बेनाव्हेंत ई मार्तीनेथ, हाथींतो:
(जल्म: १२ ऑगस्ट १८६६, माद्रीद; मरण: १४ जुलय १९५४, माद्रीद).
नोबॅल पुरस्कार फावो जाल्लो एक व्हड स्पेनिश नाटककार. El nido ajeno (१८९४) ही ताची पयली नाट्यकृती. ताणें सुमार १७० नाट्यकृती बरयल्यात. हातूंतली ‘सॅटरडे नायट’ (१९०९), ‘ऑटमल रोझीस’ (१९०५). ‘बाँडस ऑफ इंटरॅस्ट’ (१९०७). ‘द पॅशन फ्लावर’ (१९१३), ‘द इव्हिल दॅट एम डू टू अस’ (१९१९) हीं ताचीं कांय उल्लेख करपासारखीं नाटकां. आपल्या नाट्यकृतीं वरवीं ताणें त्या काळांतल्या समाजांतल्या कितल्याशाच वायट प्रवृत्तींचेर उपरोधात्मक टिका केली. ताच्या सगळ्या नाटकांची कलात्मकताय एकसारकीच नासली तरी समाजीक टिकेच्या आंगान स्पेनिश नाटकांतलो वस्तववादाचो प्रवाह खर करपाचें व्हडपण ताकाच दितात. तल्लख संवाद हें ताच्या नाटकाचें एक खाशेलेपण. १९२२ वर्साचो साहित्याचो नोबॅल पुरस्कार दिवन ताच्या साहित्यीक वावराचो भोवमान केला. ताच्या तेरा नाट्यकृतींचो इंग्लीश अणकार ‘प्लेस ऑफ हाथींतो बेनाव्हेंते’ (४ खंड १९१७-२४) ह्या नांवान उजवाडाक आयला.
- कों. वि. सं. मं.
बेनासेराफ, बारूज:
(जल्म: २९ ऑक्टोबर १९२०, काराकास – वॅनॅझुएला).
नामनेचो अमेरिकन विकृती वैज्ञानिक आनी प्रतीरक्षा वैज्ञानिक. १९४० त पॅरीसांतले लीसे झांसाँ हे संस्थेंत ताणें बी. एस. एल. ही पदवी मेळयली. अमेरिकेंत स्थलांतरीत जातकच १९४२ त ताणें कोलंबिया विद्यापिठाची बी. एस. पदवी मेळयली. १९४३ त ताका अमेरिकेचें नागरिकत्व मेळ्ळें आनी १९४५ त ताणें मॅडिकल कॉलेज ऑफ व्हर्जिनियाची एम. डी. पदवी मेळयली. १९४६-४८ ह्या काळांत ताणें लश्करी नोकरी केली. १९४८-५० त तो कोलंबिया विद्यापिठांत संशोधन अधिछात्र आशिल्लो. ते उपरांत स वर्सां पॅरीसांतल्या ‘नॅशनल सँटर फॉर सायंटिफिक रिसर्च’ हे संस्थेंत ताणें संशोधन केलें. १९५६-६८ ह्या काळांत न्यूयॉर्क विद्यापिठांत तो विकृतीविज्ञानाचो पयलीं सहाय्यक प्राध्यापक, उपरांत सहयोगी प्राध्यापक आनी निमाणो पुराय प्राध्यापक जालो. १९६८-७० त ‘नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ ॲलर्जी अँड इन्फॅक्शस डिसीझीस’ हे संस्थेच्या प्रतिरक्षाविज्ञान प्रयोगशाळेचो तो मुखेल आशिल्लो. १९७० त तो बोस्टनांतल्या हार्व्हर्ड मॅडिकल स्कुलांत तुळात्मक विकृतीविज्ञानाचो फेबियन प्राध्यापक आनी विकृतीविज्ञान विभागाचो अध्यक्ष जालो.
खंयचेय व्यक्तींतलें ऊतक दुसर्याच्या आंगांत प्रतिरोपण करपाचे शक्यतायेक कारण आशिल्लें आनुवंशिकीकरण स्नेल ह्या शास्त्रज्ञान सोदून काडलें. एच प्रतिजन ही संकल्पना ताणेंच पयलीं मांडली. दॉसे हाणें प्रतिजनांचें अस्तित्व सिध्द केलें आनी तांच्या निर्मिती-नियंत्रणाफाटलें अनुवंशीक कारकांचें कार्य स्पश्ट केलें. ह्या दोगांयच्या संशोधनाचेर आदारीत असो प्रतीरक्षा विज्ञानावयलो म्हत्वाचो सोद बेनासेराफ हाणें लायलो. शरिरांत गेल्ल्या भायल्या पदार्थांआड (सुक्ष्मजंतू, वायरस आदी) प्रतिपिंडां निर्माण करपी कोशिकांची निर्मिती आनी ताचेवयलें नियंत्रण हांचेर ताणें खास भर दिलो.
बेनासेराफ हाणें गिनीपिगाचेर प्रयोग करून खाशेल्या प्रतिजनांआड प्रतीरक्षात्मक प्रतीसाद निर्माण करपाची तांक अनुवंशीक कारकांक लागून थरयतात अशें दाखोवन दिलें. ह्या कारकांक ताणें ‘आय आर जीन’ (Immune Response Gene) अशें नांव दिलें. अशीं कितलींशींच प्रतिजनां वळखल्लीं आसून तीं गुणसुत्राचो ज्या भागांत एच प्रतीजननिर्मिती जाता, त्याच भागांत दिसतात. गुणसुत्राची हो खाशेलो भाग कितल्याशाच मध्यवर्ती क्रियांचेर नियंत्रण करता. ह्या कारणाखातीर प्रथिन-कार्बोहायड्रेट मिश्र पदार्थाक वा एच प्रतीजनाक ‘म्हान जीन’ अशें म्हण्टात. बेनासेराफ हाच्या सोदाक लागून वेगवेगळ्या व्यक्तींच्या संसर्गविरोधी प्रतीरक्षात्मक प्रतीसाद सिध्द करपाचे तांकीची विस्कटावणी करप शक्य जालां.
जॉर्ज स्नॅल आनी झां दॉसे ह्या दोन शास्त्रज्ञांवांगडा १९८० चो वैजकी आनी शरीरक्रियाविज्ञान विशयाखातीरचो नोबॅल पुरस्कार ताका वांटून मेळ्ळो. स्नॅल आनी दॉसे हांच्या प्रतीरक्षाविज्ञानांतल्या सोदाचेर आदारीत आशिल्ल्या आनी प्रतीरक्षाक्रियेंत वांटो घेवपी खाशेल्या कोशिकांचें (पेशीचें) उत्पादन आनी नियंत्रण हेविशींच्या सोदाखातीर ताका हो भोवमान मेळ्ळो. ताका आनिकूय कितलेशेच भोवमान आनी पुरस्कार फावो जाल्यात.
- कों. वि. सं. मं.
बेनिन (बेनिन प्रजासत्ताक):
अस्तंत आफ्रिकेंतलें एक ल्हान प्रजासत्ताक राष्ट्र. विस्तार ६० ४०’ उत्तर ते १२० ४०’ उत्तर आनी ०० ४०’ उदेंत ते ३० ४०’ उदेंत. क्षेत्रफळ १,१२,६०० चौ. किमी. बेनिनाचे उदेंतेक नायजेरिया, वायव्येक बुर्किना फासो, अस्तंतेक टोगा, ईशान्येक नायजर आनी दक्षिणेक ॲटलांटिक म्हासागर आसा. देशाक उदेंत-अस्तंत अशी १२५.५ किमी. लांबायेची दर्यादेग मेळ्ळ्या. पोर्तो नोव्हो ही राजधानी.
भूंयवर्णन: भूंयरचणुकेचे नदरेन देशाचे पांच वांटे जातात.
१. दर्यादेगांचो वाठार,
२. तेर्र द बारे वाठार,
३. नायजर मळ,
४. दोहोमियन सड्याचो प्रदेश आनी
५. अटाकोरा दोंगरी वाठार.
दर्यादेगांचो वाठार उथळ, सकयल आनी रेंवट आसून हांगा चड खारसाण आसा. तेर्र द बारे म्हळ्यार पिकाळ मातयेचो वाठार. हो वाठार सड्यावयलो आसून हांगा लामा डिप्रेशन हो रेंवटी प्रदेश आसा. हो चडसो प्रदेश सपाट, पूण
