भूमध्य सागरी हवामानांतल्या लोकांच्या उप पंगडामतले गोरे वर्ण, काळेकिट्ट केंस, पुडी कोराचे दोळे आनी तरतरीत आंगलोट हीं कांय शारिरीक खाशेलपणां तांचेमदीं दिसतात.
फिनिशियन, ग्रीक, रोमन, व्हँडॉल, अरब, फ्रेंच आनी स्पेनीश लोकांनी तांचेर खूब घुरयो घाल्यो. पूण संस्कृतीक नदरेन तांची मूळ संस्कृती मात खूबश्या गजालींनी तिगून उरली. तांचेर अरबी संस्कृतीचो प्रभाव आसून, तांचेमदल्या चडशा जजाणांनी इस्लाम धर्म आपणायला. इ. स. णवव्या आनी इकराव्या शेंकड्यांच्या काळांत बर्बरांनी उत्तर आफ्रिकेचे मोहिमेंत फातिमी खलिफांक खूब आदार केलो. इ. स. इकरा आनी बाराव्या शेंकड्यांतलो अँल्मॉरव्हिड्झ आनी तेराव्या शेंकड्यांतलो अँल्महॅडझ ह्या बर्बर वंशांनी मोरोक्को आनी हांचेर राज्य केलें. अब्दुल्ला इब्रयासीन हो अँल्मारव्हिड्झ वंशाचो संस्थापक आसून ताणें लश्करी बळ्ग्याचेर सहारा रेंवटांतल्यो कितल्योशोच जमाती एकठांय हाडून मिरोक्को ताब्यांतघेतकें. उपरांत अँल्मॉरिव्हिडझ सत्तेचेर जैत मेळयलें. पूण उपरांत मेरेनीड वंशामुखार तांची सत्ता तिगलिना, ते अरबांभितर भरसून गेले. पूण बर्बरांतल्या कांय जाणांनी आउरेस कबिलया, रिफ अँटलास ह्या दोंगरावळींचो आलाशिरो घेवन आपलें झुजारीपण आनी परंपरेन चलत आयिल्ली संस्कृत तिगोवन दवरली.
बर्बरांच्या कांय पोटजातींमदीं जडप्रणवाद आनी पिशाच्च पुजेचीय चाल आसा. मोरोक्कोंतलें कांय बर्बर ज्यू धर्माचे आसात.
चडशे बर्बर लोक शेतकाम करून जनावरां पोसतात. तांचीं मुखेल पिकां बार्ली आनी गंव आसून दोंगराचे देंवतेचर ते सोपान पद्दतीची शेती करतात. तशेंच कांय बर्बर लोक खणींचेर काम करतात. कांय बर्बर लोक थंळावे उद्देग करूंक लागल्यात.
हेडग्या बर्बरांभितर तंबूभाशेन घरां आसतात.पूण स्थायीक जमातींत चिऱ्यांची वा विटांची घरां बांदतात. तांची लांकडी घरांय दिसतात.
पुर्विल्ल्या काळांत बर्बर लोकांमदीं मातृसत्ताक कुटुंबपद्दत चलणुकेंत आसुंये अशें ग्वांचे जमातींतल्या कांय चालीरितींवयल्यान दिसता. पूण उपरांत पितृसत्ताक कुटूंबपद्दत रूढ जाली. वारसाहक्कान पुताकडेन संपत्त येता.
चले – चलयो पिरायेंत येतकच तांची लग्नां जातात. जनावरां वा रोख रकमेच्या स्वरुपांत वधूमूल्य दिवपाची तांचेमदीं चाल आसा. आते – मामे भावंडांमदल्या लग्नाक चड प्रधान्य आसून कांय पोटजातींनी बापोल भयणीकडेन लग्नां जातात. चडशे बर्बर लोक इस्लाम धर्मीय आसुनूय तांचेमदीं लग्नाची एकूच पद्दत आसा. कांय सधन कुटूंबांनी आनी पोटजातींनी मात एकापरस चड बायलो करपाची चाल आसा. चडशा बर्बरांभितर एकठांय कुटूंबपद्दत आसा. कसलेंय निमित करून दादल्याक घटस्फोट घेवंक मेळटा. वांझ बायलेक सपडपाचीय चाल तांचेभितर आसा.
बर्बरांचें दरेक खेडें हो एक स्वतंत्र घटक. तांचेभितर जेम्मा नांवाचें, जाणट्या लोकांचें एक मंडळ आसता. त्या मंडळाच्या अध्यक्षाक मुकद्दम म्हणटात. झुजाकाळांत अमधर नांवाचो एक स्वतंत्र अधिकारी नेमतात. शरीयतप्रमाण कारभार चलता. दोन वा चड गांवांचे संघ जातात. हे संघ .कठांय येतकच ताका थकेलबिट म्हणटात.
कलाकुसर केल्ले बुरनूस आनी गादयो, रुप्याचे आनी कोरलाचे अलंकार, सोबीत मातयेचीं आयदनां, तशेंच हेर कपडे विणप, भरतकाम ह्यो परंपरेन चलत आयिल्ल्यो तांच्यो हातकला आजुनूय तांचेमदीं तिगून आसात. – कों. वि. सं. मं.
बर्म्युडाः वायव्य अँटलांटिक म्हासागरांतलो जुंव्यांचो चोमो. त्या चोम्यांत ल्हान- व्हड मेळून सुमार ३०० जुंव्यांचो आस्पाव जाता. पूण तातूंतल्या फकत २० जुंव्यंचेर लोकवस्ती आसा. क्षेत्रफळ ५३.३ चौ. किमी. विस्तार ३२ १८’ उत्तर अक्षांश आनी ६४ ४६’ अस्तंत रेखांश. लोकसंख्या ७२,०००. बर्म्युडा, बोअँझ, आयर्लंड, सेंट डेविड्स, सेंट जॉर्जेस, सोमरसॅट आनी वॉटफर्ड हे चोम्यांतले मुखेल जुंवे ते एकामेकांक खूब लागीं आशिल्ल्यान ते पुलांनी जोडल्यात. बर्म्युडा जुंव्याचेर आशिल्लें हॅमिल्टन शार व्दीपसमुहाचें राजपाटण.
भूयंवर्णन आनी हवामानः व्दिपसमुहांतले जुंवे मुखेलपणान चुनखडीचो घट्ट गाळ सांचून तयार जाल्लो आसात. जुंव्यांचेर ज्वालामुखींसावन तयार जाल्ले ऊंच कटे दिश्टी पडटात. तांची उंचाय ४,२७० मी. परस चड आसा. तेचपरी जुंव्यांचेर साबार दोंगुल्ल्यो आसून दयातळासावन तांची उंचाय सुमार ७६मी. आसा. हांगाची जमीन चूनखडीयुक्त घट्ट आशिल्ल्यान हांगा न्हंयो वा तळयो नात.
जुंव्यांवयलें हवामान शितळ, दमट आनी सौम्य आसता. ऑगस्ट म्हयन्यांत चड उश्णताय जाणवता जाल्यार फेब्रुवारी म्हयन्यांत कडक थंडी पडटा. प्रदेशाचें वर्सुकी सरासरी तापमान २१ सें. आसता. गिमांत तें चडांत चड ३१ से. मेरेन वाडटा जाल्यार शिंयाळ्यांत तें ८ से. मेरेन देंवता. पावसाचें वर्सुकी प्रमाण सुमार ४५० सेंमी. इतलें आसून आताऱ्यापयऱ्यान असो वर्सूयभर पावस पडत आसता.
वनस्पत आनी मोनजातः बर्म्युडा जूंवो तरेकवार फुलझाडांखातीर प्रसिद्द आसा. हांगा विंगड विंगड अशा सुमार एक हजार जातींच्या फूलझाडांची लागवड केल्ली आसा. आदल्या तेंपार हांगा थळाव्या बर्म्यूडा सिडाराचीं दाट रानां आशिल्लीं. पूण तांकां कीड लागिल्ल्यान चडशी रुखावळ काबार जाल्ली आसा. कांय प्रदेशांनी थळाव्या बर्म्युडा तणाचीं मळां आसात.
