Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/651

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आकारान नाल्ल काडून ते जून म्हयन्यांत किल्लत घालतात. सुमार तीन म्हयन्यांनी नाल्ल किल्लतात. 10-12 म्हयने पिरायेचे जातकच कवाथे लावपाखातीर वापरतात. कवाथ्याची लागवड जून- जुलय हे चड पावसाचे म्हयने सोडल्यार हेर खंयच्याय म्हयन्यांनी करपाक जाता. पूण मार्च-एप्रिल ह्या म्हन्यांनी केल्यार कवाथे बरे जावन येतात. कवाथे लावपाखातीर 1 ×1×1मी. लांब, रूंद आनी खोल ह्या आकाराचे नेम मारतात. हीं नेमां 8*8 मीटर अंतराचेर मारतात. 8मी. परस कमी अंतर दवरल्यार दोन माडांचीं चुडटां एकामेकांक तेकून माडावाडीक बाधा हाडटात. नेम सुरवेक भाजून घेतात. उपरांत नेमांत 1 किलो मसुरी फोस्फेट , 1किलो स्टेरामील, पांच कायली कंपोस्ट सारें वा सावळ आनी उरिल्ली माती घालून , नेम 60 सेंमी, मेरेन भरून घेतात. उपरांत ह्या नेमांत मदींच कवाथे लायतात. लायल्या उपरांत कवाथ्याक पावस सुरू जायमेरेन सदांच उदक द्वंचें पडटा. 4-5 वर्सां जायमेरेन कवाख्याक थंडे दिलांनी आठवडयाक एक फावट तर गर्मे दिसांनी आठवड्याक दोन फावट उदक जिवचें एके फावटीक 50-100 लिटर उदक जिवचें पडटा.

सार्याचो उपेग केल्यार माडाची वाड बरी जाता. तशेंच उत्पन्न बरें येता. एक वर्स पिरायेच्या कवाथ्याक 100 ग्रॅम नत्र, 100ग्रॅम स्फुरद आनी 200 ग्रॅम पलाश इतल्या अन्नद्रव्याची गरज आसता. हें प्रमाण दर व्रसा वाडयत व्हरूंन पांच वर्सां आनी ताचेवयल्या पिरायेच्या माडाक 500 ग्रॅ. नत्र, 500 ग्रॅ, स्फुरद आनी 1200 ग्रॅ. पलाश इतलीं अन्नद्रव्यां दिवंचीं पडटात. पांच वर्सां आनी ताचेवयल्यान पिरायेच्या माजाक तीन किलो 19:19:19 हें सारें आनी 1 किलो मुरीयेट ऑफ पोटेश ह्या सार्याचो वापर करचो. वेगवेगळ्या पिरायेच्या माडाक लागपी अन्नद्रव्यां आनी सार्याचें प्रमाण हातूंत जिलां.

Table of Manure-Konkani Vishwakosh.png

सारें दिवपाखातीर माडाक खोडापसून पयस आनी 20 सेंमी. खोल आळें काडून तातूंत भितर भरपूर सावळ वा कंपास्ट खत घतचें ताचेवयर रसायनीक सारें फाफडून आळें मातयेन धांपतात . माडाक गीमाच्या दिलांनी उदकाची सोय आसल्यार सारें ऑगस्ट आनी एप्रिल म्हयन्यांत दोन फावट विभागून दिवचें ज्या जाग्यार उदकाची सोय ना थंय वर्सांतल्या एक फावट ऑगस्ट म्हयन्यांत सारें दिवचें.

पयलीं दोन वर्सां कवाथाची पावसाच्या दिसांनी तशेंच गर्मे दिसांनी जतनाय घेवंची पडटा. पावसाच्या दिसांनी कवाथ्याच्या मुळांत उदक सांचून उरूं नये नी गर्मे जिलांनी ताका चड कडक वत लागूं नये देखून बरीच जतनाय घेवंची पडटा. माडांनी मिश्रपिकां घेतल्यार फायद्याचें जाता. सुरवातीचीं 3-4 वर्सां माडांमदीं केळीचें मिश्रपीक घेतल्यार कवाथ्याक फाव आशिल्लें सांवट केळीपसून मेळटा. माड चार वर्सां पिरायेचो जातकच मिरी, जायफळ , तिखी, अनस सारकीं मिश्रपिकां फायदेशीर थरतात. भाटांत उदकाची सोय नासल्यार पावसादिसांनी भाजीपालो, कड्डणां, भीकमां हीं पिकां घेवपाक जातात. ते भायर फारींग (Tapioca) हें पीक माडांमदीं बरें जावन येता असें दिसून आयलां.

माडाच्यो मोटव्यो जाती 3 ½ -4 वर्सांनी उत्पन्न दिवपाक सुरवात करतात. संकरीत जाती 4-4 ½ वर्सांनी तर ऊंच जाती 6-7 वर्सांनी उत्पन्न दिवपाक लागतात. बरी जतनाय घेतल्यार एका माडापसून वर्साक 100-150 नाल्ल मेळटात. माडाक सरासरी दर म्हयन्याक एक पेण येता. नाल्लांचें पाडप 2-6 म्हयन्यांनी एक फावट करतात. पाडेल्यान दर एका माडार चडून जून जाल्ले नाल्ल पाडपाची रीत सगळेकडेन सर्रास चलता. मलेशिया देशांत प्रशिक्षीत माकडांचो नाल्ल पाडपाक वापर करतात. केरळांत निसणीचें तत्व वापरिल्ल्या यंत्राचो वापर नाल्ल पाडपाक करतात.

कांय नाल्लांनी कातली आनी उदक आसना, तांकां वांझ म्हण्टात. तरव्या नाल्लाक आडसर म्हण्टात. नाल्लांतलें उदक सुकतकच ताका आटूक म्हण्टात. एक हजार नाल्लांपसून सरासरी 162 किलो सुकें खोबरें मेलटा. ह्या खोबर्यापसून 57% ते 65% खोबरेल मेळटा. भारत देशांत सुमार 3,00,000 टन खोबरेल तयार जाता. हातुंतलें 60% तेल शाबू आनी हेर प्रसाधनां तयार करपाक ,35% खावपाक, 5% कारखान्याखातीर वापरतात. नाल्लाच्या वट्ट उत्पादनांत 57% नाल्ल घरगुती आनी धर्मीक कार्यांत , 35% नाल्ल आडसराच्या रुपान विकतात. 8% नाल्ल तेल काडपाक वापरतात.

माजाच्या दर एका भागाचो भौउद्देशी उपेग जाता. नाल्ल हें हिंदू धर्मांतलें पवित्र फळ. नाल्लाची पुजा करप धरून , देवामुखार नाल्ल फोडप, नाल्लाचें दान करप, धर्मीक सुवाळ्यांत नाल्लाची भेट दिवप अशा कितल्याशाच तरांनी नाल्लाचो धर्मीक उपेग जाता. हेचखातीर हिंदू धर्मांत नाल्लाक श्रीफळ म्हळां.

नाल्लाचें उदक आनी तरन्या नाल्लाचें म्हळ्यार आडसराचें उदक हातूंत वखदी गूण आसा.

नाल्लाचे कातलेचे कितलेशेच उपेग जातात. कातलेपसून (सुकें खोबरें) तेल (खोबरेल) काडटात. ह्या तेलाचो उपेग जेवणांत तशेंच केंसांक लावपाक आनी वखदां, कागद, कपडे, चामडें तयार करपाचे प्रक्रियेंत वापरतात. खोबर्यांतल्यान खोबरेल तेल काडल्याउपरांत जो सोप (मळी)