Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/94

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

घडल्यो.पयली म्ह्ळ्यार थंय नाण्यांचो प्रसार जालो. ७०,००० परसय चड लोकवस्तीचीं शारां वसलीं.चीनांतलीं सुरवातेचीं ज्योतीश शास्त्रीय उपरकरणां म्हणजे छायास्तंभ आनी फर्मापट्टी.तशेंच दट्टो आशिल्लो एक द्विक्रिय पद्दतीचो भातो वापरांत आयलो.लोखणी सरपळ्यांचे आनी एकेच कमानीचे फातरांचे पूल बांदपांत आयले.नारा काळांत (इ.स.७५६) शोसॉइन ह्या नांवाचो खूब व्हड आनी नामनेचो लांकडी प्रासाद बांदलो.तातूंत चीन आनी हेर आशियाई देशांतल्यान हाडिल्ल्यो मोलादीक कलाकुसरीच्या वस्तूंचो संग्रह आशिल्लो. लोखणाची झोतपट्टीय ते वापरताले.तशेंच शेतीविज्ञान, वैजकी, झुजांतले डावपेंच, वास्तुशिल्प सारकिल्ल्या विशयांचेर ह्या काळांत ग्रंथरचणूक जाली. छंग त्सु (१४०३-२४) ह्या बादशहान पेंकिगच्या भायर ‘व्हडल्ये घांटेचो मठ’ बांदलो.

आधुनीक काळांत जपान हो जरी तंत्रविद्येंत मुखार आसा तरी पुरातन काळांतल्या तंत्रविद्येची कांयच म्हायती मेळना.आग्नेय आशियांतल्या हेर देशांतल्या तंत्र्ज्ञानाचीय हीच गत आसा.

पदार्थावेल्या संस्कारान जर पदार्थाच्या भितरल्ले रचणूकेंत बदल जातात जाल्यार तो संस्कार रासायनीक जातीचो आसता आनी अशा संस्काराकडेन संबंदीत आशिल्ली तंत्रविद्या म्हणजेच रसायनी तंत्रविद्या.धातुकांपसून बीड, लोखण,पोलाद तयार करतना धातुकांत अंतर्गत बदल जातात म्हणून हे विधि रसायनी तंत्रविद्येंत मोडटात.

१८५३ मेरेन इंग्लंड आनी हेर युरोपीय देशांनी पोलाद तयार करपाखातीर पोरनीच पध्दत वापरताले.पूण १८५४त हेन्री बेसेमर हाणें नवी पध्दत सुरू केली. बेसेमर हाची पोलाद तयार करपाची पध्दत कमी वेळांत पूराय जावपी आनी सामकी थोड्या खर्चाची आशिल्ल्यान ती सगळ्या देशांनी वापरांत आयली.१८५६त फ्रीड्रिख सीमेन्स ह्या जर्मन तंत्रज्ञान भट्टी(ओपन हार्थ) तयार केली.हाका लागून जहाजबांदणी, रूळमार्गी डब्यांची बांदणी, घरबांदणी, कारखान्यांनी बांदणी, पूल बांदणी सारकिल्ल्या जायत्या उद्येगांनी सुदारणा जाली.

इ.स.१८६० उपरांत जर्मनी आनी फ्रान्स ह्या देशांनी रसायन उद्येगांतल्या जायत्या धंद्यांक सुरवात जाली.डब्ल्यू. एच.पर्किन ह्या तंत्रज्ञान १८५६ वर्सां ‘मोव्ह’ह्या डांबरापसून कृत्रिम अॅलनिलीन रंजकद्रव्य तयार केलें.स्फोटक द्रव्याच्या उत्पादनांत व्हड क्रांती जाली.तशेंच वखदांचे आनी छायाचित्रणाखातीर लागपी शुध्द रसायनां,अल्कोहॉलां,सुगंधी द्रव्यां, गुंगी हाडपी रसायनां अशे जायते पदार्थ तयार करपाचे नवे उद्येग सुरू जाले.रसायनशास्त्रांतले प्रगतीक लागून कागद, कंवची, शिमीट, चिनी मातयेचीं आयदनां, शाबू, विटो,रबर,कातडीं,फस्कां सारकिल्ल्या धंद्यांनी सुदारणा करपांत आयल्यो.हाका लागून तंत्रविद्येचें म्हत्व सगल्यांक पटलें.

नेटान व्हांवपी उदकाचो उपेग दातें फिरोवपाक जाता म्हणपाचो सोद पयलीं ग्रिका6नी लायलो.युरोपभर हे पाणच्क्कीचो उपेग धान्य दळपाखातीर करताले.उपरांत यंत्रां चलोवपाखातीरय तिचो उपेग करपांत आयलो.सुरवातेचे पाणचक्केक नॉर्स चक्की म्हण्टाले.वाफ इंजिनाचो विकास जल टरबायनाच्या पयलीं जालो आनी हाका लागून वेगवेगळ्या उद्येगांनी चडशी यांत्रिक शक्त वापरपाची लोकांत आवड निर्माण जाली.१८३२त फूर्नेशॅं हाणें एक ५० अंशचें टरबायन तयार केलें आनी तेखातीर ताका पेटंट मेळ्ळें.जल टरबायनांत हालीं जाल्ली प्रगती म्हणजे पॉल डेरिएझ ह्या अभियंत्यान तयार केल्लें मिश्र प्रवाहाचें टरबायन (१९५६) जावन आसा.

इ.स.४०० च्या सुमाराक तिबेट आनी चीनांत वा-यान घुंवपी प्रार्थनाचक्रां आशिल्लीं.तीं पवनचक्कीवरीच आशिल्लीं.हॉलंडांत पवनचक्क्यो वापरपाक तेराव्या शेंकड्यांत सुरवात जाली.पीठ दळपाच्या गिरण्यांविशीं मात खास अशी म्हायती मेळना.ह्यो गिरण्यो हेर गिरण्यांवांगडा अठराव्या शेंकड्यांत वापरांत आयल्यो.

उदक उसपुपाखातीर टॉमस सेव्हरी हाणें वाफेचेर चलपी एका साधनाचें १६९८त पेटंट घेतलें.१८३०त रिचर्ड रॉबर्टस हाणें रंधायंत्र (प्लेनिंग यंत्र) तयार केलें. तशेंच १८९०व्ह्या सुमाराक तयार केल्लें बेलिस-मारकॉम इंजिन आनी १९०८त तयार केल्लें एकदिश इंजिन हें इंजिनाच्या विकासांतले कांय मुखेल टप्पेआसात.वाफ टरबायनाचे तंत्रविद्येक एकोणिसाव्या शेंकड्याच्या उत्तरार्धाक सुरवात जाली. ह्या संशोधनांत द लाव्हा ल ह्या स्वीडीश अभियंत्याचें नांव मुखेलपणान घेतात.ताणें १८८४त तयार केल्ल्या यंत्राक उद्येगीक नदरेन चड म्हत्व प्राप्त जालें.ह्याचवेळार शास्त्रज्ञ अंतर्ज्वलन – इंजिन तयार करपाचे खटपटीक लागले.एत्येन लन्वार (१८२२-१९००) ह्या फ्रॅंच शास्त्रज्ञान द्विक्रिया वाफ इंजिनासारकें दिसपी एक इंजिन तयार केलें.ह्या वावरांत रॉबर्ट स्ट्रीट (इंजिन १७९४), विल्यम सेसिल (१८२०),सॅम्युएल ब्राउन (१८२३),डब्ल्यू.एल.रायट (१८३३),एम.ह्यूजन (१८६२) आनी अल्फॉंस ब्यू द रोचस ह्या संशोधकांची महत्वाचें काम केलां.अंतर्ज्वलन इंजिनाच्या इतिहासांत ओटो हाचें वायू इंजिन युगप्रवर्तक थारलें.


वायू इंजिनाक फाव जाल्लें यश पळोवन गोटलीप डायमलर आनी व्हिल्हेल्म मायबाख हाणीं १८८३त पेट्रोलाचेर चलपी इंजिन तयार केलें.तशेंच डायमलर आनी कार्ल बेंटस ह्या दोगांनीय स्वतंत्रपणान हीं इंजिनां बसयल्ल्यो मोटारगाड्योय तयार केल्यो. तेउपरांत तातूंत जायत्यो सुदारणा जाल्यो आनी ह्या सुदारणांक लागून पेट्रोल इंजिनाक मानाचें स्थान फाव जालें.पयलें तेल इंजिन मात व्हिएन्ना हांगाच्या जे.हॉक हाणें १८७३त तयार केलें.१८९०त ह्याच इंजिनांत सुदारणा करून एकक्रिया पद्दतीची ओटो आवर्तनाची आवृती काडपांत आयली.डेंट आनी प्रीस्टमन हाणीं