Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/430

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

शिकपाचे प्रक्रिये कडेन जाणकारांचें लक्ष ओडलें.नवी भास शिकतना शिकोवप्याच्या अभ्यास क्रमाभायर शिकप्याचें तकलेंत एक अभ्यास क्रम तयार आसता.शिकता आसतना ताचेकडल्यान घडपी चूकांतल्यान तो झळकता म्हणपाचो दाखोवन दिलें.ह्या विचारान भास शिकोवपाच्या रितीं भितर म्हत्वाचे बदल घडोवन हाडले.अशे तरेन भासविज्ञानीक मळार नव्या नव्या नदरांची भर पडत गेल्या ते प्रमाण भास शिक्षणाच्या विचार आनी पधिदतीं बितर बदल घडत गेल्यात.तशेंच भाशिक नियोजन आनी भाशिक धोरण थरोवपाच्या मळाचेर भासविज्ञानाचो म्हत्वाचो आदार जाता.अणकाराच्या मळाचेरुय भासविज्ञानान मोलाचें योगदान दिलां.कोशविज्ञानाच्या मळारुय भासविज्ञानीक (Lexicography)अभ्यासाची मोलाची मदत जाता.उलोवपांतलीं उणेंपणां काडपाच्या वावरांत उलोवणें चिकित्सेंत (Speech Therapy) लेगीत भासविज्ञानाचो खूब आदार जाता.तशेंच भासविज्ञानाचो हेर शास्त्रांकडेनूय संबंद येता.

भास्कर-१:(इ.स.चो ११वो शेंकडो)

एक वेदांताचार्य हाणें ब्रह्मसूत्रांचेर बाश्य बरयलां.त्या भाश्याक भास्करभाश्य अशें नांव आसा.भोंवरे,बुडबुडे आनी ल्हारां ह्या रिपान उदक विंगड विंगड दिसलें तरी दर्याच्या रुपान तें एकूच आसता.तशेंच ब्रह्माचें आसा अशें भास्कराचें मत.ताचें ब्रह्माविशींचें विवेचन अशें-ब्रह्म हें सागुण,सल्लक्षण,बोधलक्षण,सत्यज्ञानानन्तलक्षण,चैलन्य,रुपांतररहीत आनी अव्दितीय.प्रलयाचे अवस्खेंत सगळे विकार ब्रह्मांत विलीन जातात.ब्रह्म हें कारणरुपांत निराकात आनी कार्यरुपांत जीवरुप आनी प्रपंचमय आसा.भोग्यशक्त आनी भोक्तॅाक्तृशक्त अशो ब्रह्माच्यो नदोन शक्ती आसात.बोग्यशक्त मऴबा सारकिल्या अचेतन जगत्रुपांत परिणत जाता.जाल्यार भोक्तृशक्त चेतन जीवरुपांत विद्यमान आसता.ब्रह्माच्यो ह्यो शक्ती पारमार्थिक आसात.

सूर्य आपल्यातल्यान किरणांचो विक्षेप करता,तेच भाशेन ब्रह्म आपल्या अनंत आनी अचिंत्य शक्तींचो विक्षेप करता.परमात्म्या विशींचो अनिराग मोक्षाक कारण आसा,जाल्यार विशया विशींचो अनुराग बंधाक कारणी भूत आसा.शश्क ज्ञानान मोक्षाचो अदय जायना,पूण तो कर्मसंवलित ज्ञानान जाता.तेखातीर उपासना आनी योगाभ्यास हांचीय गरज आसता.

भास्कर-२(इ.स.चो १७ तो शेंकडो).

एक महाराष्ट्रीय संशोधक.हो रघुनाथाचो शिश्य आशिल्लो.एकनाथान ज्ञानेश्र्वरीचें शुध्दीकरण करतकच फकत २६ वर्सांनी भास्करानूय तशेंच कार्य केलें.ताणें आपले संशोधीत ज्ञानेश्र्वरींत ४०० ओवयो जोडल्यो.ह्या अदीक ओवयांनी ताणें दंवाक प्रार्थना,गीतेचें व्हडपण आनी ज्ञानेश्र्वरीचो पाठ अशुध्द कित्याक जालो हाचीं कारणां दिल्यात.तो म्हण्टा श्रीकृष्णान उबारिल्ल्या ह्या गीतारुप प्रासादांत फकत व्युत्पन्न पंडितांकूच प्रवेश मेळटालो.देखून ज्ञानेश्र्वरान प्राकृतां खातीर त्या प्रसादामुखार हो मुक्तिमंडप उबारला.

भास्कराचार्य:पुर्विल्ल्या भारताच्या गणित इतिहासांत दोन भास्कराचार्य जावन गेले.तातूंतलो दुसरो भास्कराचार्य हो भरतांतलो एक बुदवंत आनी सगळ्यांत कल्पक असो गणिततज्ञ जावन गेलो.पयल्या भास्कराचार्याविशीं चडशी म्हायती मेळना.पयलो भास्कराचार्य सुमार इ.स.४७५ ह्या काळांत जावन गेलो.ताणें गणितावांगडाच अवकाश शास्त्रांतूय वावर केल्लो आसा.हें भायर ताचेविशीं आनीक कांयच म्हायती मेळना.दुसरो भास्कराचार्य हो इ.स.१११४ वर्सा कर्नाटकांतल्यान बिजापुर लागसारच्या बिज्जदाबिदा ह्या गांवांत जल्मलो.ताचें घर पयलीं सावन हुशार अश्या विध्दानांचें आसलें.ताका ताचो बापूय महेश्र्वर हाचे कडल्यान मुळावें शिक्षण मेळ्ळें.आपलें शिकप सोंपतकच भास्कराचार्य उज्जैनीक गेलो,थंय ताणें ब्रह्मगुप्ताचे अवकाश शास्त्राचे प्रयोग शाळेंत संशोधन वावर सुरु केलो.ब्रह्मगुप्ताचो वावर फुडें व्हरपाक ताचे फाटल्यान भास्कराचार्य हो पयलो गऩिततज्ञ आसलो.

भास्कराचार्यचो चडसो वावर अवकाशशास्त्र,अंकगणित,मेजमापशास्त्र आनी बीजगणिताचेर आसा.ताचें सगळ्यांत चड गाजिल्लें पुस्तक म्हळ्यार सिध्दांत शिरोमणी हें पुस्तक तामें इ.स.११५०त बरयल्लें.ताच्या कांय हेर पुस्तकां मदीं करण कुकुटल,सयम सिध्दांत शिरोमणी,गोलायध्याय रसगुण,सूर्यसिध्दांत हांचो आस्पाव जाता. पूण हातूंतलें एकूय पुस्तक आयज उपलब्ध ना.फकत सिध्दांत शिरोमणीचे चार अध्याय छापी स्वरुपांत पळोवंक मेळटात.लिलावती,बीजगणित,गोलायध्याय आनी ग्रहणित अशे ते चार अध्याय जावन आसात,अशें म्हण्टात,भास्कराचार्य हाका लिलावली नांवाची एक हिशार धूव आशिल्ल्ी आनी तिका घाल्लीं गणितां लिलावतीं ह्या अध्यायांत आस्पावल्लीं आसात.

अनंताचो (infinity)विचार फुडें हाडपी भास्कराचार्य हो संवसारांतलो पयलो गणिततज्ञ.श्रेत्रफळ आनी घनताय काडपाच्यो वेगवेगळ्यो रिती भास्कराचार्यच्या नांवार आसात.ज्यो अजुनूय खूब कडेन वापरतात. ताच्या ग्रहगणित ह्या अध्यायांत रोलचो सिध्दांत(Rolles Theorem),पेलचें समीकरण (Pells Equation)हांचे सारके विशय पळोवंक मेळटात.हाचे वयल्यानम अशें दिसता,अस्तंतेकडल्या देशांपयलीं भारत देशांत गणिताची पयली उदरगत जाल्ली.त्रिकोणमितीचेर