Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/412

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

केल्ल्या 'दूसरा सप्तक' हातूंत प्रतिनिधिक म्हत्वाचो कवी म्हणून भारतीचो आस्पाव जाला. 'ठंडा लोहा' (१९५२), 'सात गीत वर्ष'(१९५७) ह्या काव्यांझेल्यांनी भारतीची स्फूट कविता संकलीत आसा. 'कनुप्रिया'(१९५८) हातूंत राधेच्या उत्कट प्रणय भावनेंतल्यो वेदना उक्तावपाक कवीक खूब यश मेळ्ळां. ताचेय फुडें भारतीय समाजांत दादल्यान बायलेची केल्ली उपेक्षा, तशेंत दादलो-बायलेच्या प्रेमगर्भ द्वंद्वात्मकतायेचें चिरंतन भावविश्र्व लेगीत ह्या काव्यांत उक्तायलां.

हिंदीच्या 'नयी कथा' आंदोलनांत ताणें मोलादीक वावर केला. 'मुर्दोंका गांव' (१९४८), 'चांद और टूटे हुए लोग' (१९५२), 'बंद गली का आखिरी मकान' (१९६४) हे ताचे कांय म्हत्वाचे कथांझेले आसात.

'गुनाहों का देवता' (१९४९) ही ताची पयली कादंबरी खूब गाजली. 'सूरज का सातवां घोडा' (१९५१) ही कादंबरी विंगड विंगड कथांच्या माध्यमांतल्यान बरयल्या. हे कांदबरींत ह्या काळांतल्या जिणेंतली विसंगती आनी मूल्यभ्रश्टता ताणें खरपणान उक्तायल्या.

भारतीच्या गद्य लिखाणआंत नाट्यत्मकतायेचो गूण आसाच. हो गूण ताच्या 'नदी प्यासी थी' (१९५४) ह्या एकांकिका झेल्यावयल्यान स्पश्ट जाता. 'अंधायुग' (१९५५) हें नाटक हिंदी साहित्यांत एक मैलाचो फातर मानतात. कौरव-पांडवांच्या भारतीय झुजाची समाप्ती आनी उपरांतची जिणएंत आशिल्ली मूल्यभ्रश्टता आनी दुख्ख हें ह्या नाटकाची फाटभूंय आसा.

भारतीच्या निबंद-साहित्यांत ताणें केल्ल्या भोंवड्यांची सोबीत वर्णनां आसून मारमिक अवलोकनक्षमताय, विंगड विंगड संस्कृतायांतली खाशेलपणां दाखोवपाची कुशळताय दिश्टी पडटा. 'ठेले पर हिमालय' (१९५३), 'कहनी अनकहनी' (१९६५), 'पश्यंती' (१९६६) हे ताचे निंबध-झेले.

धर्मवीर भारतीन हिंदी साहित्यांतल्या नव्या विचारीक आनी साहित्यीक चळवळींत वांटो घेवन, नव्या साहित्याचे प्रतिश्ठापनेखातीर विचारांची बसका मेळोवन दिली. 'प्रगतिवादः एक समीक्षा' (१९५३) ह्या ग्रंथांत साम्यवाद आनी ताचे साहित्यीक विचार हांचो बरो परामर्श घेतला. तशेंच 'निकष' आनी 'आलोचन' ह्या प्रतिश्ठीत साहित्यीक नेमाळ्यांच्या संपादन कामांतूय ताणें खूब वावर केला. मानव-मूल्य और साहित्य (१९६२) हो ताचो ग्रंथ हिंदी विचारीक साहित्यांत म्हत्वाचो मानतात.

कॉमनवॅल्थ रिलेशन्स कमिटीच्या नियंत्रणावयल्यान १९६१ वर्सा ताणें पयली विदेश यात्रा केली. इंग्लंड आनी युरोपी देशांनी तो वचून आयलो. १९६२ वर्सा जर्मनी, १९६६ वर्सा इंडोनेशिया आनी थायलंडाची भोमवडी केली. १९७१ वर्सा ताणएं मुक्तिनाहिनीवांगडा बांगलादेशाची गुपीत यात्रा करुन, ते क्रांतीचें पळयिल्लें आनी अणभविल्लें विवरण धर्मयुगांतल्यान उजवाडायलें. १९७१ वर्सा भारत-पाक झुजाच्या वेळार भारतीय स्थलसेनेवांगडा झिजाआघाडेवयलो अणभवूय ताणें घेतलो. १९७४ वर्सा ताणएं मॉरिशसाची भोंवडी करुन थंयच्या भारतीय लोकांच्या अडचणींचो अभ्यास केलो.

१९६७ वर्सा संगीत अकादेमीचो वांगडी म्हणून ताची नेमणूक जाली. १९७२ वर्सा सरकारान ताका 'पद्मश्री' किताब दिवन ताचो भोवमान केलो.

भारतीय आयुर्विमा निगमः अर्थ खात्याचे मदरेखान आयुर्विम्याविशींचें सगळे वेव्हार पळोवपाची देशांतली सगळ्यांत व्हड वित्तीय संस्था.

१९ जानेवारी१९५६ दिसा, भारत सरकारान आयुर्विम्याविशीं वटहुकूम जारी करुन १५४ भारतीय मानकीच्यो आनी १६ भायल्यो अशो वट्ट १७० आयुर्विमा कंपन्यो आनी ७५ भविश्य निर्वाह निधीसंस्था ताब्यांत घेतल्यो. ह्या कंपन्यांचो वेव्हार पळोवपाखातीर अभिरक्षक नेमले. उपरांत एक सप्टेंबर १९५६ दिसा भारतीय आयुर्विमा निगम स्थापन जालें. त्या दिसासावन सगळ्या खासगी विम्या कंपन्यांचें आयुर्विम्याचें काम आयुर्विमा निगमाकडे सोंपयलें.

भारतीय आयुर्विमा निगमान एप्रिल १९६४ सावन सादारण विम्या वेव्हाराक सुरवात केली. उज्या विमो, दर्या विमो आनी हेर विम्यांच्या येवजणांखान १९६९-७० त निगमान १८.०४ रुपयांचे प्रत्यक्ष हप्ते जमयले. सादारणपणान विमो राश्ट्रीयीकरण अधिनियम १९७२ हेप्रमाण भारतीय आयुर्विमा निगमाकडेन सादारण वेवसाय विम्याविशीमच्या बाबांचें हस्तातरण नव्यान स्थापन केल्ल्या भारतीय सादारण विमो निगमाकडेन सोंपयलें. ह्या नव्या निगमाचे कार्य एक जानेवारी १९७३ सावन सुरु जालें.

भारतीय आयुर्विमा निगम ही कायद्यान प्रस्थापीत जाल्ली कायम स्वरुपाची संस्था आसून तिका मानमत्ता खरेदी-विक्री करपाचे हक्क आसात. ह्या निगमांत केंद्र सरकारान नेमिल्ले पंदरा वा ताचेयपरस उणे वांगडी आसतात. निगमाचो अध्यक्ष केंद्र सरकार नेमता. निगमाचें भांडवल ६० हजार कोटी (१९९५) रुपयांपरसय चड आसून भारतांत तशेंच हेर दंशांत आयुर्विम्याचे वेवसाय चलतात.

निगमाचे कार्यकारी आनी गुंथवणूक समिती अशे दोन वांटे आसा. कार्यकारी समितीचेर निगमाचो अध्यक्ष, दोन कार्यकारी संचालक आनी दोन वांगडी आसतात. अर्थीक गुंथवणूक करपाविशींचो सल्लो गुंथवणूक समिती दिता. हे समितीचेर अध्यक्ष, कार्यकारी संचालक आनी पांच वांगडी आसतात.