केलें. संसदेक सार्वभोवत्व दिवप, पुनर्विलोकनाचो अधिकार न्यायालयाकडल्यान काडून घेवप, आणिबाणींत शासनाक विरोधकांचेर कडक नियंत्राणाचे अधिकार आसप, हीं नव्या संविधानाचीं कांय खाशेलपणां आशिल्लीं. दावो साम्यवादी पक्ष आनी लंका समाजवादी पक्ष हांचेभितर एकचार घडोवपाचें तिचें धोरण आशिल्लें. ह्या एकचाराच्या बळग्यान तिणें 1970 तल्यो भौशिक वेंचणुको जिखल्यो. पूण हो एकचार चड वेळ तिगूंक शकलोना.
इ. स. 1964 त लालबाहादूर शास्त्री आनी 1974 त इंदिरा गांधी ह्या तेन्नाच्या भारतीय प्रधानमंत्र्यांकडेन तमीळ भाशीक भारतीय लोकांक नागरिकत्व दिवपाविशीं तिणें करार केलो आनी देशाचो एक वादग्रस्त प्रस्न सोडोवंक र्श मेळयलें. भारताकडेन इश्टागतीचे संबंद जोडप आनी अरब देशांक सहानुभुती दाखोवप हें तिच्या विदेश धोरणाचें सूत्र आशिल्लें. भारत-चीन झुजांत (1962) तडजोड घडोवन हाडपांत तिणें फुडाकार घेतिल्लो. तिणें उदेंत जर्मनी, उत्तर कोरिया, दक्षिण व्हिएतनाम आदी साम्यवादी राश्ट्रांक मान्यताय दिली.
वाडटी म्हारगाय, बेकारी, उद्देगीक अशांतताय आनी मध्यमवर्गाची सहानुभुती वगडायिल्ल्यान 1977 तले सार्वत्रिक वेंचणुकेंत ती जरी वेंचून आयली, तरी तिच्या पक्षाक जैत मेळ्ळेंना. मदल्या बऱ्याच काळाच्या राजकीय विजनवासाउपरांत श्रीमती चंद्रिका कुमारतुंगरच्या प्रधानमंत्रीपदाच्या काळांत तिका श्रीलंकेचें राश्ट्रपतीपद फावो जालें.
एकवटीत राश्ट्रांच्या अन्न आनी शेती संघटणेन (Food & Agricultural Organisation) तिच्या समाजीक कार्याखातीर तिका पदक दिलें.
राजकारणाभायर तिका बौद्ध धर्म आनी श्रीलंकेतल्यो पोरण्यो वास्तू हांचेविशीं अभिमान आनी ओड आसा. तिणेंसिंहलीज मोनॅस्टिक आर्किटॅक्चर द विहार ऑफ अनुराधापूर (1975) हें पुस्तक बरयलां. – कों. वि. सं. मं.
बंदे अलीखाँ : (जल्म : ? ; मरण : 27 जुलय 1895; पुणें).
एक व्हड बीनकार. तो दिल्ली लागसारच्या किराण (कैरान) ह्या गांवचो आसून ताका त्या घराण्याचो मूळ पुरूस मानप जाता. जयपूर, ग्वाल्हेर, इंदूर ह्याय दरबारांचो ताका आलाशिरो आशिल्लो. ग्वाल्हेर घराण्याचो गवाय हद्दुखाँ हाचो तो जावंय. बीन वादनांत पुराय भारतभर ताची नामना आशिल्ली. बारिकांतल्या बारीक स्वरांचें भान दवरपी गोड वादक अशी नामना आशिल्ली. मिंडेचें गोड वादन हें ताचें खाशेलपण. हाचेभायर तो धृपद गायकूय आशिल्लो. 1885 त पंडीत भास्करबुवा बखले, किर्लोस्कर नाटक मंडळींत आसतना, ताच्या पदान भारवान बंदे अलीखाँन ताका स्वखर्चान गंडो बांदलो. पं. भास्करबुवान स म्हयने ताचेकडेन शिक्षण घेतलें. बंदे अलीखाँची बायल आनी ताची पट्टशिश्या चुन्नाई ही लेगीत त्या काळांली नामनेची गायिका आशिल्ली. ताच्या हेर शिश्यांभितर चंद्रभागाबाई, बिनकर मुरादखाँ, इंदूरचो बीनकर वहीदखाँ आनी लतीफखाँ, देवासाचो गवाय रजब, अलिखाँचो बापूय मुगलूखाँ, बडोध्याचो जमालुद्दीनखाँ आदींचो आस्पाव जाता. निमाणें ताचें वास्तव पुण्यांत आशिल्लें. थंयच ताका मरण आयलें. – कों. वि. सं. मं.
बंदोपाध्याय, ताराशंकर : (जल्म 23 जुलय 1898, लाबपूर, जिल्हो-बीरभूम मरण 14 सप्टेंबर 1971, कलकत्ता).
बंगाली साहित्यांतलो एक म्हान कांदबरीकार आनी कथाकार. ताचें मुळावें शिक्षण बीरभूम जिल्ह्यांतल्या लाबपूर गांवांत जालें. शालांत परिक्षा पास जातकच ताणें कलकत्त्याच्या सेंट झेव्हियर्स कॉलेजींत आनी साऊथ सबर्बन कॉलेजींत कांय काळ शिक्षण घेतलें. पूण राजकीय चळवळींत सक्रीय वांटो घेतिल्ल्यान आनी मदीं मदीं भलायकेचे त्रास जाल्ल्यान ताका शिक्षण पुराय करूंक मेळ्ळेंना. 1942 त तो अँटी-फॅसिस्ट रायटर्स अँड आर्टिस्टस् असोसिएशन चो अध्यक्ष आशिल्लो. 1952 त तो विधानसभेचो वांगडी जालो. 1957 त ताणें चीन सरकाराच्या आपोवण्या वयल्यान चीन देशाक भेट दिली. 1958 त ‘ऍफ्रो-एशियन रायटर्स कॉन्फरन्स’ च्या मंडळाचेर आसतना ताणें रशियेचीय भोंवडी केली.
भुरगेपणांत बाऊल, वैष्णव आनी शाक्त पंथीय गायकांच्या गितांचो ताच्या मनार खोल संस्कार जाल्लो. गांवगिऱ्या वाठारांनी प्रचलीत आशिल्ल्यो दतकथा, भूतकथा, थळाव्या देवदेवतांच्यो कथा हीच ताराशंकराच्या साहित्यांतली मुखेल जोड. साहित्याच्या मळार तो सुरवेक कवी आनी उपरांत कथाकार म्हणून आयलो. ‘त्रिपत्र’ हो ताचो पयलो कवितांझेलो 1926 त उजवाडाक आयलो. ताच्यो सुरवेच्यो कथा ‘कल्लोल’, ‘कालि ओ कलम’, ‘उपासना’, धूपछाया’ ह्या नेमाळ्यांनी उजवाडाक येताल्यो. फुडें ताणें कादंबऱ्यो बरोवक सुरवात केली. ‘चैताली धूर्णी (1932) ही ताची पयली कादंबरी. ताच्यो कांय उल्लेख करपासारक्यो कादंबऱ्यो अशो ‘रायकमल’ (1935), ‘धातृ देवता’ (1939), ‘गणदेवता’ (1943),
