पटेल, नरसिंह दुतिया:(26 मार्च 1925, खारवाडी- दमण) सुटकेझुजारी. तो आझाद गोमंतक दल संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. आपलो हक्क मेळोवपाखातीर भाटकाराआड जाल्ल्या शेतकामती चळवळींत ताणें वांटो घेतिल्लो. 1953 वर्सा सावन तो आझाद गोमंतक दल संघटनेखातीर वावर करुंक लागलो. गुजरात शिमेलागसार आशिल्ल्या कुंठा गांवांत तो दल संघटनेच्या फुडा-यांच्या मार्गदर्शनाखाल राश्ट्रीय वावर करतालो. 1953त पुलिसांनी ताका धरलो आनी स म्हयने बंदखणींत दवरलो. उपरांत ताका गोंयांत हाडलो आनी प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुखार उबो करून स वर्सा बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. फुडें साडेतीन वर्सां ख्यास्त भोगले उपरांत ताची आग्वाद बंदखणींतल्यन सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. - कों. वि. सं. मं.
पटेल, पन्नालाल- ( जल्म 7 मे 1912, मांडली, जि.डुंगरपूर, राजस्थान) एक नामनेचो गुजराती कांदबरीकार आनी कथाकार. एका गरीब शेतकारी कुटुबांत जल्मल्ल्या पन्नालालची जल्मभूंय जरी राजस्थान आसली तरी ताची कर्मभूंय मात गुजरात. ताच्या बापायचें नांव नानालाल आनी आवयचें नांव हिराबेन. ताचें शालेय शिक्षण राजस्थान आनी गुजराती भाशेंतल्यान जालें.
पन्नालालाचें भुरगेपण खूब हालअपेश्टांनी आनी कश्टान गेलें. ताणें खूब नोक-यो केल्यो. उमाशंकर जोशी ह्या ताच्या शाळेंतल्या इश्टाचे प्रेरणेन पन्नालालान साहित्यक्षेत्रांत पावल घालें. सुरवेक ताणें कांय कविता बरयल्यो. उपरांत ताणें कथा-कांदबरी लिखाणाकडेन लक्ष घालें. उमाशंकर जोशी आनी सुंदरम् हाणीं पन्नालालच्या सुरवेच्या लिखाणाची खूब तोखणाय करून ताका उर्बा दिली.
1936 वर्सा पन्नालालाची पयली कथा शेठनी शारदा उजवाडा आयली. मळेला जीव ही ताची कांदबरी राजकोटासावन उजवाडा येवपी फूल छाब ह्या दिसाळ्यांतल्यान क्रमान उजवाडा आयली आनी तेन्नासावन एक श्रेश्ठ कांदबरीकार म्हणून पन्नालालाक नामना मेळपाक लागली. पन्नालालान कथा कांदबरी नाटक ह्या प्रकारांनी खूब लिखाण केलें. चारशेंपरस चड कथाचें 25 कथांझेले 32 कांदब-यो 5 नाटकां यादी भुरग्याचें साहित्य अशी भरपूर प्रमाणांत ताणें साहित्यनिर्मिती केली.
“जनसत्ता” ह्या दिसाळ्यांतल्यान पन्नालाल एक उपरोधीक सदर बरयतालो. 1950 वर्सा ताका गुजराती साहित्याचो सर्वोच्च असो रणजीतराम सुवर्णचंद्रक फावो जालो. आयजमेरेन गुजरात सरकाराकडल्यान ताच्या साहित्यकृतींक पुरस्कार फावो जाल्यात.ताच्या चडश्यो कांदब-यो गांवगिरे जिणेचेर आसात. उत्तर गुजरातच्या, चड करून साबरकांठा प्रदेशांतल्या, गांवगिरे जिणेचें चित्रण ताणें आपल्या कांदब-यानी चितरायलां. ज्ञानपीठ पुरस्कार(1975).
मळेला जीव(1941), मानवीनी भवाई(1947) ह्यो ताच्यो काळजाक हात घालपी कांदब-यो गुजरातींत म्हत्वाच्यो आनी खूब लोकप्रिय थरल्यात. मळेला जीव हे ताचे कांदबरीचेर उलझन हें हिन्दी चलचित्र आयलां. मराठींत ही कांदबरी जीवी ह्या नांवांन अणकारीत जाल्या. हेर भाशांतल्यानूय ताच्या हे आनी हेर कादंब-यांचे अणकार जाल्यात. गुजराती गांवगिरे जिणेचें वास्तव आनी प्रमाणीक चित्रण आपल्या कथा- कांदब-यांनी समर्थपणान करपी पटेल हो आद्य लेखक. गुजराती साहित्यांत ताणें घाल्ली ही मोलादीक भर आसा.
पटेलाचें कांय उल्लेखनीय लिखाण अशें आसा-
कथाझेले-' साचां शमणां (1949), वात्रक ने कांठे (1951), दिल नी वात (1956), तिलोत्तमा (1960), धरती आभ नी छेटां (1962), त्यागी अनुरागी (1963).
कांदब-यो- भीरू साथी(1942), ना छूटके(1955), भांग्या न भेरू(1955), पडघा अने पडछाया(1960), मनखावतार(1961), करोळिया नु जाळ(1963), ऑंधी आषाढ नी(1964), मीणा माटी ना मानवी(1966), कुंकु(1968).
नाटकां- चांदो शें शामको(1960), ढोलिया साग सीसम ना(1964), सपना ना साथी(1967), जमाई राज(1951) हो एक एकांककिचो झेलो.
पटेलान आपल्यो यादी अलप-झलप(1973) ह्या नांवांन संग्रहीत केल्यात. तशेंच ताणें किशोर आनी भुरग्यासाहित्य लेगीत खूब प्रमाणांत बरयलां. तांतुतले एक खोवायलो छोकरो(1961), बाळ किल्लाले(1972), वार्ता किल्लोल(2 भाग-1972-73), म्हाभारत किशोर कथा(1973) हें उल्लेख करपासारखी आसा. - कों. वि. सं. मं.
पटेल, फकीरभाय करीयाभाय- (जल्म- 20 जून 1917, भेंसरोड-दमण) सुटकेझुजारी. तो आझाद गोमंतक दल संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. भाटकारशायी पसून शेतकामत्याची सुटका करपाक शेतकामत्यांचे चळवळींत ताणें भिकुभाय डी. पांडे वांगडा वांटो घेतिल्लो.तो राश्ट्रीय वावरांनी वांटो घेतालो. एक जून 1956 ह्या दिसा पोलिसांनी ताका धरलो आनी स म्हयने बंदखणींत दवरलो. उपरांत ताका गोयांत धाडलो आनी प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुखार उबो करून पांच वर्सा बंदखणीची ख्यास्त फार्मायली. साडेतीन वर्सा ख्यास्त भोगले उपरांत 1959 त ताची आग्वाद बंदखणींतल्यान सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. - कों. वि. सं. मं.
पटेल, भागुभाय खलपाभाय- ( जल्म- 15 ऑक्टोबर 1922, भीमपूर – दमण ) सुटकेझुजारी. शिमेवयल्यान क्रांतिविराकडल्यान पत्रकां हाडप आनी दमण वाठारांत वांटप, भारतीय पोलिसांक पुर्तुगेज लश्कराविशीं आनी
