Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/678

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

शेक्सपियरान आपल्या कांय नाटकांनी परीकथात्मक कथानकाचो वापर केलो. सतराव्या शेंकडयांतूय फ्रांसाच्या शार्ल पॅरो (१६८८-१७०३) हाणें ब-याच इटलियी परीकथांची फ्रँच रूपांतरा केली. कांय परीकथा ताणें स्वता बरयल्यो. ContesdemaMerel‘Oye हो ताची परीकथांझेलो बरोच नामनेक पावलो. मादाम द अल नॉय हे फ्रँच लेखिकेन, ह्याच काळांत कांय रूचीक परीकथा बरयल्यो.

अठराव्या शेंकडयाचे अखेरेक आनी एकुणिसाव्या शेंकडयाचे सुर्वेक जर्मनींतल्या याकोप ग्रिम आनी व्हिल्येल्म ग्रिम ह्या भावांनी जर्मन आनी कांय हेर परीकथांचे संशोधन केलें. तांनी त्यो काणयो सरळ आनी सोपें भाशेंत बरोवन काडल्यो. kinderundHausmaercen (३खंड) हो तांचो परीकथाझेलो. अँडरसन (१८०५-७५) हाणें नॉर्वे, स्विडन, डॅन्मार्क आनी हेर युरोपी देशांतल्या कितल्याशाच परीकथांची पुनर्रचना केली. रसाळ भास, सोबीत सैमाची वर्णनां, कल्पनाविलास हांचो वापर करून ताणें सोबीत परीकथांची निर्मिती केली. ताणें परीकथेक साहित्याच्या मळार एक स्वतंत्र असो साहित्यप्रकार म्हणून सुवात मेळोवन दिली.

ह्याच काळांत अल्पिक्सांदर अफनास्येव्ह (१८२३–७१) ह्या लेखकाचो ‘रशियन फोक टेल्स‘ (१८६०) हो रशियन परीकथांचो झेलो उजवाडाक आयलो. ह्याच सुमाराक आयर्लडांतल्या फ्रान्सिस ब्राउन हे कुड्डे लेखिकेन स्वता रचिल्ल्या परीकथांचो कितलेशेच झेले उजवाडायले. तातूंत ‘ग्रॅनिज वंडरफूल चॅर‘ हो कथांझलो खूब लोकप्रिय थारलो. ह्याच काळांत पेटर आस्ब्यर्नसेन ह्या नॉर्वेजियी लेखकान जायत्यो स्वतंत्र परीकथा रचून पुस्तकरूपान उजवाडाल्यो.

ऑक्सफर्ड विद्दापिठांतल्या चार्ल्स डॉज्सन ह्या गणिततज्ञान लुइस कॅरल ह्या टोपण नांवान ‘Alicessadventuresinwonderland‘ (१८६५) ही दीर्घकथा बरोवन परीकथांच्या मळार एक अजाप निर्माण केलें. ह्याच वेळार रस्किन, चार्ल्स डिकन्स, ऑस्कार वायल्ड आनी अमेरिकेंतल्या नाथानेल होथॉयर्न आनी नोएल हॅरिस हाणी कितल्योशोच रूचीक परीकथा बरयल्यो. सर जेम्स बॅरी ह्या इंग्लीस नाटककारान पिटर पॅनसारकीं परीनाटका बरोवन परीकथेचो साहित्यप्रकार आनिकूय गिरेस्त केलो. बॅरीचोच इश्ट अँड-यू लँग ह्या विध्दान लेखक – पत्रकारान सगळ्या संवसारांतल्यो खाशेल्यो परीकथा जमोवन, त्यो परत बरयल्यो आनी तांचे ‘ब्लू फॅरीबूक‘, ‘यलो फॅरीबूक‘ अशें कितलेशेच झेले उजवाडायले.

विसाव्या शेंकडयांत कितलेशेच नवे परीकथांकार फुडें आयले आनी ह्या साहित्यप्रकाराक एक वेगळेंच मोडण मेळ्ळें. अमेरिकेंतल्या वॉल्ट डिझ्नी हाणें व्यंगचित्रांच्या माध्यमामतल्यान खास भुरग्यांखातीर चलचित्रपट तयार केले. तातूंतल्यान परीकथांतली वर्णना, प्रसंग, वातावरण आनी पात्रांक प्रत्यक्ष पळोवपाचो तशेंच पात्रांचे उलोवप स्वता आयकुपाचो आनंद भुरग्यांक मेळपाक लागलो. अशें तरेन परीकथा साहित्य बरेंच गिरेस्त जालें.

हालीच्या काळांत विंगड विंगड चित्रपुस्तकां (कॉमिक्स) चित्रांसकयल्या सुचक वाक्यांक लागून थोडेभितर पुराय परीकथा भुरग्यांमुखार उबी करतात. परीकथांच्या मळार आनिकूय वेगवेगळ्या माध्यमांचो वापर जायत आसा. – कों. वि. सं. मं.

परीक्षित् : पुराणाप्रमाण जावन गेल्ल्या पंच राजांचे नांव. एफ्. ई. पार्जिटर हाच्या मताप्रमाण, कुरूक जे तीन पूत जाले, तांतूतलो सगळ्यांत व्हडलो पूत परीक्षित्. हो वैदिक काळांत जावन गेलो. अथर्ववेदांत आयिल्य्या उल्लेखाप्रमाण, परीक्षित् हाणें कुरू देशांत समृध्दताय आनी सुरक्षितताय हाडली. एतरेय ब्राह्मणांत, परीक्षिताचो पूत जन्मेजय हाका तुरकावषेय हाणें ऐंद्र महाभिषेक केल्ल्याचो उल्लेख मेळटा. शांतिपर्वात, परीक्षिताचो पूत जन्मेचज हाणें ब्रह्महत्या केल्ल्याचो उल्लेख मेळटा. हो परीक्षित् राजा पांडवामचो पयली जावन गेलो आसुयें.

२. कुरूवंशांतल्या आविक्षित राजाच्या आठ पुतांतलो व्हडलो पूत. आवयचें नांव वाहिनी. महाभारतांत आयिल्ल्या उलल्लेखांवयल्यान ताका अश्र्ववत् आनी अभिष्यंत अशीय नांवां आशिल्ली.

उ. अयोध्येचो राजा इक्ष्वाकू, मंडूक वंशांतल्या आयुराजाची धूव सुशोभना हिचेकडेन ताचें लग्न जालें. पूण लग्ना वेळार सुशोभनेन ताका एक अट घाली. ती म्हळार ‘तूं म्हजेवांगडा आसतना म्हका उदकाचें दर्शन जावपाक जायना, तशें जाल्यार हांव तुचो त्यग करतली.‘ एक सीक्ष परीक्षित् राजा सुशोभनेक घेवन मृगयेखातीर रानांत गेल्लेकडेन चुकून ती एके बामयकडेन पावलीं. उदक पळेनाफुडें सुशोभना गुप्त जाली. परिक्षिताक राग आयलो. ताणें सगळ्या मंडूक वंशाचो नाश करपाचें थरयलें. तेन्ना आयुराजा परीक्षिताक शरण आयलो आनी सुशोभनेक परतून परीक्षिताचे स्वाधीन केली.

४. कुरूवंशांतल्या अरूग्वत राजाचो पूत. आवय मागधी अमृता. परीक्षिताचो पूत भीमसेन, भीमसेनाचो प्रतीप आनी प्रतीपाचो शंतनु अशी वंशावळ आशिल्ली.

५. अर्जूनाचो पूत अभिमन्यू हाका उतरेपसून जाल्लो पूत. उतरेच्या गर्भात आसतना, अश्र्वत्थाम्यान सोडिल्लया बाणापसून कृष्णान ताची राखण केली. भारतीय झुजाउपरांत, युधिष्ठिरान ३६ वर्सा राज्य करतकूच उपरांत ताका अभिशेक केलो. हाचें राज्या सरस्वती न्हंयेसावन गंगेमरेन पातळिल्लें. हाणें आपल्या राज्यांतल्यान कलीक दांवडान घाल्लो अशें म्हळां. एकदां तो शिकार करता आसतना वाट चुकलो. तेन्ना ताणें थंयच्या एका शमीक नांवाच्या ऋषीक वाट चुकलो. तेन्ना ताणें थंयच्या एका शमीक नांवाच्या ऋषीकक वाट विचारली. पूण ध्यानांत बशिल्ल्या ऋषीन ताका जाप दिलिना. तेन्ना परीक्षिताक राग आयलो. रागाच्या भरांत परीक्षितान त्या ऋषीच्या गळ्यांत एक मेल्लो सोरोप घालो आनी थंयसावन गेलो. शृंगी नांवाच्या, त्या ऋषीच्या पुतान आपल्या बापायच्या गळ्यांतलो तो मेल्लो सोरोप पळेलो. ते पळोवन ताका तिडक मारली आनी ताणें शाप दिलो, हें कर्म कोंणें केल्लें आसत ताका एका सप्तकाभितर नागाधिपती तक्षकाच्या हातान मरण येतलें. तशेंच जालें. उपरांत ताचो पूत जन्मेजय हाणें सर्पसत्र आरंभून तचो सूड घेतलो अशी कथा महाभारतंत आयल्या. परीक्षिताचे दुस्मान सोरोप नाशिल्ले पूण गांधार देशांतले नागवंसी लोक आशिल्ले. जेन्ना भारतीय झुजांत पामडवांची शकत उणी जाली, तेन्ना ताचो फायदो घेवन ताणीं हस्तिनापुराचेर झूज करून थंयच्या परीक्षित राजाक जिवो मारलो अशें इतिहासांत म्हळां. परीक्षित् हो तक्षकान दंश करतकूच सात दिसांनी मेलो असोय इल्लेख मेळटा. ह्या सात दिसानी शुकमुनीन ताका भागवताचो उपदेश केल्लो. व्दैपायन व्यासाचो पूत शुकमुनी हाणें परीक्षित् राजाक श्रिमद्भागवत सांगलें असो भागवतांत उल्लेख आसा. – कों. विं. सं. मं.