आनी स्वर स्पश्ट आसतात. ताचें हावभावूय प्रभावी दिसतात. संवाद चडशेपद्यांतूच आसतात.
भवाईची संहिता लिखीत ना. ती चडशी मौखिक परंपरेनूच आसिल्ली आसता आनी तिका 'वेश' म्हण्टात. ह्या वेशाची संख्या ३६० मेरेन आसा. ह्या वेशांवरवीं दीसपटट्या जिवितांतल्या समाजीक, धर्मीक प्रंसंगांचेर उजवाड घालतात. तातूंतले कांय वेश अशेः बोरोबोरी-लोकांक लुबाडपी कंजूस वेपारी दापत्य, सूरदास-कुडड्या कुप्रसिध्द साधूची कथा, डोकरी तरणाटे चलयेचें म्हाताऱ्याकडेन लग्न, लाडालाडी चड बायलो आशिल्ल्याचे वायट परिणाम, शकरिया-गारुडी आनी जोगिणीचो मोग. तेभायर तरसादीचो नाच, मडक्यांचो नाच, जळपी बाटल्यांचो नाच आनी हेर नाचांवरवी भावाईचें खशेलपण दिश्टी पडटा. ह्या नाचाच्या वेळार लोकगितांक सारंगी, शेनाय, चिपळ्यो हीं वाद्यां वापरतात.
भवाई नृत्यानाट्यांत थोडी भोव अश्लीलताय आनी अभद्रताय आसता. ती बदलपाखातीर कांय समाजकार्यकर्त्यांनी खूब यत्न केले. तातूंतलो गुजरातचो रणछोडभाई उदयराम हो मुखेल. लोकांमदलो भवाईचो प्रभाव उणो करपाच्या हेतान दलपतराम, नर्मदाशंकर, मणिभाई, नभुभाई, विभाकर प्रभृती हांणी रंगमाचयेक नवें रुप दिलें. नामनेचो नाटककार चंद्रवदन मेहता हाणें भावईचे धर्तेचेर हो-होलिका ह्या नव्या लोकनाट्याची निर्मिती केली.
कों. वि. सं. मं.
भवानीः शिवाची बायल. 'भव' म्हळ्यार शिव, ताची बायल भवानी. हिका शिवाचो इत्सा-गिन्यान आनी क्रियारुप शक्त मानून शैव आनी तंत्र सिध्दांतांत दोगांयचो अभेद दाखयला. ही शक्त शंकराभशेन सगुण आनी निर्गुण रुपांत वावुरता. ह्या दोनूय रुपांचें वर्णन तंत्रशास्त्रांत मेळटा. तशेंच संस्कृतांतल्या सौंदर्य लहरी, ललिता सहस्त्रनाम, देवी भागवत, भवानी भुजंगम स्तोत्र ह्या ग्रंथानी देवीचीं बरीचशीं कार्यां वर्णिल्यांत. सगुण रुपांत ती सृश्टीची उत्पत्ती, स्थीती आनी लय हीं कामां करता आनी निर्गुण रुपांत ती चिदानंदरुपांत रावता.
देवी, महादेवी, ललिता. पार्वती, त्रिपुर सुंदरी तशेंच महिषासुरमर्दिनी, दुर्गा, चंडी, भुवनेश्र्वरी ह्या नांवांनीय ताका भजतात.
भवानी ही ठाणेश्र्वर वा स्थानेश्र्वर वा थानेसर (पंजाब) हांगाच्या शक्तिपिठाची अधिश्ठात्री देवता आसा. महाराष्ट्रांत तुळजापूर हें भवानीचें क्षेत्र आसून, हांगाची तुळजाभवानी ही जायत्या जाणांची कुलदेवता आसा. शिवाजी महाराजाचीय ती कुलदेवता आसून, तिणेंच शिवाजीक तलवार भेट दिल्ल्याची आख्यायिका आसा.
कों. वि. सं. मं.
भवानीदास-१ (इ. स. १८वो शेंकडो). एक हिंदी जैन भक्तकवी. हो श्र्वेतांबर जैन आसून, आग्रा रावतालो आसुंये. गुरु मानाजी हें ताच्या गुरुचें नांव.
वारणसीच्या रामघाटावयल्या जैन मंदिरांत ताचें सगळें साहित्य आसा. थंय ताचे सगळे मेळून अठरा ग्रंथ आसात. हे सगळे ग्रंथ ताणें हिंदी भाशेंत बरयल्यात. आपल्या ह्या ग्रंथांनी ताणें जिनेंद्राची तोखणाय केल्या. तशेंच कांय ग्रंथांनी तत्त्वचर्चाय केल्या. चौवीसजिनबोल, अध्यात्मबारहमास, ज्ञाननिर्णयबावनी अशीं ताच्या ग्रंथांचीं नांवां आसात. तशेंच ताचें हेर कांय स्फूट लिखाणूय आसा.
कों. वि. सं. मं.
