Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/361

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

उंचाय आशिल्ले दुसरें धरण उबारलें. तशेंच, नानगलाक हायचेल चॅनल बांदलो.

१९५५ वर्सा नानगल वीज उत्पादन केंद्र उबारलें. जाल्यार १९५६ वर्सा गंगवाल आनी कोटला वीड उत्पादन केंद्रां उबारलीं. १९५८-५९ त भाक्रा धरणाचेर खारजां उबारलीं. १९६३ वर्सा भाक्रा नानगल प्रकल्प पुराय जालो आनी २२ ऑक्टोबर १९६३ दिसा पंडित नेहरिचे हस्तिकीं राश्ट्राक ओंपलो. ह्या प्रकल्पाक लागून हरयाना आनी भोंवतणच्या राज्यांक वीज आनी उदकाची सुविधा प्राप्त जाली.

भागवत, दुर्गाः (जल्मः १० फेब्रुवारी १९१०, इंदूर).

नामनेची मराठी लेखिका. लोकसंस्कृती आनी लोकसाहित्याची संशोधक. तेचप्रमाण समाजशास्त्र मानववंशशास्त्र आनी बौध्द धर्म हांची अभ्यासक.

Durga Bhagvat Konkani Vishwakosh

तिचें मुळावें आनी माध्यमिक शिक्षण मुंबय, नागर.नासिक, धारवाड आनी पुण्याक जालें. १९२७ वर्सा ती मॅट्रीक पास जाली. उपरांत १९३२ वर्सा मुंबयच्या सेंट झेव्हियर कॉलेजींतल्यान संस्कृत आनी इंग्लीश विशय घेवन ती बी. ए. पास जाली. ते खातीर तिणें 'इंडियन कल्चरल हिस्टरी' फांट्यांत 'अर्ली बुध्दिस्ट ज्युरिसप्रुडन्स' ह्या विशयाचेर प्रबंध बरयलो. पी. एच. डी. च्या प्रबंधांखातीर तिणें 'सिंथॅसीस ऑफ हिंदू अँड ट्रायबल कल्चर्स ऑफ सँट्रल प्रोव्हिल्सीस ऑफ इंडिया' ह्या विशयाचेर संशोधन केलें. पूण हो प्रबंध त्णें युनिव्हर्सिटीक दिलोना. त्या प्रबंधांतले वोंचीक वांटे परदेशांतल्या नेमाळ्यांनी उजवाडा आयले.

महात्मा गांधी, टॉलस्टॉय, हॅन्री डेव्हिड थोरो, मिल, रॉबर्ट ब्राउलिंग, राजारामशास्त्री भागवत.डॉ. केतकर, साने गुरुजी हांचे कडल्यान उर्बा, उमेद स्फूर्त घेवन दुर्गाबाई आपल्या लिखाणाक सुरवात केली.

१९४७ वर्सा बरयल्लो 'राजारामशास्त्री भागवत-व्यत्त्किचीत्र आनी वाडमयविवेचन' हो तिचो पयलो मराठी ग्रंथ. साने गुरुजीकडल्यान प्रेरणा घेवन १९५६ वर्सा तिणें गोंड समाज जिणेवयली 'महानदीच्या तीरावर' ही नवलीका बरयली. तिची ही पयलीच लळीतकृती. सैम आनी मनीस हांचेभितरले गूढ ऋणानुबंध चित्रावपी गद्यात्म-काव्यात्म ललीत निबंध 'ऋतुचक्र' पुस्तकाच्या रुपान १९५६ वर्सा तिणें उडवाडायो.

१९५७ वर्सा एक वर्समेरेन 'साहित्य सहकार' म्हयनाळ्याची संपादक म्हणून आनी १९५८-६० मेरेन गोखले अर्थशास्त्र संस्था पुणेंच्या समाजशास्त्र विभागाची मुखेली म्हणूनतिणें बरो वावर केला. उपरांत स्वतंत्र लिखाण आनी संशोधनाखातीर वेळ मेळचो म्हणून तिणें ही नोकरी सोडली.

लिखाणांतलें मुळावण,खाशेलें भारतीयत्व, सनातनाचो वेध घेवपाची शक्त हांकां लागून दुर्गाबाईन ललीत लिखाणाच्या मळार एक नवो मानदंड निर्माण केला अशें म्हण्टात.

'पूर्वा' (१९५७) हो तिचो एक नामनेचो कथांझेलो. तशेंच 'भावमुद्रा' (१९६०), 'पैस'(१९७०), डूब (१९७५) हे कसदार ललीत लिखाणाचे झेले आसात. १९६७ वर्सा तिणें कांय व्यक्तिचित्रां चितारल्यांत. १९७५ वर्सा 'प्रासंगिक' आनी १९८० वर्सा 'लहानी' ह्या नांवान आत्मवृत्तात्मक स्फुटलिखाण तिणें केलें

'लोकसाहित्याची रुपरेखा' (१९५६) ह्या ग्रंथांत शास्त्रीय भुमिकेंतल्यान भारतीय लोकसाहित्याचो संवसारीक संदर्बांत मुल्यमापनात्मक असो विचार तिणें मांडला. कवीकुलगुरु रवींद्रनाथ टागोराच्या 'लोकसाहित्य' ग्रंथाच्या अणकाराक (१९६०) जोडिल्ले प्रस्तावनेंत, दुर्गाबाईची लोकसाहित्याच्या अभ्यासाची वस्तुनिश्ठ शास्त्रीय भुमिका स्पश्ट जाल्या. १९७५ वर्सा तिणें 'धर्म आनी लोकसाहित्य' हो ग्रंथ बरोवन 'धर्म आनी लोकसाहित्याचो' संबंद समाजीक मनीसशास्त्राचे नदरेंतल्यान पारखिला.

भारतांतल्या विंगड विंगड प्रांतांतल्या लोककथांचे मराठी अणकार तिणें केल्यात. वी. फोसबोल संपादीत पाली जातककथांच्या आदारान तिणें 'सिध्दार्थ-जातक, खंड १ ते ७' ह्या नांवान सगळ्यो कथा मराठींत हाडल्यो. हातूंत सिध्दार्थाच्या पूर्वजल्माची म्हायती सांगल्या.तशेंच, हातूंत २२ निपात (वांटे) आसात, ५५० कथा आनी ६९०६ गाथा आसात. ३० जन १९७८ दिसा. 'सिध्दार्थ-जातक' चो सातवो खंड उजवाडा आयलो.

तिणें हॅन्री डेव्हिड थोरो हाच्या ग्रंथाचो 'वॉल्डनकाठी विचारविहार' (१९६४) आनी 'चिंतनिका' (१९६८) ह्या नांवांनी अणकार केल्यात. ऑगस्ट डर्लेथ हाणें बरयल्ल्या थोरोच्या चरित्राचो 'काँकॉर्डचा क्रांतिकारक' (१९६९) असो अणकार करुन थोरोची जीण, ताचे विडार आनी वावर तिणें मराठी वाचप्यांमुखार दवरले. १९५८ वर्सा अॅन मॉरो लिंडबर्गच्या एकांतप्रियतेच्या तत्त्वगिन्यानाची मांडणी करपी 'समुद्राची देणगी' हें अणकारीत पुस्तक तिणें उजवाडायलें. तशेंच, डॉ. केतकराच्या समाजशास्त्रीय ग्रंथाचोय त्णें अणकार केलो.