Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/93

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आशिल्लीं व्हडलीं खेडीं अस्तित्वांत आयलीं.वस्त्रां विणप सुरू जालें आनी मातयेचीं आयदनां तयार करून तीं भाजपाकय सुरवात जाली.ह्यो सगळ्यो तंत्रीक सुदारणा पळयल्यार नवाश्मयुगाच्या शेवटाक मनशान तंत्रविद्येंत बरीच प्रगति केल्ली दिसता.

ख्रि.पयलीं.सु.४५०० वर्सांपयलीं ब्रॉंझयुग सुरू जालें.ताचे अवशेश चड करून अस्तंत आशियांत(टायग्रिस – युफ्रेटीस खोरीं – बॅबिलोनिया) सांपडले आनी ताचेवेल्यान तंत्रविद्येंत नवे सोद लागून बरीच प्रगती जाल्ली म्हणपाचें दिसता. ह्या सोदांभितर ६ सोद चड म्हत्वाचे आसात.ते म्हळ्यार १)तांबें आनी ताचो कथिलाकडेन जाल्लो मिश्रधातू – कांशें(ब्रॉंझ) २) बैल,गाढव, घोडो हांचे शक्तीचो उपेग ३) चाकांचीं वाहनां ४) होडयेक लावपाचें शीड ५)घुंवतें चाक आनी ६)विटो. तांबें आनी कांशें हे धातू घडोवन तांचे पत्रे, ल्हान कुडके,हत्यारां आनी हेर वस्तू करपाक येतात म्हणपाचें मनशाक समजलें.ख्रि.पयलीं सु.३००० वर्सांपयलीं बैल जुंपिल्लो लांकडी नांगर वापरांत आयिल्लो. नांगर आनी ताका बैल जुंपपाक येता ह्या सोदाक लागून पयलींची कुडक्यांची शेती वचून त्या जाग्यार व्हडल्या कुणग्यांची पद्दत आयली.

ब्रॉंझयुगांत तंत्रज्ञान, कुशळताय आनी कसब हांची गरज आशिल्ले धातू गाळप, ओतकाम, विणप,कुंभारकाम सारकिल्ले धंदे सुरू जाले.पयलींची शेताचेर आदारिल्ली समाजरचणूक वचून वेपार आनी तंत्रविद्येचेर आदारिल्लें उत्पादन हांचेर आदारिल्ली समाजरचणूक अस्तित्वांत आयली.लोकांच्या तंत्रज्ञांनांत आनी समाजीक, अर्थीक आनी राजकीय जिवितांत जाल्ल्या महत्वाच्या बदलांनी शारांक जल्म दिलो.हाका लागून व्हडलीं अभियांत्रिकीय कामां हातांत घेवप शक्य जालें. ह्यो घडामोडी टायग्रिस-युफ्रेटीस आनी नायल न्हंयांच्या देगणांनी घडल्यो.

पुराणकाळांत न्हंयांच्या देगांनीच संस्कृताय उदयाक आयली.देखीक – सिंधू न्हंयच्या आश्रयान संस्कृताय आनी नायलच्या देगांचेर ईजिप्ती संस्कृताय.हेचप्रमाण टायग्रिस – युफ्रेटीस न्हंयांच्या देगणांनीय बॅबिलोनी संस्कृति ब्रॉंझयुगाच्या उत्तरार्धांत जल्माक आयली. शेताखातीर आनी सदच्या वापराखातीर उदक मेळोवपाक बांद, धरणां,कानाल बांदपांत आयले.लिपीय अस्तित्वांत आयली.वेपाराखातीर प्रमाण वजनां आनी मापां तशेंच तागडी वापरांत आयली.शेतकामत्यांक पंचांग जाल्यार अभियंत्यांक सर्वेक्षणाचीं साधनां आनी बांदावळीची पद्दत जाय आसली.हेखातीर अभियंत्याक क्षेत्रफळ, घनफळ आनी कोन समजुपाखातीर गणिताची गरज लागली. हाकालागून मुलभूत शास्त्रांक सुरवात जाली.

ह्या काळांत उच्च दर्जाची कारागिरीय सुरू जाली.तेचप्रमाण कुशळ अशे शिल्पकार आनी कुंभार आदी सगल्या प्रकारचे कारागीर अस्तित्वांत आयले.ह्या देगणांनी खुबशीं शारांय वसलीं आनी तातूंत बॅबिलोन आनी अर हीं मुखेल शारां आशिल्लीं. हीं सगळीं शारां म्हणजे स्वतंत्र राज्यांत आशिल्लीं आनी तांचेमदीं सदांच झुजां जातालीं. हेखातीर शारांभोंवतणी ताणीं व्हडल्यो वण्टी बांदिल्ल्यो. बॅबिलोनभोंवतणी वणत नेबुकॅडनेझर (ख्रि.प.६०५-५३२) ह्या राजाचे कारकिर्दींत बांदिल्ली.

नायल देगणांत विकसीत जाल्ल्या तंत्राचें आनी संस्कृतीचें स्वरूप टायग्रिस-युफ्रेटीस देगणांपरस सामकेंवेगळें आशिल्लें.नवाश्मयुगापसून नायल देगणांनी मनशाचो राबितो आशिल्लो. शेताखातीर ताणीं संघटीत जलसिंचनाची वेवस्था केल्ली.ब्रॉंझयुगांत न्हंयेचेर व्हडले बांद घालपाक ताणीं सुरवात केली. ख्रि.प.२००० पसून ईजिप्ती लोकांनी न्हंयेदेगेपसून पयसुल्ल्या शेतांक उदक मेळचें म्हण कानाल, धरणां आनी व्हडले जलाशय बांदले.संबंद खेड्याभोंवतणी व्हडल्यो वण्टीय उबारिल्ल्यो. ल्हान – व्हड स्तूप आनी थडगींय बांदपांत आयलीं.तांचो खुबसो अंतर्गत वेपार नायल न्हंयेतल्यान व्हड्यांनी जातालो.व्हडीं जांव जहाजां लांकडाचीं आसतालीं. दुसरो रॅमसीझ (ख्रि.प.सु.१,३०४-१,२३७) ह्या राजाचीं ४०० जहालां आशिल्लीं. कला आनी हस्तकला हांचेर आदारिल्लेधंदे अर्थवेवस्थेंत म्हत्वाचे जाल्लें.ईजिप्ती लोकांनी दिसाचे आनी रातचे तास कळपाखातीर उपकरणां तयार केल्लीं.तशेंच दिसाखातीर ढोबळ रचणुकेचें सूर्याचे सावळेचें घड्याळ तयार केल्लें.उदकाच्या घड्याळाचोय ते वापर करताले.

ग्रीक आनी हेलेनिस्टिक संस्कृतायेंतय तंत्रज्ञान विकसीत जाल्लें.हांगाच्या लोकांनी गणित,ज्योतीश सारकिल्ल्या सिध्दांतीक शास्त्रांकडेन चड लक्ष दिलें.वास्तुकला आनी शिल्पकलेसारक्या ललीत कलांकडेनय तांचो कल आशिल्लो.ग्रीक संस्कृताय ख्रि.आ.सव्या शेंकड्यांत जल्माक आयली आनी रोमन लोकांनी इ.स.च्या दुस-या शेंकड्यांत जेन्ना घुरी घालून तो देश जिखलो तेन्ना अस्ताक पावली.

ग्रीकांनी तंत्रविद्येंत जी भर घाली तातूंत लोखणाच्या वस्तूंचो आसपाव जाता.तशेंच तरफेसारखे घटक वापरून सोरो तयार करपाखातीर द्राक्षांचो रोस काडपाचें यांत्रिक साधन तांचेकडेन आशिल्लें.तांचें जहाज बांधणीचें तंत्र ईजिप्ती लोकांपरस बरेंच प्रगत आशिल्लें.

ख्रि.प.३०० पसून ते इ.स.३०० मेरेन सु.६०० वर्सांच्या काळांत हेलेनिरिटक समाजाची उदरगत जाली.तंत्रविद्येचे प्रगतींत ताणीं म्हत्वाचो हातभार लायलो.अॅगलेक्झांड्रियाच्या अभियंत्यांनी उदक उसपुपाखातीर वेगवेगळीं तंत्रां वापरांत हाडलीं.तशेंच झुजाचीं नवीं साधनांय तयार केलीं.सर्वेक्षणांतलें अंतर मेजपाखातीर सायक्लॉमीटर ह्या उपकरणाचो ते उपेग करताले.हॅलेनिस्टिक अभियंत्यांनी सिध्दांतीक नदरेन प्रगत स्वरूपाच्या यांत्रिक गतीचो अभ्यास केलो.तशेंच तरफ, चाक आनी आस, कप्पी, पाचर आनी स्क्रू ह्या साद्या यंत्रांतलो यांत्रिक लाव काडपाखातीर सिध्दांतीक पद्दत सोदून काडली.ताणीं त्यावेळार मांडिल्लें शिध्दांत फुडले कांय शेंकडे तंत्रविद्येच्या विकासाक उपेगी थारले.देखून हेलेनिस्टिक तंत्रविद्येक तंत्रविद्येच्या विकासाच्या इतिहासांत म्हत्वाची सुवात आसा.

रोमन लोकांनी व्हडलीं देवळां, थडगीं जांव संरक्षक वण्टी बांदूंक ना. तर ताणीं व्हडले राजवाडे, न्हाणी घरां, क्रिडाघरां, धान्याचे गुदांव,पूल,रस्ते,गटारां ह्यो गजाली बांदल्यो. ह्यो गजाली बांदतना रोमन लोकांनी कल्पकता दाखयली.तशेंच बांद कामांत नवें तंत्र आनी कल्पना हाडल्यो. ताणीं बांदिल्ल्यो जलवाहिन्यो आनी रस्ते हांचीं तंत्रां आनी कामाच्यो पद्दती अठराव्या शेंकड्यांत लेगीत वापरताले.

चीनांत फू सी, शन नूंग आनी हुआंगती हांकां तंत्रविद्येचे प्रथमावस्थेचें प्रतीक मानतात.हुआंगती हाणें नाणी पाडलीं.तशेंच थंय जायतीं व्हडलीं व्हडलीं बांदकामां जातालीं आनी शेतीय चलताली. ह्या तीन तंत्रज्ञा उपरांत स्या (ख्रि.प.एकविसावें ते ख्रि.प.सोळावें शतमान),शांग (ख्रि.प.सोळावें ते ख्रि.प.अकरावें शतमान) आनी अस्तंतेचो जौ (ख्रि.प. अकरावें शतमान ते ख्रि.प.७७१) आनी उदेंतेचोजौ (ख्रि.प.७२० ते ख्रि.प.२४९) ह्या इतिहासीक राज्यकर्त्या घराण्यांनी तंत्रविद्येंत मोलाची भर घाली.

चीनांत तंत्रविद्येच्या मळार जायत्यो नोंद जाव्पासारक्यो गजाली