प्रतिमेचो आसून तो ह्या सगळ्याच कवितांचें संरचनात्मक तत्व म्हणून वापरला. ‘नाकु तंती’ ह्या माथाळ्याचे कवितेंत कवीच्या व्यक्तिमत्वाचीं चार आंगां वर्णिल्यांत. हांव, तूं, ते आनी कल्पक आत्मो अशीं चार आंगां आशिल्ला कवीचें व्यक्तिमत्व आध्यात्मिक आनी सोबीतकायेच्या अणभवाच्या सगळ्याच मळांचेर ह्या चार तत्वांचो सोद घेता.
अरविंद साहित्य आनी तत्वगिन्यान ह्या विशयांवयलें बेंद्रें हाचें बरप ‘साहित्य दविराट’ ह्या संग्रहांत आस्पावता.
धारवाडच्या गेळेयर गंपू ह्या अभ्यासमंडळाचे निर्मितींत ताचो मोलादीक वांटो आसा. कांय काळ ताणें जीवन, जयकर्नाटक, वाग्भूषण आनी स्वधर्म ह्या कन्नड पत्रिकांचें संपादन केलें. १९४३ वर्सा शिमोगांत भरिल्ल्या सत्ताविसाव्या कन्नड साहित्य संमेलनाचें अध्यक्षपद ताका फावो जाल्लें.
आर्विल्ल्या कन्नड काव्याच्या मळार बेंद्रे हाणें केल्लो वावर खूब मोलाचो. लोकपंरपरेचो वावर करून ताणें कन्नड भाशेक सोबीतकाय हाडली. गूढवादाचो सोद घेवपी भावकवितेच्या रुपान ताणें कन्नड काव्य गिरेस्त केलें. सैम, मोग, देशभक्ती, समाजीक जाणविकाय आनी आध्यात्मिक चिंतन हे ताचे आवडीचे विशय. गांधीयुगांतलो एक म्हान संच्छंदतावादी कन्नड कवी म्हणून ताका कर्नाटकांत मानाची सुवात आसा.
- कों. वि. सं. मं.
बेंद्रे, नारायण श्रीधर:
(जल्म: २१ ऑगस्ट १९१०, इंदूर).
नामनेचो चित्रकार. १९३३ त ताणें आग्रा विद्यापिठाची बी. ए. पदवी मेळयली. त्याच काळांत इंदूरच्या ‘स्टेट स्कूल ऑफ आर्ट’ हातूंत दत्तात्रय दामोदर देवळालीकर हाच्या मार्गदर्शनाखाला ताणें कला शिक्षण घेतलें. ताणें आदिमानवी कलेपसून चीनी चित्रकलेमेरेन जायत्यो शैली आत्मसात केल्यो. १९३४ त ताणें त्या वेळावयल्या मुंबय सरकाराची ‘कला पदविका’ मेळयली. फुडल्या धा वर्सांमदीं ताका भारतांतल्या खूबशा प्रदर्शनांनी जायतीं इनामां मेळ्ळीं. तातूंत बाँबे आर्ट सोसायटीचें १९३३ चें रुप्यापदक आनी १९४१ तलें भांगरापदक, आर्ट सोसायटी ऑफ इंडियाचो करंड (१९४३), पटेल करंड (१९४६), राज्यपाल इनामां आदी जायत्या इनामांचो आस्पाव जाता. १९३६ ते ३९ ह्या काळांत ताणें काश्मीर सरकाराच्या अभ्यागत कार्यालयांत (विजिटर्स ब्युरो) कलावंत पत्रकार म्हणून काम केलें. १९४० त चेन्नईक एका चलचित्राचें कलादिग्दर्शन केलें. हे वेवसायीक भोंवडेवरवीं ताका जायतेकडली सैमीक सोबीतकाय चितारपाक मेळ्ळी. तेभायर ताणें भारतांतलीं इतिहासीक थळां, संग्रहालय आनी कलासंस्था हांकां वेळच्या वेळार भेटी दिल्यो. १९४६ त ताणें अभ्यागत कलावंत ह्या नात्यान शांती निकेतनाक भेट दिली. १९४७ ते ५० ह्या काळांत ताणें ग्रेट ब्रिटन, अमेरिका, फ्रांस, हॉलंड, अस्तंत जर्मनी, इटली, इजोप्त, लेबानॉन, जॉर्डन, इराक, इराण, अफगाणिस्तान आनी जपाना आदी देशांत भेटी दिवन थंयचे कलासृश्टीचो अभ्यास केलो. तेभायर न्युयॉर्कांतल्या आर्ट स्टुडंट्स लीग हातूंत आर्मीन लॅडेक ह्या कलातज्ञाचे देखरेखीखाल आरेख्यक कलेचो अभ्यास केलो. भोंवडी करता आसतना कांय देशांनी ताणें आपल्या कलाकृतींचीं प्रदर्शनां घडोवन हाडिल्लीं. १९५२ त भारताचे वतीन चीनांत गेल्ल्या पयल्या संस्कृतीक प्रतिनिधी मंडळांत चित्रकार म्हणून बेंद्रेचो आस्पाव आशिल्लो. भारतांत ताणें जायते फावटीं आपले कलाकृतींचीं प्रदर्शनां बरयल्यांत.
१९५० ते ६० ह्या काळांत बडोद्याक महाराजा सयाजीराव विद्यापिठांत चित्रकला विशयाचो प्राध्यापक आनी उपरांत ललित कला विद्या फांट्याचो अधिश्ठाता म्हणून काम पळयलें. बडोद्या सावन निवृत्त जावन तो मुंबय आयलो आनी वेवसायीक चित्रकार म्हणूक थंयच स्थायीक जालो.
कलाक्षेत्रांतल्या जायत्या नामनेच्या संस्थांकडेन ताचो संबंद आशिल्लो. आर्ट सोसायटी ऑफ इंडिया चो तो तीन वर्सां अध्यक्ष आशिल्लो. १९६२ ते ७२ ह्या काळांत तो दिल्लीचे राष्ट्रीय कला अकादमीचो ललित कला फांट्याचो आनी १९७२ ते ७३ तशेंच १९७७ ते ७८ ह्या काळांत बाँबे आर्ट सोसायटीचो उपाध्यक्ष आशिल्लो.
कलाक्षेत्रांतल्या जायत्या नामनेच्या संस्थांकडेन ताचो संबंद आशिल्लो. आर्ट सोसायटी ऑफ इंडिया चो तो तीन वर्सां अध्यक्ष आशिल्लो. १९६२ ते ७२ ह्या काळांत तो दिल्लीचे राष्ट्रीय कला अकादमीचो ललित कला फांट्याचो आनी १९७२ ते ७३ तशेंच १९७७ ते ७८ ह्या कांळांत बाँबे आर्ट सोसायटीचो उपाध्यक्ष आशिल्लो.
मुंबयचे मराठी साहित्य सभा हे संस्थेन भांगरा पदक दिवन ताचो भोवमान केला. १९६९ वर्सा भारत सरकारान ताका पद्मश्री ही पदवी दिवन भोवमान केलो. १९७४ त ललीत कला अकादेमीन ताका सन्मान्य वांगडीपद (फॅलोशिप) दिलें. गुजरात आनी मध्य प्रदेश शासनान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. खैरागढ (मध्यप्रदेश) च्या इंदिरा काला संगीत विश्र्व विद्यालयावतीन ताका डी. लीट ही भोवमानाची पदवी दिली.
बेंद्रे हाका अश्टतासांचे प्रतिभेचो प्रयोगशील चित्रकार म्हणून वळखतात. कलाजिविताचे सुरवेक सावनूच ताणें जायतें प्रयोग करून पळयले. खंयचेय एके विशिश्ट चित्रशैलीचें वा पंथाचें बंधन ताणें मानलेंना. ताणें स्वच्छंदतायवादी चित्रशैली, देखीक –व्हॅगबाँड (१९३३) घनवादाकडेन लकपी चित्रपद्दत, देखीक- सनफ्लॉवर्स (१९५५), अमूर्त अभिव्यक्तिवादी शैली-एनटवायण्ड फॉर्म (१९६२), आकृतिनिश्ठ नववास्तववादी शैली, देखीक – भिल्ल जोडपें (१९८०) ह्या सारक्या वेगवेगळ्या चित्रशैलींतल्यान ताचे कलेचें दर्शन घडटा. ताचीं जायतीं चित्रां भारतांत ताशेंच परदेशांतल्या कलासंग्रहांत दवरल्यांत.
- कों. वि. सं. मं.
