Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/501

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

म्हूण ताणें काम केलें.मुंबय कायद्या कौन्सिलाचोतो तीन वेळा आनी गव्हर्नर कलकत्ता हांगाच्या कैन्सिलाचो एकदां सभासद आशिल्लो. १८८० वर्सा मुंबयच्या रॉयल एशियाटिक सोसायटी चोय तो सदस्य आशिल्लो.

मंडलिकान आपल्या लिखाणान मराठी वाङमयांत म्हत्वाची भर घाली. इंग्लीश, लॅटीन, पार्सी, संस्कृत, मराठी, गुजराती, सिंधी ह्या भाशांचो खोलायेन अभ्यास केल्लो.ताचें चडशें लिखाण, अणकार, संकलनात्मर आनी बोधक स्वरुपाचें आशिल्लें. ते भायर ताच्यो दीसपटयो, पत्रवेव्हार हातुंतल्यानूय ताचे मोलादीक विचार दिसून येतात.

मंडलिकाचे कांय म्हत्वाचे ग्रंथअशे आसात-१)सवयी आनी अभ्यास (१८७). २)हिंदुस्थानचा इतिहास(३ खंड, १८६१-६२). ४) दिवाणी कायद्याची चूर्णिका. ५) कोकणातली वतनदार खोतांचा इतिहास, ६)मुंबई इलाख्याचा इतिहास व भूगोल. ताणें इतिहास, धर्मशास्त्र, ज्योतिशशास्त्र, राज्यशास्त्र, कायदो, साहित्यह्या विशयांनी व्यासंगपूर्वक ल्हान- व्हड ग्रंथ बरयले. १८८० वर्सा ताणें व्यवहारमयूख आनी याज्ञवल्क्यस्मुति ह्या ग्रंथांचो इंग्लिशींत अणकार केलो. तशेंच ताच्या उजवाडा आयिल्ल्या निबंदांभितर बायलेचें शिक्षण, विधवाविवाह, जातिनिर्मुलन, शिगमो, मुरुडचो इतिहास, अस्तंत हिंदुस्थानांतली नागाची पुजा, महाबळेश्र्वर हांगाचो कृष्ण न्हंयेचो उगम,संगमेश्र्वर महात्म्य हे उल्लेख करपासारके आसात. कायदो आनी राज्यशास्त्र ह्या विशयांचेरुय ताणें खूब लिखाण केलां. ताचें हें लिखाण राइटिंग्ज अँड स्पिचेस ऑफ द लेट ऑनरेबल रावसाहेब विश्र्वनाथ नारायण मंडलिक,(१८९६) ह्या नांवान उजवाडायलां. रावसाहेबाच्या मरणा उपरांत ताचे सगळे ग्रंथ पुण्याच्या फर्ग्युसन कॉलेजीक दिले (१९०७).

स्टॅटिस्टिकल सोसायटी ऑफ लंडन चो फेलो ग्रेट ब्रिटन आनी आयर्लंडचो सदस्य हे सन्मान ताका मेळ्ळे. इंडियन नॅशनल काँग्रेसच्या कार्यांतय ताणें वांटो घेतलो. ताका रावसाहेब(१८५५)आनी दिल्ली दरबारांतलो सी.एस्.आय्. कंपॅनियन ऑफ द स्टार ऑफ इंडिया (१८७२) ह्यो सरकारी भोवमानाच्यो पदव्यो मेळ्ळ्यो. रावबहाद्दूर ही पदवी ताणें न्हयकारली.

मंडेला, नेल्सनः(जल्मः१९१८). दक्षिण आफ्रिकेचो प्रधानमंत्री १९९४त ताणें दक्षिण आफ्रिकेचो प्रधानमंत्री म्हूण सोपूत घेवन अवर्णभेदी लोकशायेचो पुरस्कार केलो. गोऱ्या लोकांची सत्ता आशिल्ली तेन्ना,देशांतल्या काळ्या लोकांकूय राजकारणांत समान मेळचे म्हूण ताणें चळवळ केल्ली. हाका लागून ताका दक्षिण आफ्रिका सरकारान २७ वर्सां बंदखणींत दवरलो.

मंडेलाचो बापूय तेंबू जमातिचो मुखेली आशिल्लो. दक्षिण आफ्रिकेंतल्या अल्पसंख्यीय गोऱ्या लोकांची राजवट पुरायपणान मोडून उडोवपाच्या हेतान १९१२त आफ्रिकन नॅशनल काँग्रेसची स्थापणूक केल्ली. विसाव्या शेंकड्याच्या दुसऱ्या अर्दाकसावन नेल्सनच्या फुडारपणासकयल आफ्रिकन नॅशनल काँग्रसचो पुर्नजल्म जालो. ताणें साबार आफ्रिकन लोकांच्या आदारान वर्णभेदी गोऱ्या सरकाराआडआवाज उठोवपाचो यत्न केलो. हाका लागून १९५६-६१ ह्या तेंपार ताचेर देशद्रोही म्हूण चवकशी जावन ताका बंदखणीची ख्यास्त जाली. १९६१त ताची सुटका जाले उपरांत लेगीत ताणें गोऱ्या सरकाराच्या वर्णभेदी धोरणाक नेटान विरोध चालूच दवरलो. ताका लागून १९६२त ताका परतून बंदखणीत दवरलो. १९६३-६४ मेरेन ताची चवकशी जावन ताका जल्मठेपेची ख्यास्त फर्मायली. १९९०त ताची सुटका जायत मेरेन २७ वर्सां रोबन जुंव्यावयले बंदखणींत ताका दवरिल्लो. बंदखणींत आसतना लेगीत तो आफ्रिकन नॅशनल काँग्रेसचो अध्यक्ष आसलो. १९९०त गोऱ्या सरकारान नॅशनल काँग्रेस पक्षावयली बंदी काडिल्ल्यान नेल्सनाची सुटका जाली. एप्रिल १९९४त अवर्णभेदी(Racialist) वेंचणूक जावन, तातूंत नॅशनल काँग्रेसीक भोवमत मेळ्ळें.

१० मे १९९४ दिसा नेल्सनान नव्या दक्षिण आफ्रिका प्रजासत्ताकाचो अध्यक्ष म्हूण सोपूत घेतलो. १९९३त नेल्सन मंडेला आनी दक्षिण आफ्रिकेचो अध्यक्ष एफ. डब्लू. क्लार्क हांणी दक्षिण आफ्रिकेंत लोकशायेची बिन्याद घाली म्हूण तांकां नोबॅल पुरस्कार वांटून दिलो. १९९०त भारत सरकारान ताका भारतरत्न पुरस्कार भेटोवन केलो. भारतरत्न पुरस्कार मेळपी तो दुसरो विदेशी आसा.

मंत्रःगुपीत आनी प्रभावी शक्त आशिल्लो ध्वनी, अक्षरां हांकां वा तांच्या चोम्यांक मंत्र अशें म्हण्टात. अशा ह्या मंत्रांनी अनिश्ट आसा ताचें निवारण करुन कल्याण करपाचें बळगें आसता, अशे मानतात. मंत्र हो शब्द मन् म्हळ्यार विचार करप ह्या संस्कृत धातूपसून तयार जाला. हेर कांय अर्थांनीय हो शब्द वापरतात. हाचो एक अर्थ वैदिक प्रार्थना असो आसून ऋङमंत्र, यजुर्मंत्र आनी साममंत्र अशे ताचे तीन