Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/755

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

पिंगा:चलयांचो एक खेळ.हो खेळ एकल्याचोच आसलो तरी एका वेळार जायत्यो चलयो मेळून हो खेळ खेळटात.हातूंत दोनूय हात भेंडार दवरून पायांमदीं अंतर दवरून कमरासकयलो भाग हालयनासतना फकत वयल्या भागाक प्रदक्षिणा वरवीं गती दिवपाची आसात.सुर्वेक भेंडासावन तकलेमेरेनचो भाग फुडें करतात.तो जमनीक समांतर दवरतात.उपरांत उजवी,फाटली आनी दावी वट ह्या क्रमान वाटकुळी घुंवडायतात.पिंगा घालता आसतना वेगवेगळीं पदां म्हणटात.

मंगळागौर,हरतालिका ह्या प्रसंगावेळार महाराश्ट्रांत हो खेळ खेळपाची चाल आसा.ह्या खेळान भेंडाच्या स्नायूंक आनी पोटाक बरो व्यायाम घडटा.

-कों. वि. सं. मं.

पिंगुळकार,गुणू पांडू:(जल्म:१७ जानेवरी १९२५,करमळी). सुटकेझुजारी.तो 'नॅशनल कॉंग्रेस गोवा' हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.गोविंद हरी भावे शास्त्री हाच्या मार्गदर्शनाखाल तो वावर करतालो.बसका आयोजीत करप,पत्रकां लावप,तिरंगी बावटे लापव तशेंच साहित्य वांटप असल्या भूंयगत वावरांनी तो वांटो घेतालो.रामभाऊ काकोडकाराक रानांतल्यान शीम हुंपपाक ताणें आदार दिल्लो.३० ऑक्टोबर १९५५ ह्या दिसा पोलिसांनी ताका धरलो आनी पणजे पोलीस ठाण्यार व्हेलो.थंय ताच्या वांगड्यांची ताचेकडल्यान म्हायती मेळची म्हणून ताचो खूब छळ केलो.ताणें धा म्हयने बंदखण भोगतकच ताका लस्करी न्यायालयामुखार उबो करून ताका १४ म्हयने बंदखणींत दवरलो.थंयच्यान सुटका जाले उपरांत ताका परतोय कुडाळ,महाराष्ट्र हांगा धरलो.खूब मार दिलो आनी सोडलो.भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.१८ जून १९८५ ह्या दिसा गोंय सरकारानूय ताचो भोवमान केला.

-कों. वि. सं. मं.

पिंजारी:कापूस पिंजून दिवपी वा कापूस पिंजपाचो वेवसाय करपी एक जाता.हे लोक चडशे महाराश्ट्रांत दिश्टी पडटात.पिंजण म्हळ्यार कापूस पिंजपाची धनकूली.ह्या शब्दापसून पिंजारी हो शब्द जाला.हे जातीक धनुकपठाणी अशेंय म्हणटात.हातूंतले कांय लोक खाट विणपाखातीर नवार तयार करतात.तांकां नवारी म्हणुनूय वळखतात.हे जातींत हिंदू आनी मुसलमान अशा दोन धर्माचे लोक आसून मुसलमान पिंजारी संख्येन चड आसात.हे लोक कापूस पिंजून ताचेपसून गादयो,उशीं,रजयो आदी वस्तू तयार करतात.कांय लोक शेताची मजुरीय करतात.

हिंदू पिंजारीहातूंत बर्लासकर,जाधव,खानेल,खैरनार,सोनाई आनी ठाकरे अशीं स नामनेचीं कुळां आसात.हे लोक एकाच कुळांत लग्नां जायनात.चल्याचो बापूय चलयेक मागणी घालता आनी चलयेखातीर देज (देणें) दिवचें पडटा.थळाव्या कुणबी लोकांच्या लग्नावरीच हांचीं लग्नां जातात.आराई आनी बोर हांच्यो खांदयो हीं तांचीं देवकां.ह्यो खांदयो लग्नाच्या माटवाक बांदतात.ताचेवांगडाच ताक घुसळपाची रवी,लाकडाचें मुसळ आनी पुन्नपोळी खांब्यांक बांदतात.तांच्यांत विधवा विवाहाची चाल आसा.हे लोक खंडोबा,देवी आनी बहिरोबा ह्या देवतांक भजतात.हे लोक मेल्ल्या मनशांक लासतात.

मुसलमान पिंजारीहे लोक मूळचे हिंदू पूण औरंगजेबाच्या वेळार बाटून मुसलमान जाले.तांची राहणी मुसलमानांवरीच आसता.गुजरातांत तांकां नाडक आनी ताई म्हणटात.कांयकडे ह्या लोकांनी शेख सय्यद,पठाण अशीं नांवां घेतल्यांत.हे लोक हेर मुसलमानांकडेन रोटी वेव्हार करतात,पूण बेटी वेव्हार करिनात.हे लोक शिवराक आसून हिंदू देव-देवतांक भजतात.हिंदूंचे सगळे सणूय पाळटात.तांच्या फुडाऱ्याक मेहेतर पाटील वा चौधरी म्हणटात.हे ते जमातींतलीं तंटे झगडीं निवळायतात.तांचेमदल्या हिंदू-मुसलमान ह्या जातींतल्यान बाना हीं मिश्रजात तयार जाल्या.हे लोक पिराची पुजा करतात आनी कापसाचें पीक दवरून ताका निवेद्य दाखयतात.

हे जातींत बायल बाळंत जातकच तिका चाळीस दीस अस्पृश्य मानतात.धाव्या दिसा भुरग्याचें जावळ करतात.ताका झालर म्हणटात.कांय लोक शेख करीद ह्या संताच्यां नांवान भुरग्याचे केंस वाडयतात.

-कों. वि. सं. मं.

पिंटो,एडव्हीन एस.जे.डी.डी.:(जल्म:पर्वरी;मरण १९७८). अहमदाबादेचो पयलो गोंयकार बिशप.१९३२त ताची पाद्री म्हणून नेमणूक जाली.१९४९त तो बिशप जालो.१९७३त तो धर्मप्रचाराच्या वावरांतल्यान निवृत्त जालो.

-को. वि. सं. मं.

पिंटो,जेरेमियास फ्रांसीस उर्फ जॅरी:(जल्म २४ एप्रिल १९३५,हळदोणे,बारदेस) सुटकेझुजारी.ताणें एस.एस.सी.मेरेन शिक्षण घेतलें.तो 'नॅशनल कॉंग्रेस गोवा' हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.सुटके चळवळीच्या काळांत राजकीय आनी पुर्तुगेजांआड पत्रकां वांटप,'नॅशनल कॉंग्रेस गोवा' हे संघटनेखातीर वांगडी एकठांय करप,मोहन नायर हाच्या फुडारपणाखाल चोरयां बसका घडोवन हाडप असलीं कामां तो करतालो.सत्याग्रहांत वांटो घेवंक ताणें तयारी केल्ला.पोलिसांनी ताका २७ एप्रिल १९५५ ह्या दिसा धरलो.ताका तीन वर्सां खर बंदखण,एक वर्सभर दिसाक इकरा रुपया दंडभरपाय,तेभायर १५ वर्सांखतीर ताचे राजकीय हक्क काडून घेतिल्ले.१९७२ वर्सा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.

-कों. वि. सं. मं.

पिंटो,ज्योकीं झेवियर:(जल्म:१ नोव्हेंबर १९३४,बडयें बारदेस). सुटकेझुजारी.ताणें एस.एस.सी. मेरेन शिक्षण घेतलें.तो नॅशनल कॉंग्रेस गोवा हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.१९५४ वर्सामेरेन तो पुर्तुगेजांआड कारवायांनी वांटो घेतालो.तेभायर पत्रकां वांटप,पुर्तुगेज पोलिसांच्या कारवायांविशीं खबरो पावोवप असलीं कामां पावोवप असलीं कामां तो करतालो.