Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/611

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

स्वरूपाचे दुश्परिणामूय उपरासतात.

३.थीर न्युमोनिया – हांथरूणार सतत पडून आसल्यार, खूब अशक्त वा जाण्टया मनशाक हो जांवक शकता, जावं शकता. जाका थुकपाची लेगीत शक्त नासता ताचे श्र्वसननळयेंतलें शेंबूड पुलमांवांच्या सकयल्या भागांत वचून न्युमोनिया जावंक शकता. हाची बादा दोनूय पुलमांवांक जावंक शकता. उठपा-बसपाची तांक नाशिल्ले दुयेंतीक दिसांतल्यान जायते फावटी एके कुशीवयल्यान दुसरे कुशीक करीत रावल्यार हो न्युमोनिया टांळू येता.

४.शस्त्रक्रियेउपरांतचो न्युमोनिया – पोट वा छातयेचे शस्ऱक्रियेउपरांत घायाच्या खर दुखीक लागून खांवप शक्य जायना तेन्ना छातयेतलें शेंबूड य़ंयचे थंयच साठून न्युमोनिया जावंक शकता.

पुलेल्लो न्युमोनिया - एक प्रकारचो अपघाती न्युमोनिया. हातूंत पुलमांवांत पूं जावन पुलमांवांची कायम स्वरूपाची नासडी जावं येता. स्टॅफीलोक्कोकस ,पायोजिन वा क्लेबसील्ला न्युमोनिया ह्या सुक्ष्मजंतूं वरवीं हो न्युमोनिया जाता. तोंड वा नाकाचेर शस्त्रक्रिया चालू आसतना गुंगी दिल्ली आसता. आशा वेळार दुशीत शेमबूड पुलमांवांत वचूं येता. तेचपरी दुयेंसान बेशुध्द जावन पोटांतली ऒंक पुलमांवांत वचू येता. तेचपरी पुलमांवांनी झटको येतकूच वा बंद पुलमांवांक सुक्ष्मजंतूची लागण जांव येता. हो न्युमोनिया चडसो एकेच वटेन जाता आनी तो चडसो पुलमांवामच्या वयल्या भागाक जाता. हाचीं चडशीं लक्षणां हेर न्युमोनियावरीच. पूनण सुर्वेकूच खाकेंतल्यान पुलेल्लो वा रक्यावल्लो कफ खूब प्रमाणांत वता. १० – १५ दिसांभितर हातापांयांच्या बोटांची नाखटां वाटकुळी जावंक लागतात. वेळार उपचार जालोना जाल्यार वायट परिणाम जावन कायम स्वरूपाची हानी जावं येता. देखीक – पुलमांव निकामी जातात, मेंदवांत आनी बरगड्यांच्या कुशीक पूं जाता.

म्युकोविसीडोसीस ह्या अनुवंशीक दुयेंसाक लागून अपघाती न्युमोनिया जावंक शकता. अकारण अती कार्यक्षम ग्रंथीक लागून भुरग्याचे भलायकेचेर वायट परिणाम जावंक शकता, जाका लागून परत परत अपघाती न्युमोनिया जायत रावता आनी एक दिस मरण येता. स्वास नळयेंत खूब प्रमाणांत विनाकारण शेंबूड तयार जाल्ल्या कारणान भुरगें घुस्मट्टा आनी अपघाती न्युमोनिया जाता. स्वासग्रंथीक अकारण सूज आयिल्ल्या कारणान जोडायेक अपचनूय जावं येता. परत परत न्युमोनियाचे आनी अपचनाचे झटके येवन पुलमांव अशक्त जातात आनी ताका लागून काळिजूय अशक्त जायत वता; काळिज सुजता, फुडें काळिज बंद पडटा आनी भुरग्याक ल्हानपणांतूच मरण येता.

न्युमोनियाच्यो जाती आनी स्वरूपाप्रमाण, रोगजंतू प्रमाण तशेंच थुकी, क्ष-किरणाच्या आदारान फावो ते ॲण्टिबायोटिक्स दिवप हो मुखेल उपाय. देखीक – पेनिसिलीन, सल्फा, टॅट्रासायक्लीन. खर स्वरूपाच्या न्युमोनियाक नवे ॲटिबायोटिक दिवचें पडटा. रोग्याच्या छातेंतलो कफ भायर वचचो देखून ताका एके कुशीर न्हिदोवन दवरचो पडटा. केन्नाय सिरिगाच्या आदारान छातयेंतलो पूं ऒडून काडचो पडटा. – डॉ. आनंद हळर्णकार

न्यूझीलॅंड : ब्रिटीश राश्ट्रकुलांतलो एक स्वतंत्र देश. दक्षिण पॅसिफिक म्हासागरांत आसशिल्लो हो देश, ऑस्ट्रेलिया राश्ट्राचे आग्नेय दिशेक सुमार १६०० किमी. पयस आसा. विस्तार ३४° दक्षिण ते ४७° दक्षिण अक्षांश आनी १६६° उदेंत ते १७९° उदेंत रेखांश. क्षेत्रफळ – २६९,०५७ चौ. किमी. लोकसंख्या ३,३९७,००० (१९९१). न्यूझीलॅंड हो साबार जुंव्यांचो एक चोमो. पूण मुखेलपणान हो देश उत्तर जिंवो आनी दक्षिण जुंवो मेळून तयार जाला. स्टयुअर्ट होय जुंवो खूब म्हत्वाचो. त्या जुंव्याभायर चॅतम, कॅबेल, करमॅडेक, थ्री किंग्ज, स्नेअर्झ, ॲटिपडीझ सोलॅंडर, बाउण्टी, ऑल्कॅंड आनी हेर जुंव्यांचो ह्या चोम्यांत आस्पाव जाता. हातूंतले कांय जुंवे मुखेल चोम्या सावन शेंकडयांनी किलोमीटर, पयस आसता. देशाचे अस्तंतेक टास्मन दर्या आसून हेर दिशांनी दक्षिण पॅसिफीक म्हासागर आसा. क्रिस्तांव हो देशाचो मुखेल धर्म आसून, वॅलिंग्टन ही देशाची राजधानी आसा.

भूंयवर्णन – न्यूझीलॅंड देशाचो आंवाठ खूब ल्हान आसलो तरी, थंयची भूंय विंगड विंगड प्रकाराची आसा. पुराजीव म्हाकल्पांत सुमार ५७,००,००,००० वर्सां पुयलींसवन थंय जमीन अस्तित्वांत आशिल्ली अशें भूंयशास्त्रज्ञांनी मत मांडलां. उपरांत जमनीचे जडणघडणेंत जमनीची नेटान उलथापालथ जाली. मुखार पुरानूतन युगांत ज्वालामुखीचे क्रियेक सुरवात जाली आनी ती क्रिया साबार वर्सा चालूच रावली. आयज लेगीत ही क्रिया कांय प्रमाणांत उत्तर जुंव्यांचेर चालूच आसा. त्या जुंव्यांचेर ज्वालामुखीचे सडे आसून, थंयच्या चडशा पर्वतांचो उगम ज्वालामुखीवरवीं जाला.

उत्तर जुंव्याचेर देशांतले अर्धापरस चड लोक रावतात. ह्या जुंव्याचो सुमार ६३°/० भाग ल्हान-व्हड दोंगरांनी आनी पर्वतावळींनी वेश्टील्लो आसा. ईशान्येक कूक सामुद्रधुनीसावन ईस्ट कॅपमेरेन व्हड पर्वतांची रांक आसा. जुंव्याचे दक्षिण दिशेक पिकाळ मळां आसात. जुंव्याच्या मध्य भागार आनी तळ्यां भोवंतणीं ज्वालामुखीसावन तयार जाल्ले सडे आसात. रूअपेदू, नाउरहॉई आनी तॉंगरीरू ह्या तेमकांचेर ज्वालामुखींची क्रिया चालूच आसात. हाका लागून त्या तेमकांक जित्या ज्वालामुखींची तोंडां अशें म्हण्टात. त्या प्रदेशांत साबार ल्हानव्हड तळीं, तळयो, धबधबे आनी झरी आसात. अस्तंतेक मानावाटू हें मळ आसून थंयच वाइकॅटो हे सगळ्यांत व्हडले न्हंयेन तयार केल्लें खोल देगण सा. ऑक्लंड आनी वेलिंग्टन हीं ह्या प्रदेशांतलीं प्रसिध्द शारां.

दक्षिण जुंव्याचें क्षेत्रफळ १,५०,४६१ किमी. आसून तो उत्तर जुंव्सावन २५ किमी. रूंदायेचे कुक समुद्रधुनीन वेगळो केल्लो सा. ह्या जुंव्याचेर आल्प्स पर्वतरांको सगळ्याक पातळिल्ल्यो आसून चारूय दिशांनी ल्हानव्हड अशीं साबार तेमकां दिश्टी पडटात. ह्या सगळ्या तेमकांभितल्लेम कुक हें तेमुक सगळ्यांत उंच आसा (३,७६४ मी.) ह्या तेमका लागसारूच टास्मन ही ३० किमी. लांबायेची हीमन्हंय आसा. तशेंच ह्या जुंव्याचेर हीमन्हंयांनी वेश्टिल्ले साबार सडे आनी तळी दिश्टी पडटात. दक्षिण आल्प्सचे उदेंतेक कॅंटरबरी हें हांगाचें सगळ्यांत व्हड मल आसा. हांगाच्या साबार तळ्यांतलें टी ॲनाऊ हें सगळ्यांत व्हड. हांगाच्या आल्पायन चेन आनी हानमर वाठारांनी हून उदकाचे झरे आसात.

न्यूझीलॅंड देशाच्या उत्तर आनी दक्षिण जुंव्यांचेर मेळुन ल्हान व्हड अशो साबार न्हंयो आसात. ह्या चडशां न्हंयांचो उगम पर्वतावळींचेर जाल्लो आसून