Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/635

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

युगोस्लाव्हिया हांचेमदलो संघर्श वाडत गेले. युगोस्लाव्ह-बल्गेरिया मतभेदांक लागून 1948 उपरांत हो प्रस्न स्फोटक जालो. पूण ग्रीसांतलें यादवी झूज सोंपतकच आनी यूगोस्लाव्ह-हल्गेरिया संहंद सुदारिल्ल्यान 1962 उपरांत मॅसिडोनियन प्रस्न निवळ्ळा.

हांगाची जमीन सुपीक आशिल्ल्यान हांहा तंबाकू, गंव, राय,मको, कापूस, सूर्यफूल हीं म्हत्वाचींपिकां जाता. क्रोम, अस्बेस्टस,तांबें,रुपें, गंधक आनी लिब्नाइट हीं हांगाचीं म्हत्वाचीं खनिजां. मेंढरां पोसप, कापड-उधोग, आयदना तयार करप हे म्हत्वाचे वेवसाय आसात. मॅसिडोनियन ही हांगाची मुखेल बोलीभास आसा.

-कों.वि.सं.मं.

माईणकर, राघोबा बाबलीः (जल्मः 15 ऑक्टोबर 1927,होंडा,सत्तरी).

सुटकेझुजारी. आझाद गोमंतक दल संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो. विश्र्वनाथ एन. लवंदे हांच्या फुडारपणाकाला आझाद गोमंतक दल संघटनेचे वतीन तो राश्ट्रीय प्रचार करपाचें काम करतालो. पोलिसांनी ताका धरलो, खूब मार दिलो आनी 10 म्हयने बंदखणींत दवरलो. बंदखणींतल्यान सुटका जाल्या उपरांत तो परत सुटके दल संघटने खातीर वावर करूंक लागलो. 1973 वर्सा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.

-कों.वि.सं.मं.

माओ, त्से-तूंगः (जल्मः 26 डिसेंबर 1893, शाव-शान, हुनान, चीन, मरण 9 सप्टेंबर 1973, पॅकींग).


कम्युनिस्ट चीन देशाटो संस्थापक , राजनितिज्ञ, मार्क्सवादी विचारसरणेटो पुरस्कर्तो आनी पराक्रमी सैनीक. ताचो बापूय, माव श्वुन-शंग हो शेतकामती आशिल्लो. माओचें मुळावें शिक्षण शाव-शाव गांवांतूच जालें. माओंचे मुळावें शिक्षण काबार जाल्या उपरांत ताच्या बापायन ताका आपल्या वांगडा शेतवडींत कामाक लायलो . पूण तीन

This page contains an image which should be extracted and uploaded to Commons (if it is free in the country of origin) or to Wikisource (if it is free only in USA).

वर्साउपरांत बापायचो विरोध आसून लेगीत तो माध्यमिक शिक्षण गेवपाखतीर आपल्या जोळ्या वटून रावलो.

विधार्थी आसतनाच अस्तंती क्रांतीकारी तत्वांनी आनी सुन याट- सेनच्या रास्ट्रवादी कल्पनांनी तो प्रभावीत जाल्लो. 1911त मांचू राजवंशाआड जाल्ल्या उठावांत ताणें स्वयंसेवक म्हूण वांटो घेतिल्लो.तशेंच 1919त पॅकींग विधालयांत शिकता आसतना मे फोर्थ (may forth) हे विधार्थी चळवळींतूय ताणें वांटो घेतल्लो. त्याच वर्सा ताणें स्यांग –ज्यांग –फींग-ल्वुन हें म्हयन्याळें सुरू केलें. पूण ताणें राज्यकर्त्यांचेर आनी लश्करी गव्हर्नराचेर टिका केल्ल्यान सरकारान त्या म्हयन्याळ्याचेर बंदी हाडली. मुखार अस्तंती उदारमतवादी तत्वांवयलो ताचो विस्वास उणो जाल्या उपरांत ,तशेंच ली दी-जाव हाच्या तेंक्यान ताचो मार्क्स –लेगीत लिखामाकडेन नी हेर कंयुनिस्ट चलवलींकडेन लागिंचो संबद आयिल्ल्यान ताणें तीं त्तवां चिनांत रूजवपाचो निश्र्चेव केलो. ते खातीर ताणें चीनाच्या साबार प्रांतांतल्या शेतकामत्यांक एकवटीत करून गोरिला सैन्य उबालें. तशेंच 1921त ताणें चीन कम्युनिस्ट पक्ष उबारपाक आदार केलो. गुपीतपणान गोरिला सैन उबारता आसताना , चार –चौगां मुखार तो चँग कै-श्केच्या क्वोमिंतांग राश्ट्रवादी पक्षाकडेन कनिश्ट रावलो.

पयल्या महाझुजाच्या शेवटाक रशियेंत क्रांती सुरू जाल्ली तेन्ना थंयचे उधेग-धंदे बरेच फुडारिल्ले. हाका लागून राशियेंत कम्युनिस्ट राजवट उबारपाक लेनिनान श्रमीक लोकांक कवटीत केल्ले. पूण चिनांत फक्त संघटीत शेतकामतीच क्रांती घडोवन हाडपाक लायक आसा. अशें माओचें मत आशिल्लें हाका लागून चिनी कम्युनिस्ट पक्षाभितर व्हड वाद निर्माण जालो. तशें रशियेनूय तांकां आदार दिवपाचो बंद केलो. 1927त क्वोमिंगतांग पक्षांतल्यान माओ भायर सरलो. उपरांत 1931त आग्नेय चिनांत चिनी सोव्हीयत प्रजासत्ताकाचो तो मुखेली जालो. कम्युनिस्टांचो दिसान दीस शेक वाडत आसा हें जाणून चँग कैशेक हाणें आपल्या तीन लाख सैन्याच्या आदारान कम्युनिस्टांक रेवाडो घलून , तांचो नाश करपाचें थरयल्लें . पूण माओच्या फुडारपणाखाला 20,000 गोरिला कम्युनिस्ट 368 दीस सुमार बारा हजार किमी. अंतर हुपून आनी साबार अडचणींक तोंड दिवन ते खेड्यांतल्यान यशस्वीपणान भायर सरले (1934-45). ही घडणून चिनाच्या इतिहासांत लाँग मार्च (Long March ) म्हूण प्रसिध्द आसा. उपरांत यूनान प्रांतांत आपलें ठाणें उबारून कम्युनिस्ट गोरिल्ला क्वोमिंगतांग झगडत रावले. 1936त जपानान चिनाचेर घुरी घातिल्ली तेन्ना जपानाआड झुजपाचें थाकायलें. पूण दुसर्या म्हाझुजांत जपानाचो पराभव जाल्या उपरांत सत्तेर येवपाखातीर क्वोमिंगतांग आनी कम्युनिस्टांभितर परत झगडीं सुरू जालीं. दोनूय पक्षांभितर तडजोड घडोवन हाडपाखातीर अमेरिकेन खूब यत्न केले, पूण ते अपेशी थारले . निमाणे कडेन ,एप्रिल 1948त पॅकीग शारांत चँग कै-शेकाचो पराभव करून , चिनाचेर माओच्या फुडारपणा सरयल कम्युनिस्ट राजवट सुरू जाली. सुरवेचीं धा वर्सां