Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/835

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

प्रथिनांतल्यान तेवीस तरांच्या आल्फा अॅमिनो अॅसिडांतलीं धा आल्फा अॅमीनो अॅसिडां प्राण्यांक गरजेचीं आसतात.. प्राण्याचे कुडीची सारकी वाड जातली जाल्यार गरजेचीं आल्फा अॅमिनो अॅसिडां प्राण्यांक अन्नांतल्यान मेळूंक जाय.

प्रथिनांनी आशिल्लीं आल्फा अॅमिनो अॅसिडां अशीं –

1) अॅलानीन (Alanin) 2) अर्जिनायन(Arginine) 3) अॅस्परजिन(Aspergine) 4) अॅस्पर्टीक अॅसीड (Aspartic Acid) 5) सिस्टेयन(Cysteine) 6) सिस्टायन (Cyctine) 7) ग्लुटामिक अॅसीड (Glutamic Acid) 8) ग्लुटामीन (Glutamine) 9) ग्लायसीन (Glycine) 10) हिस्टिडीन (Histidine) 11) हायड्रॉक्सी लायसीन (Hydroxy Lysine) 12) हायड्रॉक्सी प्रोलायन (Hydroxy Proline) 13) आसझो ल्युसीन (Isoleucine) 14) ल्युसीन (leucine) 15) लायसीन (Lysine) 16) मॅथिऑनायन (Methionine) 17) फिनायल अलनिन (Phenyl Alanine) 18) प्रोलायन (Proline) 19) सेरीन (serine) 20) थ्रियोनायन (Theronine) 21) ट्रिप्टोफेन (Tryptophane) 22) टायरोसीन (Tyrosine) 23) व्हॅलिन (valine).

प्रथिनां वळखुपाखातीर रंग विक्रिया : वेगवेगळ्या पदार्थांनी आशिल्लीं प्रथिनां वळखुपाखातीर रंगविक्रियेचो वापर करतात. 1) बायपुरेट टॅस्ट : हांचो पॅप्टायट बंध वळखुपाखातीर उपेग करतात. 2) मिलॉन टॅस्ट : ही चांचणी करुन टायरोसिन आशिल्लीं प्रथिनां वळखुपाक मेळटात. 3) निनहायड्रीन टॅस्ट

हें चांचणेंत अॅमिनो अॅसिडां वळखूंक मेळटात. 4) झॅन्थोप्रेटिक टॅस्ट (Xenthoproteic test) बॅनिझिन रिंग आशिल्ल्या अमिनो अॅसिडापासून तयार जाल्लीं प्रथिनां हे चाचणेंत वळखूक येतात.

प्राण्यांच्या वाडीखातीर प्रथिनांची गरज आसता. प्राणी अन्नांतल्यान हीं प्रथिनां मेळयतात. वनस्पतीभाशेन ते आपल्याक लागपी प्रथिनां तयार करुंक शकनात. मनशाक सदांच 45-55 ग्राम प्रथिनां लागतात. मनशाक फावो तीं प्रथिनां मेळ्ळी नात जाल्यार तांका दुयेसां जातात. भुरगेपणांत प्रथिनांच्या उणावाक लागून कुडीचेर जाल्ले वायट परिणाम उपरांत कितलींय प्रथिनां दिलीं म्हणून पुराय बरी जायनात. अन्नांतली प्रथिनां पचन जावन अॅमिनो अॅसिडाच्या रुपांत आंतकड्यांनी शोशून घेतात.

प्रथिनां वनस्पतीपरस प्राण्यांचे कुडींत चड प्रमाणांत वापरतात. रेशमांत फायब्रॉन जाल्यार लोकरींत कॅराटीन हीं आसतात. कॉलेजीन हें प्रथीन चामड्यापासून मेळटा. सरस आनी खळ हाडांतल्या जिलेटीन आनी रगतांतल्यान प्रथिनापासून तयार करतात. जनावरांचे रगत, शिंगां, खूर, गोमट्यो भायर उडोवपाच्या पदार्थांतली प्रथिनां सारें म्हूणून वापरतात. मक्यांतलें झायन हें प्रथीन सूत तयार करपाचे प्रक्रियेंत वापरतात. पोपायेंतलें पॅपेन (Papain) हे प्रथिन शिजोवंचे आदी मास मोव करपाक वापरतात. बियरींत आशिल्ल्या प्रथिनांक लागून बियर खदूळ जाता. ही प्रथिनां नश्ट करपाक पॅपेन घालता.

कड्डणांत भरपूर प्रथिनां आसतात. हीं प्रथिनां सुमार 20-30% आसतात. ही प्रथिनां उण्या दर्जाचीं आसतात कारण तातूंत गंधक आशिल्लीं अॅमिनो अॅसिडां नासतात.

दुदांत तरेकवार प्रथिनां आसतात. गायच्या दुदांत 3.3% प्रथिनां आसतात. दुदांत सगळ्या तरांची आल्फा अॅमिनो असिडां आसतात.

प्रेमानंद गोकूळदास फडते.

प्रदर्शनां :सामान्याभायल्या वस्तूची (कला, तंत्रगिन्यान आनी हेर मळांवयल्यां) वळख करुन दिवपाची आनी तेवरवीं त्या वस्तूंचे निर्मीतीक प्रसाराक आनी खपाक प्रोत्साहन मेळचे ह्या हेतान लोकदर्शनाखातीर केल्ली वल्तूंची मांडावळ म्हळ्यार प्रदर्शन. असल्या वस्तूविशीं लोकांमजगतीं बारीकसाण निर्माण जावंची, तांचे निर्मीतीक उत्तेजन मेळचें आनी वेपाराची भरभराट जावंची हो प्रदर्शनाचो हेत आसता. कांय प्रदर्शनांनी संस्कृतायेच्या वेगवेगळ्या फाट्यांतले उदरगतीचें दर्शनूय घडटा.

प्रदर्शनात आयोजीत करपी संघटनेचे येनजणेप्रमाण ताचें स्वरुप थारता. कांय प्रदर्शनां ल्हान मुजतींची आनी ल्हान प्रमाणांत शारांत भरतात आनी तांचें स्वरुप थळावे जात्रेप्रमाण वा ल्हनशा बाजारासारकें आसता. तीं प्रदर्शनां कांय खाशेल्या विभागापुरतीं मर्यादीत आसतात. देखीक- कृषीप्रदर्शन, घरविज्ञान प्रदर्शन, चित्रकला प्रदर्शन आदी. वेपारी उदरगत दाखोवपा खातीर जात्रेच्या स्वरुरांत व्हडल्या आकाराचीं तात्पुरती प्रदर्शनां वेगवेगळ्या सुवातींनी भरोवपाची प्रथा जगभर रुढ आसा. असलीं प्रदर्शनां आयोजीत करपाखातीर कांय सुवातींनी कायमच्यो इमारतीं बांदल्यात. देखीक- वर्लीनांतली Interban वास्तू. खूबदां जे वास्तूंत प्रदर्सन भरता, ते वास्तूचो प्रदर्शन सोंपतकच लागसारच्या शारांत आस्पाव करतात. देखीक- बार्सेलोना आनी बोलोन्या हांगाची जात्रा. रोमांत भरपी 'Espisizione Universale Roma' आनी ते सारकीं कांय हेर प्रदर्शनां कितलेशेच म्हयने चलपी आसून तीं खूब खेपे संवसारीक पातळेचेर घडोवन हाडटात. तातूंत जायत्यो खाजगी आनी शासकीय उत्पादन संघटना वांटो घेतात. अशा व्हडल्या प्रदर्शनांखातीर जावपी खर्च वेगवगळ्या मार्गांनी भागयतात. ज्या राष्ट्रांत प्रदर्शन भरता, थंयचे शासन प्रदर्शनाखातीर देणगी दिता, प्रदर्शनांकडल्यान भाडें मेळूं येता आनी वेपारी कारखानदार हांच्यो संघटनाय वर्गणी रुपान प्रदर्शनाक पालव करतात. प्रदर्शन आयोजक राश्ट्राचो मुखेल हेत, आपल्या राश्ट्रांत निर्माण जावपी मालाचे आनी कलाकृतीचें दर्शन विदेशी वेपारी आनी उद्दगपती हांकां घडचें असो आसता. देखून असलें प्रदर्शन हें राश्ट्रीय प्रतिश्ठेचें एक आंग अशें मानतात. कांय प्रदर्शनांचो हेत हो मुखेल करुन प्रदर्शीत मालाचो खप वाडचो होच आशिल्ल्यान तीं फकत संबंदीत वेपाऱ्यांकूच उकती आसतात आनी तातूंत सामान्य लोकांचे करमणूकीची तजवीज आसना. पूण चडशीं सगळी आंतरराश्ट्रीय प्रदर्शनां ही लोकांखातीरुच आसतात. तेखातीर कलाकुसर विभाग, करमणूक विभाग, खेळा शर्यती, वाद्यवृंद मेळ, सौंदर्य सर्ती, भेस सर्ती, चवलचित्र, संगीत, नाटकां, प्रहसनां हांची येवजण करतात.

म्हालाचें प्रदर्शन आनी ताचो खप करपाखातीर जात्रा आनी बाजार हांचो वेपार मध्ययुगांतल्या काळासावन सुरु जालो. सोळाव्या शेकड्यांत चित्रशिल्पांच्यो कलाकृती जात्रेंत आनी बाजारांत प्रदर्शीत करतालें. रोमांतले इग्रर्जेंत चित्रा प्रदर्शीत करपाची प्रथा आशिल्लीं. अॅंटवर्प (बोल्जियम) ह्या शांरांतल्या थळाव्या चित्रकारांच्या मंडळान (गिल्ड) १५४० त शाराच्या चौकांत प्रदर्शन भरयल्ल्याचो उल्लेख मेळटा. सतराव्या शेंकड्यांत दुसऱ्या अर्दांत उद्देगीकरणांतल्यान उद्देगीक प्रदर्शनांक चालना मेळ्ळी. लंडनाच्या 'सोसायटी ऑफ आर्ट्स' हे संस्थेन अठराव्या शेंकड्याच्या मध्याक कारखान्यांत बरो म्हाल तयार