Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/570

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

नेमाळीं (१९६९), स्पोर्टस जर्नल (१९७o), इस्लाम इन द मॉडर्न एज (१९७०) सोशलिस्ट इंडिया (१९७०), क्वेंस्ट (१९७१), इंडियन जर्नल ऑफ रेडिओ अँड स्पेस फिझिक्स (१९७२), इंडियन जर्नल ऑफ मरीन सायन्सीस (१९७२), यूथ टायम्स (१९७२), इंडिया टुडे (१९७५) न्यू क्वेंस्ट (१९७७). संस्कृत नेमाळीं : १८५०त प्रा. ऋषिकेश भट्टाचार्य हाणे लाहोराक हीं नेमाळीं अशों-मंजुभाषिणी, सहृदया, संस्कृतचन्द्रिका, शिवराजविजयम्, बालसंस्कृतम्. ह्याच काळांत कांय दुभाशीक नेमाळीं उजवाडा आयल्लीं. हीं नेमाळीं अशों : द्वैभाषिकम् (संस्कृत- बंगाली), भारत दिवाकर आनी बहुश्रुता (संस्कृत – गुजराती), मिथिलामोद (संस्कृत - मैथिली),मंजुषा आनी लोकानन्द दीपिका (संस्कृत - इंग्लीश), संस्कृतभारती (संस्कृत - हिन्दी), बंगाली नेमाळी : अकराव्या शतमानाच्या निमाणे बंगालांत छापखाने आयले आनी उपरांत एप्रिल १८१८त श्रीरामपूरच्या पॅप्टिस्ट मिशनान ‘दिग्दर्शन' हें पयले बंगाली नेमाळे काडलें. २३ मे १८१८त ह्याच मिशनान समाचार दर्पण हें सातोळे काडिल्ले जाका बंगालांतले पयले दिसाळे म्हणप जाता. ह्या काळांतलों कांय नामनेचीं नेमाळीं अशों - संवाद प्रभाकर (१८३१), बांगला गॅझेटी, ब्राह्मण प्रबोध ब्राह्मण ओ मिशिनरी संवाद (राजा राममोहन रॉय हाचे प्रकाशन) संवाद कौमुदी, समाचार, चंद्रिका, तत्त्वबोधिनी पत्रिका (१८४३), विविधार्धसंग्रह (१८५१), सोमप्रकाश (१८५८) मासिकपत्रिका, बामाबोधिनी पत्रिका (१८६३), धर्मतत्त्व, बंगदर्शन (१८७२), साधना, भारती, बालक, हितवादी (१८९१-१९०६), भारतवर्ष प्रवासी, साहित्य, बसुमती. पयले नेमाळे. ह्या काळांतलीं कांय उल्लेख करपासारकों नेमाळीं : कल्लोल आनी कली ओ कलम, शनिबारेर, चिठी, चतुरंग, परिचय, कविता, विश्वभारती, पत्रिका, आनन्द, बाजार पत्रिका, देश आनी अमृत, सद्धेश (बालनेमाळे), रीशिलादित्य, कृतिवास, प्रबंध पत्रिका, कथासाहित्य, सारस्वत, आनन्दमेळा (बाल नेमाळे) शियुसाथी (बाल नेमाळे) उत्तरा. १९६० उपरांत बंगालांत लघु नेमाळीं हो प्रकार सुरू जालो. हेर होमिओपाथीक चिकित्सा, इतिहास, अभिनय, बहुरुपी, उदबोधन, विश्ववाणी, प्रणव, फूटबॉल, गडेर, माठ, उलटोरथ, सिनेमाजगत, आनंदलोक, जलसाघर. - हिंदी नेमाळीं: हिंदी नेमाळ्यांचो जल्म आनी सुर्वेचो विकास कलकत्त्याक जालो. हिंदीचे पयले नेमाळे उदन्त मार्तव्य १९२६त उजवाडा आयलें. उपरांतच्या काळांत मात हिंदी नेमाळ्यांनी भरपूर प्रमाणांत भर पडली. भारतमित्र (१८७८), मतवाला (१९२३), देवनागर (१९०७), विश्वभारती कोंकणी विश्वकोश : २ उत्तर प्रदेशांत १८४५त ‘बनारस अखबार' हें पयले सातोळे उजवाडा आयलें. हाचे उपरांत उजवाडा आयिल्लों नेमाळीं हीं-सुधाकर (१८५०), कविवचन सुधा (१८७४), हरिश्चंद्र मैगजीन (१८७३), बालबोधिनी (१८७४), हिन्दी प्रदीप, सरस्वती (१९००), सम्मेलन पत्रिका (१९१३), नागरी -प्रचारिणी-पत्रिका (१८९६), माधुरी (१९२१), चाय (१९२२), सुधा (१९२७), हंस (१९३०), रूपाभ (१९३४), साहित्य संदेश (१९३८), कल्याण, आनंद कादंबिनी, कर्मभूमी (१९३८), नया जमाना. आदल्या मध्य वाठारांतल्यान उजवाडा आयिल्ले मालवा अखबार (१८४९) हें पयलें हिंदी नेमाळे. उपरांत नवजीवन (१९१५), कल्पवृक्ष (१९२२), कर्मवीर (१९१९), वीणा (१९२६), खेलयुग (१९७२), वसुधा, पूर्वाग्रह (१९७५), साक्षात्कार (१९७६) हीं कांय उल्लेख अजमेरा सावन उजवाडा येवपी ‘लहर’ (१९४७) उदयपूर सावन उजवाडा येवपी ‘मधुमति’ आनी पिलानीसावन येवपी ‘तटस्थ' तशेंच बिहारांतल्या पाटणा वाठारांतल्यान पयलें नेमाळे बिहारबंधु हें १८७४ वस सुरू जालें. उपरांतच्या काळांत उद्योग, शिक्षा, योगी, ज्योत्स्ना, पाटला, अवंतिका, हिमालय, नई धारा, समीक्षा (१९६६) हीं म्हत्वाचों १८५७त दिल्लीच्यान ‘पयामे-आजादी' हें उर्दू नेमाळे उजवाडा येतालें जें फुडें हिंदी जालें. ताचे उपरांत सदादर्श (१८७६), कविवचन सुधा (१८७६), महारथी (१९२५), साप्ताहिक हिंदुस्थान (१९५०), दिनमान (१९६५), संचेतना, नया प्रतीक (१९७३), कादंबिनी (१९६०), आलोचना (१९५०), प्रकर, सुषमा, प्रिया, बालभारती, पराग, नंदन, मंगल, प्रभात, जीवन साहित्य, विज्ञान की प्रगति, आविष्कार. हिंदी नेमाळ्यांच्या इतिहासांत महाराष्ट्राचोय मोलाचो वांटो आसा. १८९३ त हांगा ‘भारतभूषण' हें पयले नेमाळे उजवाडा आयलें. उपरांतच्या काळांत उजवाडा आयल्लीं ‘श्री व्यंकटेश्वर समाचार' (१८९६), केसरी (१९०५), हिंदी -ग्रंथमाला (१९०५), राष्ट्रवाणी (१९४७), राष्ट्रभारती, धर्मयुग, नवनीत (१९५२), सारिका (१९६०), ब्लिट्झ (१९६२), माधुरी (१९६४), ‘महाराष्ट्र मानस' (१९७५) हीं कांय उल्लेख तमीळनाडूंत ‘स्वयंसेवक' (१९२१) ह्या मासिकांत हिंदी नेमाळीं उजवाडा येवंक सुरवात जाली. उपरांत हिंदी प्रचारक (१९२३), दक्षिण भारत, दाक्खिनी, हिंद, चंदामामा, युगप्रबोध (१९५५), निर्मला (१९५७), अंकन (१९६७) हीं कांय नामनेचीं नेमाळीं उजवाडा येवंक लागलीं. भारतांतल्या हेर वाठारांतल्यान येवपी हिंदी नेमाळीं अशों - केरळचे ‘युगप्रभात', (१९५६), कर्नाटकांतलें ‘धीर' (१९७०), काश्मीरचे ‘महावीर' (१९३६), ‘चंद्रोदय' (१९३९), ‘ज्योति' (१९४७), ‘योजना' (१९५६), जम्मुचें ‘गीराजा’ (१९६४), पाँडिचेरीचे ‘अदिति' (१९४२), 'पुरोधा' (१९६२), आसामचे ‘अकेला' (१९४२), दिब्रुगडचें ‘नव जागृति' गुजरातचे ‘हिंदी नव जीवन' (१९२१), हैदराबादचे ‘कल्पना' (१९४८), (१९४२), विशाल भारत (१९२८), ज्ञानोदय (१९४९) हीं कांय उल्लेख मॉरिशस, नेपाळ, ब्रह्मदेश, श्रीलंका, पाकिस्तान, बांगलादेश, आदी देशांनीय "の