Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/326

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

३३ काव्यो (१९५८) हे ताचे उजवाडा आयिल्ले काव्यांझेले आसात. उपरांत १९७४ वर्सा ताचो 'छंदोलयबृहत्' हो कवितांचो झेलो उजवाडा आयलो. मीरेच्या कवितांचेर बरयल्लो ताचो एक ग्रंथ १९८२ वर्सा उजवाडा आयलो. तशेंच ताणें १९५३ वर्सा बरयल्लो 'कवितानूं संगीत' हो समीक्षक लेखांचो संग्रह उजवाडा आयलो.

सौंदर्यवादी नदरेचो एक चिकित्सक आनी एक बरो वक्तो म्हणूनूय ताचो लौकीक आसा.

१९७६ वर्सा पोरबंदराक भरिल्ल्या गुजराती साहित्य संमेलनाचो तो अध्यक्ष आशिल्लो.

ताचे कवितेचेर फ्रेंच कवी शार्ल बोदलोअर आनी रायनर रिल्के हांच्या काव्यांतल्या तत्त्वांचो प्रभाव दिश्टी पडटा.

'प्रवाळद्वीप' हो एक काव्यांझेलो ताणें बरयला. ताचें लिखाण खूब थोडें पूण मोलादीक आसा. ताणें कांय इंग्लीश कवितांचो गुजराती भशेंत अणकारुय केला.

भगतनुत्य

उत्तर प्रदेशांतलो एक लोकनाच. हो नाच नवरात्रांच्या दिसांनी करतात. उत्तर प्रदेशांत व्हड दबाज्यान दुर्गा देवीची पुजा करतात. त्या वेळार देवीचे भगत राती वेळार पदां म्हणून हो नाच करतात. ह्या नाचांत एकूच मनीस हाताक आनी भेंडांक घुंगूर बांदून नाचता. त्या वेळार नाचांतले हेर लोक देवीचीं तोखणायेचीं पदां म्हण्टात.

भगतसिंग

(जल्मः २८ सप्टेंबर १९०७, बंग, जिल्हो-ल्यालपूर, पंजाब, मरणः२३ मार्च १९३१, लाहोर‌).

Bhagath singh

भारतीय स्वातंत्र्य चळवळींतलो एक व्हड सशस्त्र क्रांतीवीर. एका शेतकार, देशभक्त शीख कुटुंबांत ताचो जल्म जालो. ताचे आवयचें नांव विद्दावती आनी बापायचें किशनसिंग. ताच्या बापायक क्रांतिकारी साहित्याचो प्रसार केल्लेखातीर १० म्हयन्यांची ख्यास्त जाल्ली आनी तो लाला लजपरातय हाचे वांगडा मंडालेचे बंदखणींत आशिल्लो. भगतसिंगान बंगांत शालेय शिक्षण घेवन लाहोराच्या डी. ए. वी. आनी फुडें नॅशनल कॉलेजींतल्यान बी. ए. पदवी मेळयली (१९२३). विद्दार्थीदशेंत आसतना जयचेद विद्दालंकार आनी भाई परमानंद ह्या शिक्षकांचो ताचेर प्रभाव पडलो. डी. ए. व्ही. कॉलेजींत आसतना ताणें विद्दार्थ्यांची संघटना घडोवन हाडपाक फुडारपण घेतिल्लें आनी आजल्म आंकवार रावन सुटकेझुजांत वांटो घेवपाचो सोपूत घेतिल्लो.

१९२३ त तो हिंदुस्थानांत 'सोशलिस्ट रिपब्लिकन असोसिएशन' हे संस्थेंत गेलो. रोखडोच ताका मध्यवर्ती समितीचो सचीव नेमलो. संघटीतपणान वावर करपी सुखदेव, चंद्रशेखर आझाद, बटुकेश्वर दत्त, भगवती चरण, जतींद्रनाथ दास हांच्या आदारान ताणें 'नौजवान भारत सभा' ही कट्ट्या देशभक्त तरणाट्यांची संघटना स्थापन केली (१९२५). तेन्ना उत्तर प्रदेशांत सतिंद्रनाथ संन्याल हाच्या फुडारपणाखाला गुप्त संघटलेचें जाळें पातळिल्लें. हे संघटनेचें साहित्य लाहोराक हाडून वाटपाचो वावर ताणें घेतलो. तेचपरी पंजाब, दिल्ली, उत्तर प्रदेश हे भाग स्वातंत्र्य चळवळींचे नदरेन एकठांय हाडले. नौजवान भारत सभेचो एक फांटो लाहोराक स्थापन करुन तिचें फुडारपणूय ताणें केलें. चंद्रशेखर आझाद, बटुकेश्र्वर दत्त, जतींद्रनाथ दास आदींच्या आदारान ताणें जायते क्रांतिकारक बेत आंखले. तातूंत काकोरी खटल्यांतल्या बंदींची बंदखणीतल्यान सुटका करप, सायमन आयोग आनी ताच्यो शिफारशी हांचे आड खर विरोध करप, शस्त्रां एकठांय करप, म्हत्वाच्या क्द्रांत बाँबाचे कारखाने चालू करप, लाला लजपतराय हाचेर जाणें लाठीहल्लो केला च्या ए. ए. स्कॉट ह्या पोलीस अधिका-याक मारप हे कार्यक्रम आंखिल्ले. १९२६ त लाहोराक जाल्ल्या बाँबस्फोट प्रकरणांत ताका धरलो, पूण फावो ते पुरावे मेळूंक नाशिल्ल्यान ताका सोडलो. ऑगस्ट १९२८ त दिल्लीच्या फिरोझशाह किल्ल्यांत वेगवेगळ्या प्रांतांनी क्रातीसघटनांचे कार्य करपाचो मेळावो भरलो. चंद्रशेखर आझादाच्या फुडारपणाखाल हिंदुस्थानांत आशिल्ल्या 'सोशलिस्ट रिपब्लिकन असोसिेएशन' हे संस्थेन पंजाबांतल्या पुराय वावराचें फुडारपण भगतसिंगाकडेन सोपयलें. तिचें जाळें सगळेकडेन पातळिल्लें. फुडें हे संस्थेचे रुपांतर 'नौजवान सैनिक संघ' हे संस्थेंत केलेंं सगळ्या फांट्यांकडेन संपर्क दवरुन एकसुत्रताय हाडपाचो वावर भगतसिंगाचेर सोंपयलो.

सायमन आयोगाचेर खर निदर्शनां करता आसतना जाल्ल्या लाठीहल्ल्यांत लाला लजपतरायाक मार बसलो आनी उपरांत ताका मरण आयलें (१७ नोव्हेंबर १९२८). ताचो सूड घेवपाखातीर ह्या हल्ल्याचो मुखेल सुत्रधार पुलीस अधिक्षक स्कॉट हाचो खून करपाचो निर्धार भगतसिंग, चंद्रशेखर आझाद आनी शिवराम राजगुरु हांणी केलो, पूण थरयल्ल्ाय दिसा आनी थरयल्ल्या वेळार स्कॉटबदला आयिल्लो दुसरो पुलीस अधिकारी साँडर्स हाका मारलो. उपरांत भगतसिंग थंयच्यान कलकत्त्याक पळून गेलो. ताणें जतींद्रनाथ दास हाका हाडून आग्राआनी लाहोराक बाँब कारखानो सुरु केलो. ताच्या क्रांतीकारक पक्षान दोन