Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/680

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आपले प्रयोग पुडें चालू दवरपाखातीर तो 1893 त इंग्लंडाक गेलो. थंय टपाल खात्याचो मुखेल अबियंतो विल्यम प्रीस हाचेकडेन ताची वळख जाली. त्याच वर्ला जून म्हयन्यांत बिनतारी तारायंत्रविधेचे एखे प्रणालीचें ताका 6.5.किमी. आनी ब्रिस्टल खाडी पलतडीं सुमार 14.5 किमी. अंतराचेर संदेश धाडपाक ताका य़श आयलें. जून 1897त मार्कोनी हाणें इटालियन सरकारान ला स्पेत्स्या हांगा जमनीचेर प्रषमण स्थानक उबारून सुमार 19किमी. तरावयल्या इटालियन झजनौकांक बिनतारी संदेश धडपाचें प्रात्यक्षक करून दाखयलें .1899त मार्कोनी हाणें फ्रांस आनी बिनतारी संदेशवहन प्रस्थापित केलें.

1900 वर्सा जमनीवयलीं स्थानकां आनी जहाजां हांचूंत बिनतारी तारायं6 सामग्री बसोवपाखतीर आनी ती वापरांत हाडपाखातीर सेवा उबारपाक मार्कोनी इंटरनॅशनल मरिन कम्युनिकेशन कंपनी लि. ही संस्थ स्थापन केली. त्याच वर्सा मार्कोनी हांणें बिनतारी तारायंत्रविधेच्या उपकरण संचांतले सुदारणेविशीं आपलें नामनेचें एकस्व मेळयलें डिसेबर 1901 त कॉर्नवॉल (इंग्लंड) हांगाच्या पॉल्डयू स्थानकासावन प्रशित जाल्ले संदेश अटलांटिक महासागर हुंपून न्यू फाउंडलंड हातूंतल्या सेंट जॉन्य हांगा मेलोवपाक ताका यश आयलें. अशें तरेन कांय रेडिओ तरंग वातावरणाच्या वयल्या थरासावन परावर्तित जातात आनी कांय खेपे दिसापरस रातचीच परिस्थिती रेडिओ प्रेशणाक अनुकूल आसता, हाचो ताणें सोद लायलो. सप्टेंबर 1918त इमग्लंडसावन ऑस्ट्रेलियाक पयलो रोडिओ संदेश धाडपाक मार्कोनीक यश आयलें.

पयल्या म्हाझुजांत 1914त ताणें इटालियन भंयसेनेंत लेफ्टनंट म्हूण प्रवेश केले. फुडें ताका कॅप्टन म्हूण बढती मेळ्ळी. 1916त कमांडर म्हूण नाविक दळांत ताची बदल जाली . 1919त पॅरिस हांगाचे शांतताय परिशदेखातीर इटलीचे पुर्णाधिकारी प्रतिनिधी म्बूण नेमणूक जाल्ली.

पॉल्ल्यू हागाच्या एक किलोवॉट शक्तीच्या प्रेशकासावन सुमार 2000 किमी. अंतराचेर इलेट्रा हे खाशेले नौकेचेर माक्कोनीन संदेश मेळयले. 1931त ताणें आनीकूय ल्हान (सुमार 0.5मी. लांबायेचे) प्रसारणाचेर संशोधन करपाक सुरवात केली , 1922त ताणें अमेरिकन इन्स्टिट्यूट ऑफ रेडिओ इंजिनिअर्स हे संस्थेंत दिल्ल्या व्याख्यानांत रडाराविशीं भाकित करून दाखयलें. बिनतारी तारायंत्रविधेची उदरगत करपाखातीर मोलादीक वावर केल्लेखातीर ताका कार्ल फडिनंड ब्रावन हाचेवांगडा 1909 वर्साच्या भौतिकशास्त्राचो नोबॅल पुरस्कार फाव जालो. ताका आनीकूय हेर कितलींशींच पदकां आनी भोवमान जाल्यात.

-कों.वि.सं.मं.

मार्गशीर्षः हिंदू कालगणनेप्रमाण मार्गशीर्ष हो चैत्रादी गणनेंतलो णवो म्हयनो. ह्या म्हयन्याचे पुनवेक वा फाटीफुडें मृगशीर्ष नक्षत्र आसता, म्हूण ताका मार्गशीर्ष हें नांव पडलें. पयलीं बारा म्हयन्यांचे गणनेंत मार्गशीर्ष म्हयनो वर्साचो पयलो म्हयनो धरून मेजपाची चाल आशिल्ली . तेखातीर ताका अग्रहायन (अग्र पयलो, हायन-वर्स) अशें नांव आसा. मासानां मार्गशीर्षो हम ह्या वचनान भगवदगीतेंते ह्या म्हयन्याची तुस्त केल्या.

मार्गशीर्ष, म्हयन्यासावन कार्तिकमेरेन बारा म्हयन्यांच्या धिदेवतांचीं जीं नांवां आसात, तीं अनुक्रमान केशव, नारायण ,माधव हे संध्येंतल्या पयल्या बारा नांवांच्या क्रमानूच आसात. ताचेवयल्यान केशव ही मार्गशीर्ष म्हयन्याची अधिदेवता आसा. ह्या म्हयन्यांत मार्तंड ,भैरव, मल्हारी वा खंडोबा ह्या कुलदैवतांचो षडरात्रोत्सव आसता. मार्गशीर्ष म्हयन्याच्या पयल्या दिसाक देवदिवाळी म्हणटात आनी निमाणचो दीस चंपाषष्ठी वा स्कंदषष्ठी आसात. ह्या दिसा शंकरान मणिअल्ल दैत्याच्यां वधाखातीर वतार घेतिल्लो अशें मानतात. शुध्ध पंचमीक नागपुजा आसता. शुद्द एकादस म्हळ्यार मोक्षदा एकादस आनी त्याच दिसा गीताजयंती आनी पुनवेक दत्तजयंती हे ह्या म्हयन्यांतले म्हत्वाचे दीस आसात. चडकरून ह्याच म्हयन्यांत उतरायणाक प्रारंभ (22 डिसेंबर) जाता.


शिखांचो गुरू तेगबहादुर हाचो वध, कौरव-पांडवांच्या युध्दाक सुरवात, लंकादहन ह्यो गजाली म्हयन्यांत जाल्ल्यो.

-कों.वि.सं.मं.

मार्चः ग्रेगोरियन कॅलेंडरांतलो तिसरो म्हयनो. मार्स म्हळ्यार मंगळ ही झुजाची आनी शेतीची देवता मानिल्ली सून हे देवतेवयल्यान ह्या म्हयन्याक मार्च अशें नांव पडलें. इ,स.प.153 मेरेन मार्च होच वर्साचो पयलो म्हयनो समजताले आनी 25 मार्च हो वर्सारंभ समजताले. इंग्लडांत इ.स. 1752 मेरेन मार्च हो वर्सारंभ म्हयनो आशिल्लो. ह्या म्हयन्याक 31 दीस आसतात. मार्च 31 ही तारीख जायत्या अर्थीक वेव्हारांत वर्ला अखेरेचो दीस समजतात. 15 मार्च ज्यूलियस सीझरचो त ,17 मार्च सेंट पॅट्रिक ह्या संताचो दीस ,21 मार्च हो विषुवदिन ( equinox) आनी 22 मार्च हो भारतीय सौर पंचांगाचो वर्सारंभ अशे म्हत्वाचे दीस ह्या म्हयन्यांत येतात. हिंदू पंचांगांतल्या फाल्गून चैत्रांत हो म्हयनो येता.

-कों.वि.सं.मं.

मार्टिनसन ,हॅरीः ( जल्मः 6 मे 1904, जॅमशॉग, ब्लॅकिंग, स्विडन).

एक नामनेचो स्विडीश कादंबरीकार आनी कवी. आपूण जावन शिकून