Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/376

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

मेळ्ळी. १९३२-३४ ह्या दोन वर्सांखातीर ताका गणिताची राऊस बॉल प्रवासी शिश्यवृत्ती मेळ्ळी. ह्याच काळांत ताणें झुरिच हांगाच्या डब्लू. पाउली, उत्रेत्त्क (नॅदर्लंड्स)च्या एच. ए. क्रॅमर्स आनी रोमांतल्या एन्रीको फेर्मी ह्या संशोधकांवांगडा काम केलें. भाभा हाका सिध्दांतीक विज्ञानीची आनी खास करुन गणिताची खूब आवड आशिल्ली. पी. ए एम. डिरॅक ह्या नामनेच्या गणिती ह्या भौतिकीविज्ञानाकडेन तीणें गणिताचें शिक्षण घेतलें.

१९३३ वर्सा ताका आयझॅक न्युटन शिश्यवृत्ती फावो जाली आनी फुडें १९३६ वर्सा ताका १८५१ एक्सिबिशन शिश्यवृत्ती मेळ्ळी.

भाभाचें पयलें संशोधन इलॅक्टॉन (Electron) आनी पॉझिट्रॉन (Positron) हांच्या परस्पर प्रकीर्णनाच्या (Scattering) काटच्छेदाचे (Transverse Section) गणनेविशीं आसून हें प्रकीर्णन भाभाच्या नांवान नामनेक पावलां. डब्लू. हायटलर हाचेवावागडा भाभा हाणें संशोधन करुन विश्र्वकिरणांत (Cosmic rays) जे दि्वतियक इलॅक्ट्रॉन वर्षाव मेळटात. तांचें 'प्रपात प्रक्रिया' ह्या नांवान वळखतलें स्पश्टीकरण दिलें. हो सिध्दांत 'भाभा हायटलर सिध्दांत' ह्या नांवान नामनेक पावला. भाभान 'मेसॉन'(meson) हें मूलगणाचें आस्तित्व वळखुपाचे नदरेन म्हत्वाचो वावर केला. ताणें केल्ल्या कार्याक सगळ्याक मान्यताय मेळ्ळी आनी १९४१ वर्सा ताची लंडनचे रॉयल सोसायटीचो वांगडी म्हणून वेंचणूक जाली.

१९३९ वर्सा भाभा भारतांत सुटयेंत आयिल्लो आसतना दुसरें म्हाझूज सुरु जालें, देखून तो भारतांतूच उरलो. १९४० वर्सा ताणें बेंगळूरचे 'इंडियन इन्स्टिट्युट ऑफ सायन्स' हे संस्थेंत विश्र्वकिरण संशोधन विभागाचें प्रभारी प्रपाठकपद आपणायलें. हो विभाग भाभाखातीर सर दोराबजी टाटा विश्र्वस्त निधींतल्यान तयार केल्लो. १९४२ वर्सा भाभा थंयच प्राध्यापक जालो. १९४५ वर्सा भाभान फुडाकार घेवन मुंबयंत 'टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामँटल रिसर्च'हे संस्थेची स्थापणूक केली. हे संस्थेचो तो संचालक आनी सैध्दांतिक भौतिकी विशयाचो प्राध्यापक आशिल्लो. १९४८ वर्सा भारत सरकाराच्या अणूउर्जा आयोगाचो तो पयलो अध्यक्ष जालो. ऑगस्ट १९५४ त स्वतंत्र अणूउर्जा खात्याची स्थापणूक जाली. ह्या खाच्याचो भाभा सचीव आशिल्लो. १९५६ वर्सा ताच्या फुडारपणाखाल तुर्भेक (मुंबय) रशिया सोडून आशिया खंडांतलो पयलो अणूकेंद्रीय विक्रियक (Reactor) सुरु केलो.

१९५१ वर्सा भारतीय विज्ञान परिशदेचो अध्यक्ष म्हणून भाभाची वेंचणूक जाली. 'इंटरनॅशनल युनियन ऑफ प्युअर अंड अॅप्लाइड फिझिक्स' हे संस्थेचो अध्यक्ष (१९६०-६३) आनी संयुक्त राश्ट्रां तशेंच इंटरनॅशनल अॅटॉनिक एनर्जी एजन्सी हांच्या शास्त्रीय सल्लागार समितीचो अध्यक्ष म्हणून ताणें काम केलां. तो भारत सरकाराच्या इलॅक्ट्रॉनिकी समितीचो अध्यक्ष तशेंच हेर कांय शास्त्रीय संस्थांचो वांगडी आशिल्लो. जुलय १९६५ सावन भाभा, भारत सरकाराच्या मंत्रीमंडळाक सल्लो दिवपी शास्त्रीय समितीचो अध्यक्ष आशिल्लो.

१९४२ वर्सा भाभाक ताच्या प्रबंधाखातीर कँब्रिज विद्यापिठाचें अॅडम्स इनाम फावो जालें. १९४८ वर्सा कँब्रिज फिलॉसॉफिकल सोसायटीचें हॉपकिन्स इनाम मेळ्ळें. १९५४ वर्सा भारत सरकारान पद्मभूषण दिवन ताचो भोवमान केलो. १९६१ वर्सा भाभाक मेघनाद शाह भांगरापदक मेळ्ळें. पटणा, लखनौ, बनारस, आग्रा, ऑस्ट्रेलिया, अलाहाबाद, कँब्रिज, लंडन, इटली, ह्या विद्यापिठांनी भाभाक डॉक्टर ऑफ सायन्स ही पदवी दिली. १९६४ वर्सा भाभाक मेल्चेट पुरस्कार फावो जालो.

भाभान 'पुंज सिध्दांत आनी विश्र्वकिरण' ह्या विशयांचेर खूब निबंध बरयल्यात. भाभा एक बरो संगीत जाणकार आशिल्लो, तसोच एक कसबी चित्रकारुय आशिल्लो. ताका वास्तुशिल्पाचें गिन्यान आशिल्लें.

स्विल्झर्लंडांत माँ ब्लाँ(माँट ब्लांक) ह्या ऊंच तेमकार जाल्ल्या भंयकर विमान अपघातांत भाभाक मरण आयलें. ताच्या उगडासाखातीर १२ जानेवारी १९६७ दिसा तुर्भेच्या अणूसंशोधन केंद्राक भारताची तेन्नाची प्रधानमंत्री इंदिरा गांधी हिच्या हातान 'भाभा अणूसंशोधन केंद्र' अशएं नांव दिलें.

पूरक नोंदः भाभा अणूसंशोधन केंद्र.

भामटेः महाराष्ट्रांतली एक जात. ह्या लोकांची वस्ती चड करुन वर्धा, नागपूर, गढचिरोली आनी चंद्रपूर जिल्ह्यांत तशेंच अस्तंतेकडेन पुणें, सातारा, धुळें, जळगांव आनी कोल्हापूर ह्या जिल्ह्यांनी आनी मराठवाड्यांत बीड, परभणी आनी उस्मानाबाद ह्या जिल्ह्यांत आसा.

स्वातंत्र्यापयलीं हे जातीक गुन्यांवकार जात म्हणून वळखताले, कारण चोरी करप, दरोडो घालून आपलो उदरनिर्वाह करप हो तांचो मुखेल वेवसाय आशिल्लो. पूण आतां ते शेती करतात.

हे लोक बळिश्ट आनी चपळ आसतात. रंगान काळे वा सावळे आसून बायलो देखण्यो आसतात. बरे कपडे वापरतात. बायलो नथ घालतात.

तांची एक सांकेतिक भाशा आसा. तेचप्रमाण कांय सांकेतिक खुणोय आसात. पूण चडशे भामटे लोक तेलुगू भाशा उलयतात. उजव्या हातापरस दाव्या हातार चड पाडून घेतात. तशेंच तोंडाचेरुय पाडून घेतात. तांचो भेस मराठा वा ब्राह्मण बायलेभाशेन आसता. भामटे लोक गायचें आनी दुकराचें मांस खायनात ते नुस्तें खातात आनी सोरो पियेतात.

ह्या लोकांक उचले, वडारी, कलवडर, तुडुगवडरु, कामाठी, घंटीचोर, बोल्सां कापपी, टकारी, पाथरवट, गाठचोर अशईंय नांवां आसात.

हे जातीच्यो छत्री भामटा आनी भामटी अशो दोन मुखेल उपजाती