कॅनडा, अमेरिका आनी ब्रिटन देशांकडेन चलता. बर्म्युडा डॉलर हें जुंव्यांवयलें अधिकृत चलन.
१९४८ त रेल्वे सेवा बंद करून बस सेवेक म्हत्व दिलां. पर्यटकांक आकर्शीत करचेखातीर रस्ते खूब रूंद केल्यात. अमेरिकन अँरलायन्स पान अमेरिकन, डॅल्टा अँरलायन्स आनी ईस्टर्न अँरलायन्स हांचेवरवीं अमेरिकेकडेन नेमान हवाई येरादारी चलता. ब्रिटीश अँरवेस आनी अँर कॅनडा हांचेवरवी ब्रिटनाकडेन आनी कॅनडाकडेन हवाई येरादारी चलता. उदकांतली येरादारीय नेटान चलता. एका जुंव्यांवयल्यान दुसऱ्या जुंव्याचेर वचपाक फेरीबोट वेवस्था आसा. १९८७ व जुंव्याचेर १५ डाकघरां आशिल्लीं. दूरध्वनीयंत्रण खाजगी मालकेची आसा. रेडिओ आनी दूरचित्रवाणी सेवा वेपारी तत्वांचेर चलतात.
