अशी ही एकांतवासाची पद्दत एकुणिसाव्या शेंकड्याचे सुरवेक पेनसिल्वेनियांत सुरू जाली. हे पद्दतीक ‘पेनसिल्वेनिया सिस्टिम’ अशेंय म्हणटात. ह्याच काळांत ऑबर्नांत मौनपद्दत (Silent System) ही दीसभर तांकां हेरांकडेन उलयनासतना सगळ्यांच्या सांगातान काम करपाक लावप आनी रातचो परतून एकलोच दवरप, हाका लागून हे पद्दतीक मौन पद्दत अशें म्हणटात. उपरांत 1840 वर्साच्या अदमासाक तिसरी एक पद्दत ऑस्ट्रेलियाचे उदेंतेक नॉरफॉक जुंव्याचेर सुरू जाली. तिका गूण पद्दत वा गुणांक पद्दत (Mark System) अशें म्हणटात. गुन्यांवकाराची वागणूक बरी आनी शिस्तीची आसल्यार, ताका फर्मायल्ले ख्यास्तीचो काळ उणो करून ताची बेगीन सुटका जावंची हो हे पद्दतीचो हेत. ताका लागून गुन्यांवकाराची वागणूक सुदारूं येता अशी अपेक्षा आसता. ताच्या गुन्यांवाक अणसरून, ताचे बरे – वायट वागणुकीन कांय गूण ताच्या नांवान जमा वा उणे करतात आनी ते प्रमाण ताचे ख्यास्तीच्या काळांत वाड वा कपात करतात.
बंदखणींत आयिल्लो गुन्यांवकार ख्यास्त, भोगतकच भायर वतना तो योग्य रितीन समाजीकृत जावन, समाजाकडेन एकरूप जावन जबाबदारेन स्वताची समाजीक सुवात मेळोवपाक पात्रा थरचो आनी तेखातीर बंदखणींत आसतना ताचेर योग्य ते संस्कार जावंचे अशें हालींच्या काळांत मानतात. ते प्रमाण बंदखणींतल्या बंध्यांचेर तशे संस्कार करपाची वेवस्था सुरू जाल्या. अल्पवयीन बंध्यांखातीर सादारण बंदखणीं सुवातेर, तांकां सुदारघरांत दवरप जाता. हे नितीक अणसरून गुन्याणवकाराविशींचीं कांय मुखेल धोरणां आपणायल्यांत तीं अशीं – 1) ख्यास्त दिल्ले मुजतींत सुट दिवन कैदी भायल्या समाजांत कसो वागणूक करता हाचेर नदर दवरप, मदीं मदीं ताका वागणुकीची परिक्षा घेवप 2) सगळ्या गुन्यावकारांक एकाच मापांत मेजिनासतना दरेकाचो पयलींचो इतिहास आनी व्यक्तिमत्व मतींत घेवन ते प्रमाण तांचेर उपाय येवजप 3) कैद्यांक समाजापसून सामको वेगळो दवरीनासतना पत्रवेव्हार, भेटी, चर्चासत्र, पशिक्षण, करमणुकीच्यो कार्यावळी करून तांच्या घरच्या लोकांकडेन आनी हेर नागरिकांकडेन तांचो संबंद वाडोवप. 4) बंदखणींतल्या कैध्यांचो एक स्वतंत्र असो गट करून बंदखणींतले भितरले वेवस्थेचीं सुत्रां तांच्या हातांत सोंपोवन तांचेर पुराय जापसालदारकी घालप. 5)बंदखणींतल्या कैद्यांक कामधंदो शिकोवन वा जाणा आशिल्लें काम दिवन तांकां थारावीक दीसवडो दिवप. ह्या सुदारणावादी धोरणाची गरज म्हणून, बंदखणींतलो अधिकारी वर्ग हो वेवस्थापन, वखदां, मानसशास्त्र, समाजशास्त्र ह्या विशयांनी प्रशिक्षित आसचो अशें मान्य केलां.
भारतांतली बंदखणींची वेवस्था राज्य सरकाराचे कक्षेंतली आसून ती 1894 च्या प्रिझन्स अक्ट ह्या कायध्याखाल जाल्या. उपरांत रिफॉर्मेटरी स्कुल्स अक्ट (1897), प्रिझनर्स अक्ट (1900), आयडेंटिफिकेशन ऑफ प्रिझनर्स अक्ट (1920), एक्सचेंज ऑफ प्रिझनर्स अक्ट (1947), ट्रान्सफर ऑफ प्रिझनर्स अक्ट (1950) आनी प्रिझनर्स (अटेंडन्स इन कोर्टस्) अक्ट (1955) ह्या कायध्यांनी विंगड विंगड तजविजो केल्यो. 1960 वर्सा केंद्रीय सुदारसेवा खात्यान आदर्श बंदखणीची नेम पुस्तिका मंजूर केली आनी ही पुस्तिका 1957 वर्सा नेमणूक केल्ले अखिल भरतीय बंदखण समितीन तयार केली. तिच्याच आदाराचेर राज्य सरकारान कैध्यांक दिवपाचे वागणुकेविशीं नेम करपी विधेयकां मंजूर केल्यांत.
सादारणपणान व्हड राज्यांनी दरेका जिल्ह्याक एक मध्यवर्ती जिल्हो बंदखण आसून दोन वर्सांपरस चड ख्यास्त जाल्ल्या आनी कुशळ गुन्यांवकारांखातीर राज्य मध्यवर्ती अशी बंदखण आसता. जिल्हो बंदखणीच्या फाटल्यान चड करून म्हालांनी उप-बंदखणीं आसतात. तात्पुरती वेवस्था म्हणून, गुन्यांव प्रमाण जावंक नाशिल्ल्या कैध्यांखातीर, पोलीस कोठयेचो बंदखण म्हूण उपेग करप जाता.
बंदखण म्हानिरीक्षक हो अधिकारी राज्यांतल्या सगळ्या बंदखणींचें वेवस्थापन पळेंयता. ताच्या आदाराक बंदखण उप म्हानिरीक्षक, स्वीय सहाय्यक, बंदखण उद्देग अधिक्षक आनी हेर अधिकारी आसतात. जिल्हो वा केंद्र बंदखणीचो अधिक्षक हो मुखेल आसता. ताच्या हाताखाल बंदोबस्त करपाखातीर उप अधिक्षक, बंदखण अधिकारी, सुभेदार, जमादार आनी कार्यालयाच्या कामाखातीर लिपीक आसतात. वखदां आनी भलायकेखातीर वैज, दाई हांचो प्रशिक्षीत वर्ग आसता. मुकादम आनी पारेकार म्हणून बडटी मेळिल्ले कांय कैदी नियुक्त रक्षकांक आदार करतात. सामान्यपणान समाजशास्त्र वा दंडशास्त्र हातूंत प्रविण्य मेळयल्ल्या पदवीधराची अधिक्षकाचे सुवातेर नेमणूक करतात. रक्षकांतले कांय शस्त्रधारी आसतात. राज्य पांवड्यावयले शारिरीक प्रशिक्षण निर्देशक, जिल्हो बंदखणींक भेटी दिवन थंयच्या कैध्यांक आनी रक्षकांक खेळ, सांघिक कवायत हातूंत मार्गदर्शन करतात. बायलकैदी आसल्यार थंय बायल-रक्षकाची नेमणूक करतात.
गुन्यांवाप्रमाण कैध्यांचे पयलो, दुसरो अशे वर्ग करतात. तेच भाशेन विशिश्ट कायध्याखाल दवरिल्ले राजकीय वा हेर कैदी, केन्ना तरी येवपी, सदांच येवपी गुन्यांवकारी अशेय वर्ग केल्ले आसतात. तेचप्रमाण ख्यास्तीच्या काळाप्रमाणूय तांचे वर्ग करतात. तीन म्हयन्यापरस उणी ख्यास्त जाल्ल्यांक उण्या काळाचे, तीन म्हयने ते दोन वर्सांमेरेनच्या कैध्यांक मध्यम काळाचे आनी दोन वर्सांपरस चड ख्यास्त जाल्ल्यांक लांब काळाचे कैदी म्हणून वळखतात. कैध्यांच्या वर्गाप्रमाभ तांकां बंदखणींतली वागणूक आनी सवलती मेळटात. खून, कट, दरोडेखोरी, सारकिल्ले गंभिर प्रकाराचे गुन्यांव केल्ल्या कैध्यांचे बाबतींत सवलती दितना विशेश जतनाय घेवप जाता.
1946 च्या बंदखण सुदारणा समितीचे शिफारसीप्रमाण कैध्यांक उणे प्रतीचें अन्न आनी भड्डे कपडे दिवपाची चाल बंद जाली. आतां तांच्या भेसांत आनी अन्नांत कायध्या प्रमाण आनी बंदखणीच्या नेमाप्रमाण बरीच
