Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/68

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

क्लोरायडाचें खारेंउदक -40 सॅ. परस उण्या तापमानाखातीर वापरपाक मेळना. हें उदक एके लेखणी पत्र्याचे, लांकडाचे वा शिमिटाचे टांकयेंत घालतात. ही टांकीम30 मीटर लांब आनी 10 मीटर रूंद आसता वा उत्पादनाच्या प्रमाणान हे टांकयेचो आकार आसता, आनी 1.25 ते 1.5 मी. खोल आसता. टांकी वयल्यान उकती आसता, आनी टांकयेंतली थंडसाण उणी जावंक जायना म्हणून चारूय कुशींनी आनी तळाक 15 ते 20 सेंमी. दाटायेचो उश्णताय निरोधक पदार्थाचो थर आसता. बर्फाच्या आयदनांक आदार मेळपापासत टांकयेचेर आवडे वारांव आसतात आनी मदीं मदीं पत्र्याचे आवडे पड्डे आसतात. कॅल्शियम क्लोरायडाच्या खाऱ्या उदकाक लागून टांकयेच्या वा आयदनांच्या पत्र्यांक कळम येवंक शकता. तेखातीर ह्या उदकांत पोटेशियम डायक्रोमेट वा सोडियम डायक्रोमेट घालतात. पत्र्याक कळम येवंची न्हय म्हणून तांचेर झिंकाचो (zinc) लेपूय काडटात. बर्फाचीं आयदनां 10 ते 150 किलो उदक भरपायेदीं आसतात. हीं आयदनां एकेच वाटेन उकतीं आसतात. ह्या आयदनांनी उदक भरून तीं वारांवांच्या आदारान कॅल्शियम क्लोरायडाच्या उदकांत हुमकळायतात. हें खारें उदक बर्फाच्या आयदनांतल्या उदकापरस 3 ते 5 सेंमी. चड आसता. बर्फाची एक फातर (Block) तयार जावपाक 36 ते 38 वरां लागतात.

टांकयेंतलें कॅल्शियम क्लोरायडाचें उदक थंड करपाखातीर थंड केल्लो आमोनिया वायू कॅल्शियम क्लोरायडाच्या उदकांत बुडून आशिल्ले लांब नळयेंतल्यान सोडटात. थंड जाल्लो आमोनिया वायू खाऱ्या उदकांतली हूनसाण काडून तें थंड करीत रावता. खाऱ्या उदकांतलें तापमान बर्फ तयार करतना -10 ते 12 सँटीग्रेड आसता.

बर्फ तयार जातकच बर्फाचीं आयदनां काडून 16 ते 20 सँ. तापमान आशिल्ल्या उदकाचे टांकयेंत बुडयतात. अशें केल्ल्यान आयदनाचे कुशीचो बर्फ विरगळून बर्फाची फातर आयदनापासून सुट्टा. रिकामीं आयदनां निवळ करून उदकान भरतात आनी परतून बर्फ तयार करूंक टांकयेंत बुडयतात. यंत्रांच्या आदारान बर्फाचे जाय त्या आकाराचे कुडके वा पिठो करून खड्याच्या वा लांकडाच्या खोक्यांनी भरून गिरायकांक पावयतात.

भारतांत बर्फ तयार करपाचे व्हड उद्देग कलकत्ता, मुंबय, दिल्ली, चेन्नई, कानपूर ह्या शारांनी आसात. गोंयांतूय बर्फ व्हड प्रमाणांत तयार जाता. मुंबय, पुणें, किर्लोस्करवाडी, नवी दिल्ली, कलकत्ता हांगा बर्फ निर्मितीची यंत्रसामुग्री तयार जाता.

बर्फाचो उपेग मुखेलपणान शीत गृहांकातीर जाता. नुस्तें, मास, फळां भाजयो हे सारकिले जिनस ताचें दवरपाखातीर करतात. तशेच शीतपेयां आनी दुदाचे संस्कारीत पदार्थनकरपाखातीर बर्फाचो वापर करतात. बर्फाचे निर्मितीचेर आदारून आशिल्लें रॅफ्रिजरेटर हें घरगुती उपकारणाम हालींच्या काळांत, घरगुती जिनस ताजे दवरपाक तशेंच थंड दवरपा वापरतात.

बर्फाचो वितळबिंदू दाब दिल्यार उणो जाता ह्या गूणधर्माचेर आदारीत बर्फाचेर खेळपाचे खूब चलतात. बर्फाळ प्रदेशांनी स्केटिंग, स्कीईंग, टबॉबस्लॅडिंग, बर्फ हॉकी हे सारकिले खेळ लोकप्रिय आसात. भारतांत काश्मीराच्या वाठारांत बर्फाचेर खेळ खेळटात. तशेंच बॅले, वॉल्ट्झ हे सारके नाचूय कांय देशांनी करतात – प्रेमानंद फडते

बर्बर (1) : एक पुर्विल्ली रानवटी जमात. बब्बल, बाबल हीं हाचींच अपभ्रश्ट रुपां आसुंये. हे लोक संकीर्णयोनी. कौटिलीय अर्थशास्त्र, राजनिघंटू ह्या ग्रंथांनी बर्बर लोकांचो उल्लेख आसा. तशेंच महाभारतांत शक, शबर, यवन ह्या आर्येतर टोळयांवांगडाय बर्बरांचो उल्लेख आयला.

सिंधू न्हंयेच्या त्रिभुज वाठारांतलीं बार्बरिआ आनी पाटल हीं तांचे राजधानीचीं शारां आशिल्लीं. पेरिप्लसाचें बार्बरीकम आनी टॉलेमीचें बर्बराई म्हळ्यारूच बार्बरिआ. पूण बृहत्संहितेंत, हांची वसती वायव्य वाठारांत आशिल्ली अशें म्हळां. तशेंच ब्रह्मांड, मत्स्य आनी वायू ह्या पुराणांनी बर्बरांक उतीत्त्य देशांभितरल्या एका म्लेंच्छ देशांतले मानल्यात. त्र्यं. गु. काळे हाच्या मताप्रमाण हे लोक मूळ शकव्दीपांतले. थंयसावन सनापयलीं 600 च्या अदमासाक ते इलावृत वर्षांत आयले. अष्टाध्यायींतूय बर्बरांचो एक जनपद म्हणून उल्लेख आयला. – कों. वि. सं. मं.

बर्बर (2) : उत्तर आफ्रिकेंतल्या लिबियन जमातींतल्या बर्बर भास उलोवप विंगड विंगड आदिवासी गटांक बर्बर ही संज्ञा आसा. तांचे ल्हान – व्हड मेळून 29 गट आसून तातूंत जायत्यो पोटजातीय आसात.

हे लोक पुर्विल्ल्या काळासावन भूमध्य दर्या ते सहाराचें रेंवट म्हळ्यार नायजर न्हंयमेरेन आनी इजिप्त अँटलांटिक म्हसागर ह्या प्रदेशांनी पातळ्ळ्यात. पूण आर्विल्ल्या काळांत तांची वसती चड करून आल्जेरिया, लिबिया, मोरोक्को ह्या देशांनी आनी उत्तर आफ्रिकेच्या दुर्गम दोगरावळींनी आनी रेंवट वाठारांतल्या मरूद्यानांत मेळटा.

हे लोक हॅमिटिक भाशा चोम्यांतली बर्बर भास इलयतात. तिच्यो कांय मुखेल उप भाशा आसून, तातूंतल्यान तयार जाल्ल्यो जायत्यो बोलीभआसोय आसात.

ईजिप्तांतल्या थडग्यांतले चित्रकलेवयल्यान इ. स. पयली 2400 वर्सा, ते उदेंत भूमध्य सागरी हवामानाच्या प्रदेशांतल्यान उत्तर आफ्रिकेंत आयले आसुंये. पूण कांय जाणांच्या मताप्रमाण ते इ. स. पयली 2000 वर्सा आयले. फुडें ते कानेरी जुंव्यामेरेन पावले. थंय स्पेनी लोकांनी तांचेर जैत मेळयलें. हे लोक कॉकेशियन वंशांतले आसून दक्षिण यूरोपांतल्या