पडटा. ह्या व्याख्यानांक ′नोबॅल लेक्चर्स′ म्हणटात आनी तीं नोबॅल प्रतिश्ठानाच्या Les Prix Nobel ह्या वर्सुकी प्रकाशनांत उजवाडा हाडप जातात. शांतताय पुरस्काराच्या जैतिवंताच्या वावराची म्हायती ऑस्लोंतली पुरस्कार दिवपी संस्था ग्रंथमाळेच्या रुपांत उजवाडा हाडटा. नोबॅल पुरस्कार हो संवसारांतलो सर्वश्रेश्ठ पुरस्कार आसा हातूंत इल्लोय दुबाव ना. ह्या पुरस्काराचें आकर्शणूय शास्त्रज्ञामदीं खूब व्हड आसा.
निवड समितीचो निर्णय हो निमाणो निर्णय आनी ताचेर अपील करपाची तरतूद नासली तरी ह्या पुरस्काराच्या वितरणा संबंदी त्या त्या वेळार जाहिरपणान टिका जाल्ली आसा. भौतीकशास्त्र, रसायनशास्त्र, साहित्य आनी संवसारीक शांतताय कार्य ह्या मळांपुरतीच पुरस्काराची मर्यादा उरिल्ल्यान, भूगर्भशास्त्र, संगणकशास्त्र, मानशास्त्र सारकिल्लीं प्रगत शास्त्रां ह्या पुरस्कारांचे व्याप्ती भायर उरतात.निवड प्रक्रियेंतल्या उणिवांक लागून कांय खेपे हे पुरस्कार फावो त्या मनशांक मेळूंक नात.शांततायेच्या मळार दोळ्यांत भरपा सारकें काम करपी महात्मा गांधीक हो पुरस्कार मेळ्ळोना.पूण ताचें अहिंसा हें तत्व घेवन कार्य केल्ल्या सर्गेंस्त डॉ. मार्टिन ल्यूथर किंग आनी सिंयोर आडोल्फ पिरिस इस्कीव्हेर हांकां हो पुरस्कार फावो जालो. मर्णा उपरांत पुरस्कार दिवप ना असो नेम आसतनाय एक्सेल कार्ल फॅल्ड (साहित्य) आनी डाग हामार्स्कजोल्ड (शांतताय पुरस्कार) ह्या दोन स्विडनी मनशां खातीर नेमांनी सदळसाण हाडून मरणोत्तर पुरस्कार दिवप जालें. टॉलस्टॉय, झोला, इस्बेन पाउस्ट, मार्क ट्वेन, जोसेफ कोर्नाल्ड, मेबझीम, ड्रेझर, स्टिण्ड वर्ग सारकिल्या लेखकांक ह्या पुरस्कारांतल्यान वगळप जालां. ज्यां पावल द सार्त्र हाणें नोबॅल पुरस्काराचें तत्व आपल्याक पटना जाल्ल्यान ताका फावो जाल्लो 1964 वर्साचो नोबॅल पुरस्कार स्विकारलो ना. तशेंच ल दूक थो द्या व्हिएतनामी मनशान संवसारीक शांतताये खातीर फावो जाल्लो विभागून दिल्लो पुरस्कार स्विकारलोना. हो पुरस्कार अमेरिकेच्या हॅन्री किसींजर हाचे वांगडा दिल्लो आशिल्ल्यान आनी हेन्री किसींजर हो व्हिएतनामी झुजांत थंयच्या लोकांक मारपाक कारणीभूत जाल्ल्यान आपूण हो पुरस्कार स्विकारूंक शकना अशें ताणें सांगलें.
सकयल दिल्ल्या कोश्टकांत 1901 ते 1989 मेरेन नोबॅल पुरस्कार जिखतल्यांचीं नांवां, देश, वर्स आनी वावराचें नांव दिलां. चडशा पुरस्कार जैतिवंतांविशींच्यो स्वतंत्र नोंदी कोंकणी विश्वकोशांत आसून थंय तांच्या वावराची स्पशट म्हायती दिल्ली आसा.
रसायनशास्त्र
| नांव | देश | वर्स | वावर |
|---|---|---|---|
| अर्नस्ट रिचर्ड आर | स्वित्झर्लंड | 1991 | अर्नस्ट रिचर्ड आर स्वित्झर्लंड 1991 उंचेल्या तांकीच्या अण्वीक चुंबकीय अनुस्पंदन वर्णपट विकसीत केल्ले खातीर |
| अऱ्हेनियस, स्वांटे ऑगस्ट | स्विडन | 1903 | विद्युत – विच्छेद्य-विगमन सिध्दांत. |
| अॅस्टन, फ्रान्सिस विल्यम | ब्रिटन | 1922 | द्रव्यमान वर्णपट विज्ञाना विशींचें कार्य;पुर्णांक नेम. |
| आनाफिन्सेन, क्रिस्तीआन बोहेमर | अमेरिका | 1972 | एंझायम रसायनशास्त्रांतलें मूलभूत कार्य |
| आयगेन, मानफ्रेट | जर्मनी | 1967 | आयगेन, मानफ्रेट जर्मनी 1967 खूब वेग आशिल्ल्या रसायनीक विक्रियांचो अभ्यास |
| आल्डर, कूर्ट | जर्मनी | 1950 | डायन संश्लेशणाविशींचें सोद आनी विकास. |
| आल्तमेन, सिडनी | कॅनडा | 1989 | RNAच्या उत्प्रेरक वावराच्या सोदा खातीर |
| ऑनसॅगर, लार्स | अमेरिका | 1968 | अव्युत्क्रमी प्रक्रियांच्या उश्मागतिकेच्या सिध्दांतांलें पुरक कार्य |
| ओस्टव्हाल्ट, व्हिल्हेल्म | जर्मनी | 1909 | उत्प्रेरण, रसायनीक समतोल आनी विक्रिया वेग हेविशींचें मूलभूत कार्य. |
| कारर, पॉल | स्वित्झर्लंड | 1937 | कारर, पॉल स्वित्झर्लंड 1937 कॅरोनिनॉयडां, फ्लाविनां आनी जीवनसत्वा हांचें संशोधन |
| कार्ले, जेरोमी | अमेरिका | 1985 | कार्ले, जेरोमी अमेरिका 1985 रेणुचे त्रिमीतीय रचणुकेची पारख करपाक गणितीय पद्दत आंखिल्ले खातीर. |
| कॉरे,एलियस जेम्स | अमेरिका | 1990 | कार्बनी संश्लेसणाच्या यंत्रणेचो सोद लायिल्ले खातीर |
| कून, रिकार्ड | जर्मनी | 1938 | कॅरोटिनॉयडां आनी जीवनसत्वां हांचें संशोधन. |
| केंड्र्यु, जॉन काउड्री | ब्रिटन | 1962 | हीमोप्रथिनांच्या संरचनाची निश्चीती. |
| कॅल्व्हिन, मॅल्व्हिन | अमेरिका | 1961 | प्रकाशसंश्लेशणांतल्या रसायनीक टप्प्याचो अभ्यास |
| कॉर्नफोर्थ, जॉन वॉरकप | ब्रिटन | 1975 | जैव प्रक्रिया समजुपाचे नदरेन मुलभूत कार्य |
| क्युरी, मारी | फ्रांस | 1911 | आनी पोलोनियम हांचो सोद;रेडियम वेगळें काडप. |
| क्रॅम, डोनाल्ड | अमेरिका | 1987 | हार्मोन्स आनी हेर कार्बनी पदार्थांच्या वर्तना सारके कृत्रीम रेणु तयार केल्ले खातीर. |
| क्लूग, आओरान | ब्रिटन | 1982 | स्फटीक शास्त्राची इलेक्ट्रोन सुक्ष्मदर्शीय पद्दत विकसीत केल्ले खातीर |
| गिल्बर्ट, वॉल्टर | अमेरिका | 1980 | न्युक्लीयीक आम्लाच्या बुन्यादी सरपळेची पारख केल्ले खातीर |
| गिर्नाड, व्हिक्टर | फ्रांस | 1912 | ग्रिनार विक्रियाकारकांचो सोद. |
| जीओक, विल्यम फ्रान्सिस | अमेरिका | 1949 | अतिनीच तापमानांत पदार्थाचें वर्तन |
| ज्यॉलिअट-क्युरी | फ्रांस | 1935 | नव्या किरणोत्सर्गी मूलद्रव्यांचें |
