सोरो ओतता आनी उपरांत सगळ्यांक सोरो पियेवपाक दिता. खेड्यांतलें मुखियाचें घर कोंड्यांचें आनी व्हड आसता. हेर लोकांचीं घरां कुडाचीं आसतात. घराक फाटलें फुडलें दार आसता पूण भितर कुडी नासतात.
हे लोक मोटवे आनी तांबशा गोऱ्या वर्णाचे आसतात. ते पुरूम वा मैथेयी भास उलयतात.
पुरूम दादले-बायलो हड्ड्या पसून पोंवट्यांमेरेन एकूच वस्त्र गुठलायतात. दादले केन्नाकेन्नाय पगडे भशेन कपडो माथ्याक बांदतात. दादले बायलो आंगार चादर घेतात. बायलो तरातरांचेर हार आनी मुदयो घालतात. नाचाच्या वेळार भेंडाक कापडी पटो बांदून रानटी फुलांनी आपलें शरीर सजयतात.
हे लोक गाय-म्हशीचें दूद पुयेनात. खावपाखातीर ते जनावरांच्या मासाचो उपेग करतात. तो तांचो मुखेल आहार आसता. चडशा धर्मीक विधींक भुरग्याचें जावळ काडटना वा मरतकच दुकराचें मास खातात.
पुरूम लोक चड करून कृष्ण, महादेव, राम, दुर्गा, काली, यम ह्या देवांकूय भजतात. तांचे मदीं कुलदेवाक चड म्हत्व आसता. मुंगचुंगबा हो तांचो ग्रांमदेव आसून, वर्सांतल्यान दोन खेपे तांचो उत्सव मनयतात. लाहोल हें भूत गांवचें राखणदार आसता. साबुहॉंग ही तांची देवता लक्ष्मीस्वरूप आसता. सूर्य आनी चंद्राक ते घोव-बायल कशे मानतात. ह्या लोकांचेर वैष्णव धर्माचो प्रभाव आसा. वर्सांतल्यान एक फावट ते पितृपुजा करतात आनी पुतरांक दुकराच्या मासाचो निवेद्य दाखयतात.
पिरायेंत येतकच चले-चलयांचीं लग्नां जातात. एकाच कुळांत लग्न संबंद जायनात. पुरूम लोकांत भोवपत्नीकत्वाची चाल आसली तरी ते एकापरस चड बायलो करिनात. लग्नां चड करून सोमारा जातात. लग्न थरतकच न्हवऱ्याक लग्नापयलीं तीन वर्सां मांवाम्हऱ्यांत काम करचें पडटा. ह्या तीन वर्सांमदीं तांचो शरीर संबंद जावपाक दिनात. लग्त जातकच पांच दीस न्हवरो व्हंकलेगेर रावता आनी सव्या दिसा आपल्या घरा वता. पुरूम लोकांमदीं घटस्फोट घेवपाची चाल आसा. पूण वांझपणाक लागून घटस्फोट दिवपाक मेळना.घटस्फोटाची परवानगी पंचायती कडल्यान घेवंची पडटा.
लग्न जातकच चले वेगळे रावतात. फकत धाकटो चलो आवय-बापायम्हऱ्यांत रावता. बापायचे इस्टेटीचे सारके वांटे करतात पूण धाकट्या पुताक इल्लो चड वांटो मेळटा.
बाळंटेरा वेळार बाळंतिणीची आवय सोडल्यार दुसऱ्या गोत्राचे बायलेक दारांत सूर्य-चंद्राक पांच केळीं आनी मूठभर तांदूळ ओंपून बरे भाशेन सुटका जावंचेखातीर बाळंतिणीच्या माथ्यार मंत्र मारता. भुरग्याची नाळूय तोच कापता. तिसऱ्या दिसा भुरग्याक नांव दवरतात.
दुश्ट भुतांक लागून सगळ्यांक मरण येता असो पूरूम लोकांचो समज आसा. मडें पेटयेंत घालून पुरचे पयलीं एका दुकराक बळी दितात. उपरांत मरणांक आयिल्ल्या सगळ्या लोकांक सोरो आनी दुकराचें मास वांट्टात.
शेती हो पुरूम लोकांचो मुखेल वेवसाय. तांदूळ हें तांचें मुखेल पीक. तशेंच, फळावळ, मको, कांदे, तीळ हींय पिकां ते काडटात. ते दोंगरी शएतीय करतात. दोंगरी शेतांत तीन वर्सां पीक काडटकच ते जमनींत पीक काडिनात. गाय, म्हशी, बैल, रेडे, दुकरां, सुणीं, मांजरां, कुकडां हे प्राणी ते पोसतात.
-कों. वि. सं. मं.
पुरूषसुक्तविधी:ऋग्वेदाच्या धाव्या मंडलांतलें ९० वें सुक्त पपुरूषसुक्त ह्या नांवान नामना आसा. ताचो कर्तो नारायण ऋषी आसून पुरूश ही ताची देवता. हाच्यो सोळा ऋचा आसात. ह्या सुक्तांत पुरूशरूप परमेश्वराची तोखणाय आसा. तेखातीर पुजा आनी अभिशेक हाचेखातीर पुरूशसुक्ताचो विनियोग करपाची पद्दत आसा. देवाचे षोडशोपचार पुजेंत पुरूषसुक्ताची एकेक ऋचा म्हणून एकेक उपचार देवाक समर्मण करतात.
तैत्तिरीय आरण्याकांतूय पुरीषसुक्त आसून तातूंत अठरा ऋचा आसात. महाग्निचयांत पुरूषरूप अग्निचें चयन करतकच ह्या सुक्तान ताचें उपस्थान करपाक सांगलां. पुरूषसुक्ताच्या आदारान विष्णु ह्या देवा खातीर एक स्वतंत्र याग सांगला ताका विष्णुयाग अशें म्हण्टात.
शांतीकमलाकरांत पुरूषसुक्ताविधी ह्या नांवाचे कांय विधी दिल्ले आआसात ते अशे-
- शुक्ल पक्षांतल्या एकादशी दिसा दंपत्यान उपास करून पुरूषसुक्तान विष्णुची पुजा करची. दुवादशी दिसा विष्णु खातीर पुरूषसुक्तान तरू शिजोवन हवन करचें. अशें क्ल्यार विष्णुभक्त असो पूत जाता. शंभरांनी चरूहोम केल्यार विष्णुपदाची प्राप्ती जाता.
- पुरूषसुक्ताची एकेक ऋचा म्हणून तिर्थांत न्हावप, उपरांत सगळीं पुरूषसुक्तां म्हणप, अशें केल्ल्यान सगळीं पापां नश्ट जातात.
- एक म्हयनोभर फलाहार करून पुरूषसुक्ताचो जप करचो. सुर्याचें उपस्थान करप, निमाणो आज्यहोम करचो अशें केल्ल्यान साक्षात नारायणाचें दर्शन जाता.
-कों. वि. सं. मं.
पुर्तिगाल:अस्तंत युरोपांतले एक स्वतंत्र राश्ट्र. हो देश आमबेरीच्या द्विपकल्पाच्या अस्तंत वाठारांत आसा. विस्तार ३६°५७' उत्त्र ते ४२°९' उत्तर आनी ६°११' अस्तंत ते ९°३०' अस्तंत. आझोरिश आनी मादैर जुंव्यासयत वट्ट क्षेत्रफळ ९२, ०७२ चौ. किमी. लोकसंख्या ९८,००००० (१९९१). हाचे दक्षीणेक आनी अस्तंतेक अॅटलांटिक महासागर तशेंच उत्तरेवटेन आनी उदेंते वटेन स्पेन देश आसा. लिश्बोअ ही राजधानी.
भंयवर्णन- उत्तरे वटेन ऊंच दोंगरी वाठार जाल्यार दक्षीणे वटेन चड सकयलो वाठार अशी हांगाची भूंयरचणूक आसा. देशाक सुमार ८०० किमी. लांबायेची दर्यादेग आसा. उत्तरे वटेन ईशान्य-नैऋत्य दिकांनी पातळिल्लो पेनेहा, लाहूको, नुगेरा, मारॅंओ, कारामुली, मौतिमुरी, एश्त्रोला, अॅकॉर, लॉझॅं हे सारक्यो पर्वतांवळी आसात. एश्त्रोला हें १,९९१ मी. ऊंचायेचों सगळ्यांत ऊंच तेमूक. दक्षिणे वटेनच्या वाठारांत चडशीं मळां आसात. ह्या वाठारांत मौशिकी आनी काल्देराओ ह्यो दोन पर्वतावळी आसात. दर्यादेगे कडल्यान पर्वतांवळी लागी आशिल्ल्यान थंय व्हडले कडे तयार जाल्यात. मीन्यो, दोरू, तेगस आनी ग्वाआना ह्यो ह्या देशांतल्यो चार मुखेल लांब न्हंय. तिची लांबाय पुर्तुगालांत ३२० किमी. आसा. हे भायर एश्त्रेला दोंगरांतल्यान भायर सरपी मौदेगु, व्होगा, सादू आनी तेगुश
