Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/711

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

कोंकणी विश्वकोश : २ नवाज शरीफ पथून प्रधानमंत्री जालो. राज्यवेवस्था-देशाची राज्यवेवस्था १९७३ त आपणायल्लया संविधाना प्रमाण चलता. त्या संविधाना प्रमाण पाकिस्तानच्या संसद भवनाचे नॅशनल २१० वांगडी आसून तातूंतले १० जागे बायलांखातीर राखीव दवरल्यात. सिनेटान ६३ वांगडी आसात. २९ मार्च १९७६ दिसा संविधानांत सुदारणा करून नॅशनल अॅसेंब्लीतले ६ जागे अल्पसंखेन आशिल्लया कायदो लागू केल्लो तेन्ना तेन्ना संविधान तात्पुरतेंच स्थगीत केलें पूण केन्नाच रद्द केलेंना. १९८६ त संविधानांत मान्य केल्लया बिला प्रमाण इस्लामी धर्मीक कायदो घट्ट केलो, वायव्य प्रांत, सिंध, बलुचिस्तान आनी आदीवासी जमाती प्रदेश अशे देशाचे ६ प्रांत केल्ले आसात. दर एका प्रांताची राजकारभार गव्हर्नराचे देखरेखीखाला चलता. दर प्रांताची मुखार जिल्ह्यांनी आनी तालुक्यांनी विभागणी केल्ली आसा. आझाद काश्मीराची वेगळी खाशेली अॅसेंब्ली आसून तातूंत ४२ वांगडी आसात. पाकिस्तानांतली न्यायवेवस्था मुखेलपणान ब्रिटीश काळांतले न्यायवेवस्थेत कांय बदल करून उबारल्या. रावळपिंडी शारांत देशातले सर्वोच्च न्यायालय आसा. सर्वोच्च न्यायाधीश आनी ताच्या वांगडयांची नेमणुक राश्ट्राध्यक्ष करता. पाकिस्तानांतली विधीवेवस्था १८६० तली भारतीय दंड संहिता, १८९९ तली फौजदारी प्रक्रिया संहिता आनी १९०८ ची दिवाणी वेव्हार संहिता हांचेर आदारून आसा. पाकिस्तानी लोकांमदीं लग्न, घटस्फोट, वारसोहक्क हांचेविशों परंपरीक धर्मीक कायदो पाळटात. हाका लागून विधीवेवस्थेत धर्म आनी पंथ हांचो केन्नाच विचार जालोना. बलुचिस्तान, पेशावर, सिंध आनी लाहोराक उच्च न्यायालयां 3ासात. अर्थीक स्थिती - पाकिस्तानाची अर्थवेवस्था मुखेलपणान शेतवडीचेर आदारिल्ली आसा. वट्ट कामगारांतल्या सुमार ५१% कामगारांक हो वेवसाय काम दिता. वट्ट राश्ट्रीय उत्पादनांत शेतकी पिकावळीचो सुमार २३.७% वांटो आसा (१९९४). देशाचो ईशान्याकडचो दोंगरी भाग आनी दक्षिणेकडचो रेंवटी भाग सोडल्यार उरिल्ली जमीन पिकाळ आसून गंव, कापूस, मको, ऊंस आनी तांदूळ हीं हांगाचीं मुखेल पिकां. गंव आनी कापसाचे उत्पन्न देशाचे गरजे परस चड आशिल्लद्यान तांची व्हडा प्रमाणांत निर्यात जाता. तशेंच तांदूळ आनी साकरी संबंदानूय देशान उत्पादन दिसानदीस वाडत आसा. १९८८-८९ वसा दर्यातलें उत्पन्न ३,३४,७२० टन जाल्यार न्हंयांतलें उत्पन्न ९२,९५० टन आसले. आनी लोखणाचे सांठे साबार कडेन मेळटात. पूण ते उण्या प्रतीचे 8, 《 पाकिस्तान आसात. शारिध, हरनाई, बोलानखींड नगरांनी कोळशाचे सांठे जाल्यार धुलियान वाठारांनी तेलाचे सांठे सांपडल्यात. १९८८ त तेलाचे २.४ में. टन उत्पन्न जाह्रो. विद्युत्शक्तीच्या मळारूय देशान उंचेलो पांवडो हातासला. १९७० त उबारिल्लया मंगला धरणासावन आनी १९७५ त उबारिल्लया तारबेला धरणासावन जलविद्युत् निर्माण करपाची तजवीज केल्या. पूण जाता. जाल्या. वट्ट कामगारांतल्या सुमार १०% लोकांक तातूंत काम मेळटा. वट्ट राश्ट्रीय उत्पादनांत निर्मिती उद्देगांची सुमार १७% वांटो आसा. लुगट, ताग आनी खाण करपाचे कारखाने हांगा नेटान वयर सरल्यात. सलफ्युरीक अँसीड, सोडा अॅश, कॉस्टीक सोडा आनी हेर मुळावी उद्देगीक रसायनां तयार करप, विजेचीं उपकरणां, शिमीट आनी पोलाद हांचेय कारखाने हांगा आसात. जोती, चामडयाच्यो वस्तू, कंवचेच्यो वस्तू, सारें, सायकली आनी तांचे मेकळे भाग, पत्रे आनी हेर कारखाने हांगा आसात. सुती लुगट, सूत, तांदूळ, गंव, चामडयाच्यो वस्तू आनी जमखणां हांची खूब प्रमाणांत निर्यात जाता. येरादारी आनी संचारण - येरादारीच्या मळार हांगा खूब सुदारणा जाल्ली आसा. कराची, लाहोर आनी हेर शारांनी रस्ते खूब रुंद आसात. १९८५-८६ वसा रस्त्याची लांबाय सुमार १०६,५८० किमी. आशिल्ली. तातूंतले सुमार ४५,६८६ किमी. लांबायेचे रस्ते सगळ्या हवामानांत उकते उरपी आसात. चिनी शिमे लागशिल्लो कोहिस्तान ते हुंजा देगणा मेरेन वचपी काराकोरम म्हामार्ग १९७८ त उक्तो जालो. सगळ्या हवामानांत उकतो उरपी आनी स्कार्द नगर आनी सिंधू देगणाक जोडपी म्हामार्गाचे काम १९८० त पुराय जालें. १९९० मेरेन पाकिस्तानांत ८,७७५ किमी. लांबायेचे रेल्वेमार्ग आशिल्ले. देशाभितरले आनी आंतरराश्ट्रीय हवाई येरादारीचेर पाकिस्तान इंटरनॅशनल अॅरलायन्स हवाई निगमाची देखरेख उरता. ह्या निगमाची १९५५ त स्थापणूक हवाई येरादारी जाता. कराची हें देशांतलें मुखेल बंदर. कराचीचे उदेंतेक सुमार ३९ किमी. पयस मुहम्मद बिन कासीम बंदर आसा. तारायंत्र आनी दूरध्वनी क्षेत्रांचेर सरकाराची मालकी आसून, १९९० मेरेन देशांत सुमार ८,७५,००० टेलिफोन आशिल्ले आनी १२,७३६ पोस्ट कचेच्यो आशिल्ल्यो. रेडिओो सेवा “पाकिस्तान ब्रॉडकास्टींग कॉर्पोरेशनां” वरवी चलता. देशांत सुमार १६ रेडिओ केंद्रां आसात. लाहोर, कराची, पेशावर, क्यूटा आनी रावळपिंडी - इस्लामाबादेक टीव्ही आंकडो सुमार १,१६० इतलो आसा. तातूंतली ७६५ उर्दू, २७५ इंग्लीश आनी ७० सिंधी भाशेतलीं आसात. देशांत उर्दू भाशेतल्यान उजवाडाक येवपी दिसाळ्यांक आनी नेमाळ्यांक चड खप आसा. लोक आनी समाजजीण - वंशीक नदरेन पाकिस्तानी समाज हो हांगाच्या थळाव्या लोकांची आदल्या काळांत आर्य, इराणी, ग्रीसी, अरबी,