Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/239

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आंतर मैदान चवकोनी आसून ताची दरेक बाजू २७.४५ मी. आसता. हातूंत ‘होमबेस’ वा ‘होमप्लेट’ म्हळ्यार गृहफळी हें मुखेल घर आसून तें सगळ्यांत म्हत्वाचें आसता. ताचे उजवे वटेन म्हळ्यार घड्याळी कांट्याचे उरफाटे दिकेन अनुक्रमान पयलीं, दुसरीं आनी तिसरीं घरां आसतात. घर दाखोवपी कॅनवासाच्यो धव्यो पोतयो जमनींत रोमिल्ल्या लोखणाचे खुंटयेक बांदिल्ल्यो आसतात.

होमप्लेट म्हळयर गृहफळी ही धवी रबराची पंचकोनी फळी आसून, ती जमनींत एके पातळेंत बसयल्ली आसता. तिची फुडली कूस ४३ सेंमी. (१७ इंच) रूंद आसून लांबायेच्यो दोन वटो २१.५ सेंमी. (८ १/२ इंच) आनी पांचव्या कोनाच्यो दोन वटो ३०.५ सेंमी. (१२ इंच) आसतात. गृहफळयेचे दावे आनी उजवे बॅटराक म्हळ्यार फलंदाजाक उबो रावपाक दोन ‘बॅटर्स बॉक्स’ म्हळ्यार फलंदाज कक्ष आसतात. त्या दरेकी १.८ मी. (६ फूट) लांब आनी १.२ मी. (४ फूट) रूंद आसतात. ताचे फाटले वटेन गृहफळयेपसून २.४ मी. (८ फूट) लांब आनी १.१ मी. रूंद अशे ‘कॅचर्स बॉक्स’ म्हळ्यार झेलकरी कक्ष आसतात. गृहफळयेपसून दुसर्‍या घराचे दिकेन १८.४ मी. अंतराचेर सादारणपणान आंतरमैदानाच्या मध्य भागार एक वाटकुळो ल्हानसो उंचवटो आसता. ताचो व्यास ५.५ मी. आनी मध्याची उंचाय २५ सेंमी. आसता. त्या उंचवट्याचेर ६१ सेंमी. लांब आनी १५ सेंमी. रूंद अशी धवी रबराची फळी बसयल्ली आसता. तिका ‘पिचर्स प्लेट’ म्हळ्यार गोलंदाजी फळी म्हण्टात. गृहफळयेच्या पयल्या आनी तिसर्‍या घराचे दिकेन मैदानाचे शिमेमेरेन ज्यो ओळी काडिल्ल्यो आसतात. त्यो प्रमादओळी (फाऊल लायन्स) आसतात. त्या ओळीं पलतडचें तशेंच गृहफळयेचे फाटले वटेनचें क्षेत्र म्हळ्यार प्रमादक्षेत्र. ते ओळी भितरलें आनी भायलें मैदानाचें मेळून जावपी क्षेत्र हें खेळाचें विहित क्षेत्र (फॅर टॅरिटरी) मानप जाता.

बेसबॉलाच्या पेल्ल्याचो आवांठ २३ ते २३.५ सेंमी. आनी वजन १४२ ते १४८.८ गॅ. मेरेन आसता. बॅट हें सादारणपणान ॲश लाकडापसून तयार केल्लें गुळगुळीत आनी वाटकुळसार आसता. तें मुठीकडेन अशीर जाल्यार दुसर्‍या तोंकाकडेन दाट आसता आनी ह्या दाट वाटकुळ्या भागाचो व्यास ७ सेंमी. आसता. बॅटाची लांबाय चडांत चड १.०६७ मी. आसता.

खेळगडे विशिश्ट प्रकाराचीं संरक्षक साधनां वापरतात. क्षेत्र रक्षक पेल्ल जिखपाखातीर चामड्याचीं दाट लुवां वापरतात. फलंदाज एक खाशेलें तयार केल्लें प्लास्टीकचें शिरस्त्राण वापरतात. जाल्यार झेलकरी तोंडाचेर धातूचे जाळयेचें मुखें घालता. हड्यार दाट कापडी संरक्षक आनी पांयांक प्लास्टिकाचे नडगी-रक्षक (शिन गार्डस) वापरतात.

बेसबॉल खेळाचो मुखेल उद्देश म्हळ्यार प्रतीस्पर्धी संघापरस चड धांवड्यो काडप. ते नदरेन फलंदाजी करपी संघ चडांत चड धांवड्यो जमोवपाचो यत्न करता, जाल्यार क्षेत्ररक्षण करपी संघ तांच्यो धांवड्यो आडावन तांकां बाद करपाचो यत्न करता. दरेका संघांत णव खेळगड्यांभायर राखीव खेळगड्याचीय तजवीज आसता. पूण ज्या खेळगड्या जाग्यार बदली खेळगडो घेवप जाता त्या मूळ खेळगड्याक परत खेळांत भाग घेवंक मेळना. हाचेभायर दर एका संघावांगडा एक वेवस्थापक आनी कांय तज्ञ प्रशिक्षक आसतात. वेवस्थापक संघांतल्या खेळगड्यांच्या फलंदाजीचो क्रम, आदी संघाची व्यूहरचना, डावपेंच आदी थरयता. तज्ञ प्रशिक्षक प्रत्यक्ष सामनो चालू आसतना क्रिडाक्षेत्राच्या भायर म्हळ्यार प्रमादक्षेत्रांत रावन सांकेतीक कुरवांच्या आदारान खेळगड्याक सुचोवण्यो करता. तेचपरी वेवस्थापकाच्या डावपेंचाच्यो कल्पना खेळगड्यांमेरेन पावयता. सामन्याचें नियंत्रण पंच करता आनी सादारणपणान दर एका घराखातीर एक एक पंच आसता. गृहफळयेकडलो पंच मुखेल आसून तो खेळगड्याच्या बाद जावपाविशींचे तशेंच नेमा भायले पेल्ल मारल्यार म्हत्वाचे निर्णय दिता. फलंदाजी करपी संघाचे तीन खेळगडे बाद जातकच तांचो डाव सोंपता आनी उपरांत क्षेत्ररक्षण करपी संघ फलंदाजी करता. दोनूय संघांची फलंदाजी पुराय जातकच एक डाव (इनिंग्स) सोंपता. अशे वट्ट णव डाव खेळप जाता आनी हातूंत जो संघ चड धांवड्यो काडटा तो जैतीवंत थारता. णव डावा उपरांतूय दोनूय संघाच्यो धांवड्यो सारक्यो आसल्यार एक संघ दुसर्‍या संघाचेर जैत जोडसर खेळा चालू उरता.

ज्या संघाच्या मैदानाचेर खेळ चलता तो येजमान संघ (होम टीम) आनी प्रतिस्पर्धी हो सोयरो संघ (व्हिजिटिंग टीम) आसता. सोयर्‍या संघान पयलीं फलंदाजी करची अशी चाल आसा. तेप्रमाण येजमान संघाचे सगळे खेळगडे आपआपल्या क्षेत्ररक्षणाच्या जाग्यार उबे रावतात. पेल्ल घालपी ‘पीचर’ म्हळ्यार गोलंदाज हो गोलंदाजी फळयेकडेन जाल्यार क्रिकेटींतल्या यश्टीरक्षकाप्रमाण फलंदाजा फाटल्यान उबो रावन पेल्ल आडावपी झेलकरी हो झेलकरीकक्षांत उबो रावता. उरिल्ल्या खेळगड्यांची क्षेत्ररचना अशी : गृहफळी सोडून उरिल्ल्या दर एका तळार एक एक क्षेत्ररक्षक आसता. ताका अनुक्रमान पयलो, दुसरो आनी तिसरो बेसमेन म्हळ्यार तळरक्षक म्हण्टात. ‘शॉर्टस्टॉप’ म्हळ्यार चवथो क्षेत्ररक्षक दुसर्‍या आनी तिसर्‍या घरांच्या सादारण मदीं पूण भितर मेरेन क्षेत्ररक्षण करता. उरिल्ले तीन क्षेत्ररक्षक भायल्या मैदानार दावे, उजवे आनी मदले वटेन उबे रावन क्षेत्ररक्षण करतात.

हालींच्या काळांत बेसबॉलाक संवसारीक पांवड्यावयलो एक खेळ म्हणून नामना मेळ्ळ्या. १९०३ सावन बॅसबॉलाच्यो संवसारीक सर्ती जातात. त्यो ‘नॅशनल लीग’ आनी ‘अमेरिकन लीग’ हांच्यांतल्या जैतीवंत संघांमदीं जातात. हाचेभायर सुमार ६० वयर दुय्यम वेवसायीक संघटना आसात. ‘बेब रूथ’ हो आनी ‘हँक आरॉन’ हे ह्या काळांतले सर्वश्रेश्ठ बेसबॉलपटू.