Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/81

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

मिशनाकडेन संबंद नाशिल्ली डिप्रॅस्ड क्लासीस कॉंग्रेस भरली.अस्पृश्यांक डॉ.आंबेडकराच्या रुपान नवें फुडारपण मेळिल्लें. समाजीक आनी राजकीय पांवड्यार तो चड खर कार्यक्रम घेवन काम करूंक लागिल्ल्यान अस्पृश्य समाज ताचेकडेन ओडपाक लागलो.ते उपरांत डिप्रॅस्ड क्लासीस मिशन ही अस्पृश्यांच्या उध्दाराच्या कार्यक्षेत्रांतली बुन्याद अशी संस्था ल्हव ल्हव फकत नांवापुरती उरली.१९३३त मिशनाचो पुणेंफांटो दलीत फुडा-यांच्या ताब्यांत दिवन कर्मवीर शिंदे फकत विश्वस्त म्हणून उरलो.मुंबय आनी पुण्या भायर,मिशनाचे फांटे आनी शाळा सातारा, महाबळेश्वर,दापोली, मंगळूर,चेन्नई,हुबळी,अकोला,अमरावती,भावनगर आनी इंदूर शारांनी जाल्यो. -कों.वि.सं.मं.


डिमॉस्थिनीझ: (३८४-३२२ इ.स.पयलीं). संवसारीक नामनेचो वक्तो आनी मुत्सद्दी.अॅ(थेंसांतल्या एका गिरेस्त घराब्यांत ताचो जल्म जालो.ताच्या भुरगेपणांतूच ताचो बापूय भायर पडलो.बापायची आस्पत हेरांनी लुबाडली म्हणून तांचेआड फियार्द करपाच्या निमतान ताणें कायद्याचो खोलायेन अभ्यास केलो. ताणें वक्तृत्व कलाय आत्मसात केल्ली.न्यायालयांत तो जिखलो खरो,पूण संपत्तीचो सामको थोडो वांटो ताका परत मेळ्ळो.न्यायालयीन उलोवपांखातीर ताची सगळ्याक नामना जाली.खटल्यांखातीर उलोवपां बरोवन दिवपाचीं कामां ताका मेळपाक लागलीं.त्या काळांत न्यायालयांत दर एकल्याक आपली बाजू स्वताक मांडची पडटाली.आपलीं उलोवपां दुस-या कोणाकडल्यानूय बरोवन घेवपाक मेकळीक आसली.पिरायेच्या तिसाव्या वर्सामेरेन डिमॉस्थिनीझान होच वेवसाय करतकच तो राजकारणांत पडलो.

अॅतथेंसांतली लोकशाय आनी अॅाथेंसाचें स्वातंत्र्य हांचेखातीर तो संदाच वावुरलो.डिमॉस्थिनीझाचें राजकीय जिवीत सुरू जालें, तेन्ना मॉसिडोनियाचो राजा दुसरो फिलीप हाणें ग्रीसांतलीं शारां ल्हव ल्हव मॉसिडोनियन सत्तेखाला हाडपाक सुरवात केल्ली.फुडें अॅशथेंसाचें स्वातंत्र्यूय ताणें हातासलें. तेन्ना मॅसिडोनियन सत्तेआड अॅलथेनियनांमदीं जागृताय घडोवन हाडपाचें आनी तांचेमदीं स्वातंत्र्याची ओत्सा चेतोवपाचें म्हत्वाचें काम डिमॉस्थिनीझान केलें.दुस-या फिलिपा आड ताणें दिल्ल्या उलोवपांक ‘फिलिपिक्स’ ह्या नांवान वळखतात.दुस-या फिलिपाच्या मरणाउपरांत सत्तेर आयिल्ल्या अलेक्झांडरान डिमॉस्थिनीझाक आपले सुवादीन करचो, अशी मागणी केल्ली.पूण अॅेथेनियनांचे खासा विनंतीक लागून ती फाटीं घेतली.

टेसिफॉन नांवाच्या एका अॅ थेनियन नागरिकान डिमॉस्थिनीझाक भांगरा पदक दिवन ताचो भोवमान करचो, अशी सुचोवणी केल्ली.डिमॉस्थिनीझाचो प्रतिस्पर्धी वक्तो एस्किनीझ हाणें तिचेआड पवित्रो घेवन तें प्रकरण न्यायालयांत व्हेंलें.ह्या संदर्भांत आपली बाजू मांडपाखातीर डिमॉस्थिनीझान केल्लें ‘On the crown’(इ.स.प.३३०)हें उलोवप श्रेश्ठ अशें मानतात.तेउपरांत कांय वर्सांनी ताचेर पयशांचे अफरातफरीचो आरोप जालो.दंडाची आनी बंदक्खणीची ख्यास्त जाली. बंदखणींतल्यान पळून वचून ताणें अज्ञातवास घेतलो.इ.स.प.३२३त अलेक्झांडराक मरण येतकच ताका अॅघथेंसांत हाडलो.ताच्या दंडाची रक्कम भरपाखातीर निधि उबारलो.पूण अॅंलेक्झांडराचो सेनापती अॅं टिपाटर हाणें डिमॉस्थिनीझ आनी हेर व्यक्तींची मागणी केल्ल्यान तो अॅाथेंसांतल्यान पळ्ळो आनी वीख घेवन ताणें आत्महत्या केली.ताच्या उलोवपांचीं संपादीत हातबरपां अॅालेक्झांड्रियाच्या नामनेच्या ग्रंथालयांत दवरल्यांत.डिमॉस्थिनीझाच्या उलोवपांतल्यान ताची देशभक्ती आनी तळमळ दिसता. -कों.वि.सं.मं.

डिरॅक, पॉल एड्रिअन मॉरिस: (जल्म:८ ऑगस्ट १९०२,ब्रिस्टॉल,इंग्लंड; मरण:२१ ऑक्टोबर १९६४,तल्लहसी-अमेरिका). नामनेचो ब्रिटीश गणितीय भौतिकशास्त्रज्ञ.ब्रिस्टल विद्यापिठाची बी.एससी.(१९२१)आनी केंब्रिज विद्यापिठाची पीएच.डी.(१९२६)ह्यो पदव्यो मेळयतकच ताणें अमेरिकेंतल्या व्हिस्कॉन्सिन आनी मिशिगन (१९२९) आनी प्रिन्स्टन(१९३१) ह्या विद्यापिठांनी अभ्यागत व्याख्यातो म्हणून काम केलें.परत येतकच ताची केंब्रिज विद्यापिठांत गणिताचो प्राध्यापक म्हणून १९३२त नेमणूक जाली.१९४७-४८त आनी परत १९५८-५९त ताणें प्रिंस्टन इंस्टिट्यूट ऑफ अॅ डवान्स्ड स्टडिस हे संस्थेंत काम केलें.

विद्यार्थी दशेंत आसतना ताणें १९२६त तरंगयामिकीचो एक वेगळो प्रकार सोदून काडून सैध्दांतिक भौतिकींत मोलादीक भर घाली,पूण ताचे आदीं सुमार तीन म्हयने होच सोद जर्मनींत मास्क वोर्न आनी पी.योर्डान हाणें लायिल्लो.पूण तांचेपरस डिरॅक हाची पद्दत चड व्यापक आनी तर्कशुध्द आशिल्ली.पुंजयामिकीक सापेक्षताय सिध्दांताची जोड दिवन ताणें इलॅक्ट्रॉनाचें पुराय विवरण चार तरंग समीकरणांनी करूं येता,ही अभिनव क्रांतिकारक कल्पना मांडली.ह्या समीकरणांवयल्यान इलॅक्ट्रॉनांची परिवलन गती काडूं येता हे परिवलन गतीचो सोद पयलींच लागिल्लो.ह्या समीकरणांचें आनीक एक खाशेलपण म्हळ्यार तांचेवयल्यान इलॅक्ट्रॉनांक ऋण ऊर्जा स्थितीचो पयलीं कांयच बोध जायना.फुडें एका निबंदांत डिरॅक हांणें अशी कल्पना मांडली की हे ऋण ऊर्जा स्थितींत एकाद्री पोकळी तयार जाल्यार ती घन भारयुक्त इलॅक्ट्रॉनाचे म्हळ्यार पॉझिट्रॉनाचे गुणधर्म दाखयतली.फुडें १९३२त सी.डी.अॅंनडरसन हाणें ह्या पॉझिट्रॉनाचो सोदूय लायलो. ते उपरांत डिरॅक हाणें इलॅक्ट्रॉन आनी ताच्या वर्गांतल्या कणांक लागू पडपी सांख्यिकी सोदून काडली.तेचप्र्माण प्रारणाचे पूंज सिध्दांत ताणें मांडलो.ताच्या मताप्रमाण सैमाचे नेम आमकां द्रव्याच्या गुणधर्मांमदल्या कांय विभागांचीच म्हायती दितात,पूण ताचेवयल्यान आमकां खाशेल्या आविश्काराचें पुराय चित्र मनाफुडें हाडूंक जायना.

पुंजयामिकींतल्या वावराखातीर आनि खास करून ताच्या इलॅक्ट्रॉन सिध्दांताखातीर डिरॅक हाका १९३३ वर्साचो भौतिकशास्त्राखातीर आशिल्लो नोबॅल पुरस्कार एर्व्हीन श्रीडिंजर हाचेवांगडा वांटून मेळ्ळो.सिध्दांतिक भौतिकींतली ताची सुवात खूब उंचेली आसा. Principles of Quantum Mechanic’s(१९३०) हो ताचो ग्रंथ बरोच लोकप्रिय जालो. -कों.वि.सं.मं.


डिसेंबर: ग्रेगरियन पंचागांतलो बारावो (निमाणो) म्हयनो.पोरण्या रोमी पंचागांत हो धावो म्हय्नो आशिल्लो. धा(देसेम) ह्या अर्थाच्या लॅटीन