Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/873

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

अंगणी (1955), गंगेत घोडं न्हालं (1955) माझे घर माझी माणसं (1956), रत्नधर (1956), जगाच्या पाठीवर (1960), उमज घडेल तर (1960), प्रपंच (1961), सुवासीनी (1961), ते माझं घर (1962), हा माझा मार्ग एकला (1963), एकटी(1968), आम्ही जातो आमुच्या गावा (1969), मुंबईचा जावई (1970), हे मराठी चित्रपट उल्लेख करपासरखे आसात.

ताका तीन फावटी चलचित्र संगीताखातीर फाळके इनाम मेळ्ळें. हाचेभायर बरो संगीतदिग्दर्शक- प्रपंच (1962-63), बरो पार्श्र्वगायक- संथ वाहते कृष्णामाई (1967-68), हा माझा मार्ग एकला (1963-64), धाकटी बहीण (1970-71) आनी कार्तिकी (1974-75) म्हणून ताका राज्य इनामांय फावो जाल्यात. ‘मुंबईचा जावई’ ह्या चित्रपटाखातीर तशेंच ‘भाभी की चुडियां’ ह्या चित्रपटांतल्या ‘ज्योती कलश छलके’ ह्या पदाचो संगीत दिग्दर्शक म्हणून मुंबयच्या सूर सिंगार संसदेचे स्वामी हरिदास इनाम मेळ्ळें. ‘हा माझा मार्ग एकला’ ह्या ताणें निर्मिल्ल्या मराठी चलचित्राक बरो प्रदेशीक चलचित्र म्हूणन राष्ट्रपतीपदक मेळ्ळें. तशेंच महाराष्ट्र शासनानूय ह्या चलचित्राक दुसऱ्या क्रमांकाचें इनाम दिवन ताचो भोवमान केलो. 1980त मराठी चित्रपट म्हामंडळाचो तो अध्यक्ष जालो.

ग.दि.माडगूळकर हाच्या गीतरामायणांतल्या शप्पन पदांक बेस बऱ्यो चाली दिवन ताणें स्वता गायल्यांत. 1959 सावन सुधीर फडके हाच्या गीतरामायणाचो शंबरावयर कार्यक्रम भारतांत तशेंच परदेशांत जाल्यात. 1980 वर्सा पुण्याक ताच्या गीतरामायणाचो रुप्या उत्सव मनयलो. शब्द आनी सूर हांचो एक आगळोच मेळ ताचे गीतरामायण आयकतना जाणवता. शास्त्रोक्त आनी लोकसंगीत जाय थंय वापर करुन मवाळ आनी गोड गावप हीं ताचें संगीत रचनेचीं आनी गायनाचीं खाशेलपणां.

-कों.वि.सं.मं.

फतेपूर सिक्रि : उत्तर प्रदेशांतलें इतिहासीक नामनेचे थळ. हें थळ आग्राचे नैर्ऋत्येक सुमार 37 किमी अंतराचेर वसलां. आग्रा राजमार्गावयलें तशेंच अस्तंत रेल्वेच्या रुंदमापी रेल्वेमार्गावयलें हें एक स्थानक. 1569-70त अकबरान सिक्री ह्या खेड्यालागीं नवी राजधानी वसयली. आपल्या गुजरातावयल्या जैता उपरांत ताणें ताका फतेपूर सिक्रि हें नांव दिलें.

अकबरान ह्या सड्यावयल्या गावांत आपलीं राजधानी कित्याक हाडलीं ते विशीं कथा आसी ती अशी : अकबराक जायतीं भुरगीं जालीं पूण तीं ल्हान आसतनाच मेली. निमाणें ताणें शेख संलीम चिस्ती ह्या साधवाची कृपा मागली. ताचे कृपेन ताका चलो जालो देखून ताणें ताचें नांव सलीम अशें दवरलें. हाची फुडें जहांगीर म्हूणून नामना जालीं. फुडें शेख सलीमाची वसणूक आशिल्ल्या सिक्री ह्या गांवांत ताणें आग्राक आशिल्ली आपली राजधानी व्हेली.थंय ताणें राजकीय प्रशासकीय नदरेन म्हत्वाच्यो आनी धर्मीक अश्यो जायत्यो वास्तू बांदल्यो. पूण फुडें उदकाचो उणाव आनी उणें संरक्षण हेखातीर 1585 त राजधानी परत आग्रक हालयली.

फतेपूर सिक्रीची वट्ट रटना आयताकार आसून फातराचे सैमीक रचनेप्रमाण तटाचें बांदकाम केल्ले आसा. ताच्या तिनूय वटांनी तटबंदी आसून चवथे वटेन तळें आसा. तटबंदीक वट्ट णव दरवाजे आसात. तातूंतलो आग्रा दरवाजो शारांत प्रवेश करपाचे नदरेन म्हत्वाचो. तो सरळ दिवाण-ई- आमा कडेन वचून फुडें जामा मशिदीकडेन सोंपता. व्हड व्हड मारती, तांची सोबितकाय आनी ताचेवयलें अलंकाराचें तशेंचे तांचे बांदावळींतले नेमकेपण हांचे एक आगळे वेगळें दर्शन घडटा.

हांगा आशिल्ल्या इमारतीचें धर्माक आनी लौकीक अशे दोन भाग पडटात. लौकीक वास्तूंत राजवाडे, प्रशासकीय मारती, सराई आदींचो आस्पाव जाता, जाल्यार धर्मीक वास्तूंत बुलंद दरवाजो, शेख सलीम चिश्तीचो दर्गो आनी जामा मशीद, दफ्तरखानो, दिवाण-ई- आम, दिवाण-ई-खास हे दिवाणखाने, जोधाबाय आनी मरियमबाय हांचेखातीर बांदिल्लें म्हल, पंचम्हाल, बिरबल म्हाल आदी वस्तू पळोवपा सारक्यो आसात.

बुलंद दरवाजो ही हांगाची सगळ्यांत व्हड वास्तू अकबरान आपल्या गुजरातच्या जैता निमतान बांदल्या. ताची उंचाय 54मी. आसून ती तांबड्या वालुश्कमांत बांदल्या. मदीं मदीं तातूंत संगमरवरी फातरांचोय