Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/697

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

मराठा माळी लोकांची कुळांचीं वा कुळांच्या गटांचीं विंगड विंगड देवकां आशिल्लीं. साळुंकीचें पीस, सुर्याचीं किर्णां, तण सूर्यफूल , पांच पालवी हीं ताचीं देवकां आसात. तांच्यांत आते आनी मामे भयणीकडे लग्न करपाची चाल आसा. मावस भावंडांचीं मात लग्नां जायनात.

एकाच देवकाच्या कुळांत लग्नां जायनात . कानडी माळी लोकांत बालविवाहाची चाल आसा. खूब बायलो करपाचीय तांच्यांत रीत आसा. राजस्थानी माळी लोकांत घटस्फोटाची चाल ना. पूण बायलेचें वर्तन अनैतिक आसल्यारूच घोवाक घटस्फोट घेवपाक मेळटा.

कानडी माळी लोक मडयाक लासतात. पूण पांच वर्सां –सकयल्ल्या भुग्याक पुरतात. राजस्थानी माळी लोक मडें पुरतात. पुरचे पयलीं मडयाक न्हाणयतात. उपरांत पिंडदान करतात. इकराव्या दिसा क्षौर करतात आनी जातींतल्या लोकांक जेवण घालतात. अस्थिविसर्जन आनी श्राध्द करपाचीय चाल आसा.

फुलां, फळां, भाजयो, ऊंस, हळद, जिरें हीं बागायती पिकां काडप हो मराठा माळी लोकांचो मुखेल वेवसाय आसा. माल व्हरून बाजारांत विकपाचें काम बायलो करतात. हालीं राजस्थानी माळी लोक नोकरी आनी कारागिरी हेय उद्देग करूंक लागल्यात.

बंगाली माळी लोक, फुलझाडां लावप , फुलांची आरास करप आनी सोलाचीं चित्रां तयार करप हे वेवसाय करतात. सोल नांवाचें एक झाड आस. त्या झाडाचें लाकूड ल्हव आसून ताचो गाभो धव्या रंगाचो सता. ताचे पातळ कुडके ताचेर हे लोक चित्रां काडटात वा ते कुडके जोडून तांचीं खेळणीं वा बावल्यो करतात.

दर एक माळी पोटजातींत जात पंचायत आसता. जातींतलीं झगडीं, पंचायतीचो मखेली सोडयता. बंगाली माळी लोक ताका चौधरी म्हण्टात.

-कों. वि.सं.मं.

माळी, कागुबा किसनरावः (जल्मः 4 डिसेंबर 1919, जालना महाराष्ट्र ).

सुटकेझुजारी. हैदराबाद सुटके चळवळींत ताणें वांटो घेतिल्लो. गोवा विमोचन सहाय्यक समितीन घाल्ल्या उल्याक लागून जन संघाचेवतीन तो 3 ऑगस्ट 1955 ह्या दिसा रणजितसिंह ठाकूर हाच्या फुडारपणाखाल आशेंदा मार्गान गोंयांत आयलो आनी पेडणे हांगा जाल्ल्या सत्याग्रगहांत ताणें वांटो घेतलो. तेन्ना पुर्तुगेज पुलिसांनी ताका धरून मार दिलो आनी गोंयचे शीमेर हाडून सोडलो. 26 मे 1987 ह्या दिसा महाराष्ट्र सरकारान सन्मानपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.

-कों.वि.सं.मं.

माँटेसरी, मारियाः (जल्मः 31 ऑगस्ट 1870, क्याराव्हाले (मध्य इटली), मरणः 6 मे 9152, नोरटवाईक, हॉलंड).

नामनेचो इटालियन शिक्षणतज्ञ आनी माँटेसरी शिक्षणपद्दतीची जनक. इटली देशांत भौशिक शाळेंत वचपी ही पयलीच चली आशिल्ली. ताका

Maria Montessori-Konkani Vishwakosh.png

लागून तिका लोकांचे टिकेक तोंड दिवंचें पडलें. 1893 त तिणें रोम विधापिठाची वैजकीची पदवी मेळयली. पदवी मेळोवपी इटलितली ती पयली बायल. वैजकी पदवी मेळयतकच रोमांतल्या भौशिक रुग्णालयांतले रिकामे सुवातीखातीर जाल्ले सर्तींत तिणें वांटो घेतलो नी तूंत तिका यश मेळ्ळें, 1897 त युरोप खंडांत अशा मानादीक सुवातीचेर वेंचून काडिल्ली माँटेसरी ही पयलीच बायल. 1897त रोमांतल्या मंदबुध्दीच्या भुरग्यांचे शाळेची ती मुखेल जाली आनी तिच्या मनांत शक्षणकार्याविशीं आवड निर्माण जाली.

1899 त रोमांतल्या बायलांचे विश्र्वविधालयांत भलायकीशास्त्राची प्राध्यापिका म्हूण तिची नेमणूक जाली.

1900 त लंडनांतल्या बायलांचे परिशदेक इटलियन बायलांची प्रतिनिधी म्हूण ती हजर आशिल्ली. एक बरी दोतोर म्हूण तिची रोमांत नामना जाली. रोम विधापिठांत मानवशास्त्राची प्राध्यापिका म्हूण तिची रोकडीच नेमणूक जाली. 6 दिसा माँटेसरींत रोमांतल्या एका बुरशा वाठारांत पयली माँटसेरी शाळा (भुरग्यांची शाळा) सुरू केली. आपले फुडले जिणेंत तिणें शिक्षणाखातीर वावर केलो.

माँटेसरीन मतीमंद भुरग्यांच्या शिक्षणाखातीर खास साहित्य तयार केलें. रोम विधापिठांत तिणें सात वर्सांचो खासा अभ्यासक्रम पुराय केलो. मनोविकास घडोवन हाडपी शिक्षणाची नवी पद्दत तिणें सोदून काडली. हे पद्दतीक माँटेसरी शिक्षण पद्दत अशें म्हणटात.

रोमांत र्या काळांत घरनिर्माण समितीन बांदिल्ल्या दर एका घरांत शिशुघरां सुरू करपाची येवजण तिणें सुरू केली. 1906 त समितीच्या सगळ्या घरांत सुरू केल्ल्याशिशुघरांचें संचालकपद माँटेसरीकडे दिलें.

माँटेसरी शिक्षण पद्दतीच्या शिक्षण- प्रशिक्षणाचो पयलो वर्ग तिणें 1909 वर्सा उक्तो केलो. पयल्या संवसारीक म्हाझुजाउपरांत तिणें स्थापन केल्ली इटलींतली संस्था बंद पडली. उपरांत माँटेसरी अमेरिकेंत गेली. थंय म्यूयॉर्क हांगा तिणें माँटेसरी शिक्षण- प्रशिक्षण महाविधालय स्थापन केलें आनी ताचें काम तिणें एलिनार पार्कहर्स्ट हाचेर सोंपयलें दुसर्या