Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/309

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आशिल्ल्यान हांगा नुस्तेमारीचो वेवसाय व्हड प्रमाणांत जाता. रियु ग्रांद द सूल, सांता कातरीना, पारा ह्या दर्यादेगेचेर नुस्तेमारी जाता.

उद्देगीक मलार ब्राझीलान स्वयंपूर्ण मेळयल्ली आसून शेतवड, उद्देग, रसायनां, सारें, कागद, वखदां हांच्या उत्पादनांत बरीच उदरगत जाल्या. 1962 सावन हांगा कृत्रीम रबरांचें उत्पादन जाता. आर्यात- निर्यात करपी सांव पाउलु रियु द जार्नेरु हीं बंदरां हांगाचीं मुखेल वेपारीं केंद्रां जावन रावल्यांत. ब्राझीलाचे आयात-निर्यात वेव्हार युरोपी देश तशेंच अमेरिका खंडांतले देश हांचेलागीं चड जातात. क्रुझैरु हें हांगचे चलन. पूण चलन फुगवटो आनी हेर अर्थाक प्रस्नांचेर उपाय काडपाखातीर हांगाचें चलन बरेंच फावट बजलप जालां.

बाकु सेंत्रल द ब्राझील ही हांगची मुखेल बॅंक.

उद्देगीक मळाचेर भायल्या इंधनाचेर पातयेवन रावचें न्हय ह्या उद्देशान ब्राझीलांत पेट्रोलियामाचे सुवातेर आल्कॉहोलांचो उपेग करप जाता. तेभायर जर्मनी वांगडा जाल्ले कबलतीवरवीं अणू उर्जेची उदरगत करपाचे नेटान यत्न चल्ल्यात.

येरादारी आनी संचारणः ब्राझीलाचे भुगोलीक परिस्थितीक लागून सुरवेक येरादारी खातीर हांगा बरेंच प्रस्न उपरासलें. कांय सुवातींनी रस्ते, रेल्वे आनी उदका मार्गांतल्यान येरादारी करप शक्य नाशिल्ल्यान हवाई मार्गावयले येरादारीक बरेंच म्हत्व आयलां.

1985 मेरेन हांगा 15,83,172 किमी. लांबायेचे रस्ते आशिल्लें . रसत्यांचे प्रमाण दक्षिणेकडल्या राज्यांनी चड आसा. ट्रान्स एमॅझोनियन हो म्हत्वाचो रस्तो 1974 त बांदून पुराय जालो.

हांगाच्या रेल्वेमार्गाची लांबाय 30 हजार किमी परस चड आसून तांचेर फॅडरल रेल्वेस आनी सांव पाउलु रेल्वेस ह्यो दोन संस्था नियंत्रण दवरतात. कांय रेल्वेमार्ग खाजगी आसात.

उदकांतली येरादारी एमॅझॉन, पाराना आनी सांव फ्रांसिश्कु ह्या तीन व्हडल्या न्हंयावरवीं जाता. दर्यांतले येरादारीखातीर हांगा बरीच बंदरा उदरगतीक पांवल्यात. सॅंतुरा, रियु द जानैरु, पारानाग्वा, रेसिफे, व्हितोरिया, तूबारॅंओं , माकीओ आनी इल्येउश ही मुखेल बंदरा आसात. देशाभितर सुमार 43,000 किमी. लांबायेचे उदकामार्ग आसात.

ब्राझीलांत हवाई मार्गावयले येरादारीक चड म्हत्व आशिल्ल्यान देशभर सुमार 1,500 विमानतळ आसात. आंतररास्ट्रीय येरादारी रियु दे जानैरु, ब्राझिलीया, सांव पवलु, पोर्तुगाल, काम्पु ग्रंत, साल्वादोर, रेसीफे, बेलेम आनी मानऊस ह्या विमानतळा वयल्यान चड जाता. देशांत सुमार 34 विमानकंपन्यो आसात. हातूंतल्यो 30 परकी देशांतल्यो आसात.

1983 मेरेन 312 दिसाळीं ब्राझीलांत उजवाडाक येतालीं. हातूंतली एस्तादु सांव, पउलु, ‘जॉर्नल द ब्झील’, ऊ ग्लोबु हीं मुखेल आसात.

लोक आनी समाजजीणः दक्षिण अमेरिका खंडातले वट्ट लोकसंख्येंतली अर्दापरस चड लोकसंख्या ब्राझीलांत आसा. हांगा लोकसंख्येची वाड विसाव्या शतमानांत चड प्रमाणांत जाली.

हांगाचो समाज तरेकवार वंशीक भरसणींतल्यान तयार जाल्ल्यान वंशीक मूळ,सोदप कठीण जाता. सुरवेक हांगा ‘इंडियन’ लोक आशिल्लें आनी वसणूक काळांत पोर्तुगेज वसणुककार, मूळ पोर्तुगेजांतल्यान हाडिल्लें खाप्री गुलाम, हेर युरोपी आनी आशियाई लोक हांगा येवन स्थायीक जाल्ल्यान लोकसंख्येत बरींच वेगळेपणां आयलीं. पुर्तुगेज आनी इंडियन हांच्या संकारांतल्यान तयार जाल्ली मिस्तीश समाज, युरोपी आनी आप्रिकन हांच्या संकारांतल्यान जाल्लो मुलाटो समाज हांचे प्रमाम बरेंच वाडिल्ल्यान हांगाची संस्कृताय एक वेगळीच बरसल्ली संस्कृताय जावन रावल्या. अमेरिकन इंडियन चडशें एमॅझॉन देगण आनी भोंवतणच्या रानांनी रावतात. तेभायर जर वर्सा हेर देशांतल्यान स्थलांतर करुन ब्राझीलांत येवपी लोकांचेय प्रमाण बरेंच व्हड आसा. सगळ्यांत चड रोमन कॅथलीक लोक आशिल्लों हो देश.1980 मेरेन हांगाचे 89% लोक रॉमन कॅथलीक आशिल्लें. प्रोटेस्टंट आनी चैतन्यवादी स्पीरीच्युअलिस्ट लोकूय हांगा आसात. इगर्जेचो वांटो लोंकांचे समाजीक आनी राजकीय जिणेंत व्हड प्रमाणांत आशिल्ल्याचे जाणवता.

हांगा समाजजिणेचेर युरोप आनी आफ्रिकेचो प्रभाव स्पश्टपणान जाणवता. दुकराचें आनी गायचें मांसूय हें लोक बरेंच खातात. काफी हें हांगाचे मुकेल पेय.

हांगाचे चडशे सगळे लोक अस्तंती प्रकाराचो भेस घलता. खाप्री बायलांमदीं मात आफ्रिकी बेस बरेच कडेन पळोवंक मेळटा. ‘काव बॉय’ हें हांगचे खाशेलेपण. पुराय दक्षिण अमिरिकेंतल्या भाशेनूच हांगाचेय काव बॉय जीन्स , चामड्याचो पटो, ऊंच खोटाचे बूट घालतात. कांयचडेन गोरवां रकापाचो वेवसाय करपी, रानांतल्या कांट्यापसून राखण मेळचे खातीर पुराय भेस चामड्यचो घलतात.

शेतकार लोक गांवगिऱ्या वाठारांनी मातयेच्या घरांनी रावतात. एमॅझॉन वाठारांतले इंडियन चुडटांनी धांपिल्ल्या घरांनी रावतात.

रोमन कॅथलिक पंथाचे सगळें सण आनी उत्सव हांगा व्हड दबाज्यान मनयतात. रियु द जानैरु शारांतलो कार्नावल पळोवंक संवसारांतले सगळेकडेन लोक जमतात. हांगाच्या लोकांक संगीत आनी नाचाची भोव आवड.

हांगाची कला, संगीत हांचेर विंगडपणाचो प्रभाव दिसता. अठराव्या शतमानांत हांगा आलेझादिन्यु ह्या नांवान नामनेक पाविल्लो आंतोनियु फ्रांसिश्कु लिश्बोअ हो व्हड शिल्पकार जावन गेलो.

मारियु क्रॅयु एमिलीयानु द काव्हालकांती, आंतीआ मालफाती