निर्वाणाखातीर प्रयत्नशील आसता. पूण तो स्वताच्या निर्वाणाखातीर न्हय जाल्यार हेर जिवांच्या निर्वाणाखातीर.
महायान पंथान बोधिसत्व कल्पनेक म्हत्व दिल्ल्यान बोधिसत्वाच्यो वेगवेगळ्यो मूर्ती अस्तित्वांत येवन तांची पुजा जावंक लागली. दान, शील, शांती, वीर्य, ध्यान आनी प्रज्ञा ह्या स पारमितांचेर महायानांनी चड भर दिलो. महायानपंथांत बोधिसत्व कल्पनेक फकत आध्यात्मिकतेचे सुवातेर सामाजिकताय चड आयली आनी तो संप्रदाय अंतर्मुख जावपा बदला बहिर्मुख चड जालो.
महायान पंथांत जायते बोधिसत्व उत्पन्न जाले. तातूंतल्या कांय जाणांक देखीक: अवलोकितेश्र्वर, मंजुश्री, मैत्रेय, समंतभद्र आदी उपास्य देवतांचें स्थान मेळ्ळें.
- कों. वि. सं. मं.
बोनस:
उत्पासन संस्थांनी आपल्या कामगारांक तांच्या थरयिल्ल्या अधिकारांप्रमाण वा अधिकारांभायर, पूण बर्या हेतान पगाराभायर दिल्ली अदीकचाराची रक्कम ‘बोनस’ ह्या सदरांत आस्पावता. ह्या उतराची उत्पत्ती लॅटीन भाशेंतल्यान जाल्या. बोनस ह्या शब्दाचो अर्थ ‘बरो’ असो जाता. बोनस हो पयल्या म्हाझुजा वेळार सणापरबे निमतान अदीक चाराचो पगार म्हणून दिताले. दुसर्या म्हाझुजा वेळार जिवीतमानाचो खर्च खुबूच वाडिल्ल्यान म्हारगाय भत्तो दिवप सुरू जालें. ह्याच वेळार भारतांत, उत्पासन संस्थांक जावपी फायद्यांतलो थरावीक वांटो काम करतल्यांक मेळचो हे नदरेन बोनसाची कल्पना आयली आनी बोनसाचो संबंद उत्पासनशक्त वाडपाकडेन जोडलो. तो दिवप, ना दिवप हें धनयाचे मर्जीचेर आसलें. हाचे उपरांत बोनस म्हळ्यार फकत फायद्यांतलो भाग नासून वेळान दिल्लें वेतन वा स्थगीत वेतन (डेफर्ड वेजीस) ह्याय अर्थान वापरांत आयलो. परिणामान फायदो वा, नुकसान वा, कामगारांक उण्यांत उणें वेतन वांटप बंधनकारक केलें. बोनसाचो संबंद फायद्याकडेन जोडचो न्हय अशी मागणी कामगार संघटना आयजमेरेन करीत आयल्यात.
दुसर्या म्हाझुजाचे अखेरेक म्हळ्यार १९४४ वर्सा ‘जनरल मोटर्स’ ह्या प्रकरणाचेर निवाडो दितना तेन्नाचो मुंबय हाय कोर्टाचो मुखेल न्यायाधीश श्री. एम. सी. छगला हाणें ‘उद्देग आस्थापनांनी जर फायदो मेळयलो जाल्यार कामगारांचोय ताचेर हक्क उरता’ असो निवाडो दिलो. भारताच्या स्वातंत्र्या उपरांत हातूंत आनिकूय बदल जाले. १९५५ वर्सा मुंबयच्या गिरणी धनयांक तांच्या वेव्हारांत नुकसान जालें, तरी आसतना तांच्या कामगारांक चार टक्के बोनस दिवपाचें तांणी मान्य केलें. अहमदाबाद, कोइमुत्तूर आनी इंदूर कापड गिरण्यांनी हेच धर्तेचेर त्या वेळार बोनस वांटलो. १९६२ वर्सा बोनस प्रस्नाचेर विचार करपाक भारत सरकारान मेहेर आयोग नेमलो. ह्या आयोगाचे शिफारशीप्रमाण १९६५ वर्सा ‘पेमँट ऑफ बोनस ॲक्ट’ हो कायदो अस्तित्वांत आयलो.
‘पेमँट ऑफ बोनस ॲक्ट १९६५’ ह्या कायद्याप्रमाण भारतांतल्या ज्या उत्पादकीय आस्थापनांनी विसांपरस चड कामगार आसात वा धा परस चड आनी विसांपरस उणे कामगार आसून सरकारान खासा सुचयिल्ल्या आस्थापनांनी तांचो आस्पाव जाता अशा आस्थापनांनी काम करपी कामगारांक, तांणी एका वर्सांत उणेच म्हळ्यार तीस दीस केल्ल्या कामाचो मोबदलो म्हणून बोनस दिवंचो पडटा. हो बोनस तांच्या वर्सुकी पगाराचेर उण्यांत उणो ८.३३ टक्के आनी चडांत चड २० टक्के दिवंक जाय.
हो कायदो ‘ना फायदो ना नुकसान’ ह्या तत्वाचेर चलपी आस्थापनांक लागू जायना. हातूंत विद्यापीठ, हॉस्पिटलां, चेंबर ऑफ कॉमर्स आनी समाजीक उदरगतीखातीर वावुरपी संस्था आस्पावतात.
बोनसाचो विंगड विंगड क्षेत्रांतलो संबंद आसा तो असो –
भारतीय सादारण जीवन बीमा निगम (General Insurance Corporation of India) आपल्या चार सहयोगी कंपन्यांवतीन (ओरिएंटल इन्श्युरन्स, नॅशनल इंन्श्युरन्स, युनायटेड इंडिया, न्यु इंडिया इन्स्युरन्स) जो विम्या वेव्हार करता तातुंतूय ‘बोनस’ दिवपाची पद्दत आसा. हो बोनस खास करून मोटार गाडयेच्या विम्या वेव्हारांत दितात. ताची कार्यपद्दत अशी -
नवे गाडयेचो पूर्ण विमो (Comprehensive Insurance) करतकच मोटार गाडयेक विम्याची एक वर्साची राखण मेळटा. विम्याचो एक वर्साचो काळ सोंपचे आदीं विनाअपघात गाडी चलयल्यार मोटार गाडयेच्या धनयांक विना अपघात बोनस (no claim bonus) मेळटा. हो बोनस रोख रुपान दिना आसतना मूळ विम्याच्या हप्त्यांत सूट दितात. ही सूट खाजगी वाहनांक (Private Cars) आनी वेव्हारीक वाहनांक (Commercial Vehicles) दिवपाची टक्केवारी अशी -
| खाजगी वाहनां विना अपघात गाडी | |
|---|---|
| पयलें वर्स | १५% |
| दुसरें वर्स | ३०% |
| तिसरें वर्स | ४५% |
| चवथें वर्स | ६०% |
| (चडांत चड बोनस – ६०%) |
| वेव्हारीक वाहनां विना अपघात गाडी | |
|---|---|
| पयलें वर्स | १५% |
| दुसरें वर्स | २५% |
| तिसरें वर्स | ३०% |
| चवथें वर्स | ४०% |
| पांचवें वर्स | ५०% |
| (चडांत चड बोनस – ५०%) |
टीप: स्कूटर आनी मोटारसायकली वेव्हारीक वाहनांच्या पंगडांत आस्पावतात.
