आशिल्ल्यान प्रांताक बेल्जियम आनी उत्तरेकडच्या प्रांताक नेदर्लंड्स(हाॅलंड) नांव पडलें.
डच प्रजासत्ताकाची स्थापणूक जालेउपरांत आपलें साम्राज्य आनी वेपार वेडोवपाच्या हेतान, डच इस्ट इंडिया कंपनी आनी वॅस्ट इंडिया कंपनी अस्तित्वांत आयल्यो. हे सर्तीत तांकां इंग्लड, फ्रांस, स्पेन आनी पुर्तुगाल देशांकडेन संघर्श करचे पडले. अठराव्या शेंकड्याच्या पयल्या अर्दाच्या सुमाराक जावा, सुमात्रा, बर्निओ, श्रीलंका, द. आफ्रिका, ब्राझील, जपान ह्या देशांनी डच वसणुको भरभराटीक आयल्यो. तेचपरी ह्या तेंपार संस्कृतीक मळारूय नेदर्लंडसाची खूब उदरगत जाली. १८१५त जाल्ल्या नव्या संविधानाप्रमाण चड प्रजासत्तकाचो अंत जावन, नेदलडसांत नियंत्रीत राजेशाहीची स्थापणूक जाली. उपरांत नेदर्लंड्य आनी बेल्जियम हांचें एकीकरण करपाचे खूब यत्न जाले, पूण बेल्जियमी लोकांनी ह्या हालचालींक विरोध करून आपूण स्वतंत्र आशिल्ल्याचें जाहीर केलें(१८३०).
एकुणिसाच्या शेंकड्याच्या दुसऱ्या अर्दासावन ते पयल्या म्हाझुजामेरेन नेदर्लंडसांत शांतताय आशिल्ली. ह्या तेंपार अर्थीक आनी संस्कृतीक मळांचेर देशाची खूब उदरगत जाली. पयल्या म्हाझुजांत नेदर्लंड्य देशान तटस्थ रावपाचें धोरण आपणायल्लें. पूण ह्या तेंपार ताच्या वेपाराचेर खूब वायट परिणाम जाले. झुजा उपरांतच्या कालांत अर्थीक मंदी, बेकारी, नाझी तत्वांचो तसोच कम्यूनिस्ट विचारसणीचो प्रचार आनी हेर कारणांक लागून जनता आनी शासन हांचेमदीं तणाव निर्माण जावपाक लागलो. दुसऱ्या म्हाझुजांत लेगीत नेदर्लंड्स देशान तटस्थ रावपाचें धोरण आपणायलें. पूण १९४०त जर्मनी सैन्यानी घुरी घालून नेदर्लंड्स आपल्या शेकातळा हाडलें. उपरांत सुमार पांच वर्सांमेरेन हो देश नाझी लश्कराचे राजवटीतखाला उरलो.
अर्थीक स्थिती: विसाव्या शेंकड्यामेरेन नेदलड्साची अर्थीक स्थिती समाधानकारक आशिल्ली, पूण उपरांत दोनूय म्हाझुजांक लागून ती साप्प इबाडिल्ली. दुसऱ्या म्हाझुजा उपरांत नेदर्लंड्सान रीतसर येवजणो आंखून उद्देगीक क्षेत्रांत खूब उदरगत घडोवन हाडल्या.
शेतवड हो हांगाचो मुखेल वेवसाय. हांगाची चडशी जमीन सपाय आनी पिकाळ आशिल्ल्यान तशेंच पोल्डर जमनीचोय वापर शेतवडीखातीर केल्ल्यान शेतकी मळार खूब उदरगत जाल्या. सद्या रसायनीक साऱ्याचो आनी यंत्रांचो शेतवडींत चड वापर जाता. गंव, ओट, राय, बार्ली , बटाट वाटाणे, बीट हीं हांगाचीं मुखेल पिकां. तणाचीं व्हड मळां आशिल्ल्यान पशूधन उत्पादनांतूय खूब वाड जाल्ली आसा. गोरवां, मेठरां आनी कुकडां पोसपाचो उद्देग हो अर्थवेवस्थेचो म्हत्वाचो वांटो. फुलांच्या उत्पादनासावन येवपी येणावळूय खूब आसा. गुलाब, कार्नेशन, ट्युलीप, हायसिंच, डॅफोडिल, नार्सिसस ह्या फुलांचें उत्पादन खूब प्रमाणांत जाता. फुलाफळांचे लागवडीखाला सुमार १,२०,००० हॅक्टर जमीन आसून, ट्युलीप फुलांची निर्यात व्हडा प्रमाणांत जाता.
देशाक व्हड दयादेग लाबिल्ल्यान, नुस्तेमारी वेवसाय हांगा खूब म्हत्व प्राप्त जालां. आयमाॅयडन हें हांगाचें मुखेल नुस्तेमारी बंदर. हांगाच्या दर्यात हॅरींग, प्लेस, काॅट, शार्क आनी सुंगटां व्हड प्रमाणांत मेळटात. झिलंड प्रांताचे फातरी दयादेगेर कालवांचे दाट थर मेळटात.
सैमीक तेल आनी वायू हांचे तशेंच कोळसाचे कांय प्रमाणांत सांठे हांगा मेळटात. पूण हांचे सांठे देशाचे गरजेपरस खूब उणे आसात. हाका लागून हांची चड प्रमाणांत आयात जाता. दक्षिण लिंबर्ग प्रांतांत कोळशाच्यो बारा खणी आसात.
डच उद्देगीक क्षेत्र हें हेर युरोपी देशांपरस उसरां सुरू जालें(१८७०). दुसऱ्या म्हाझुजा उपरांत उद्देगीक क्षेत्राचेर भर दिल्ल्यान हांगाच्या उत्पादनांत खूब वाड जाली. हांगा वेगवेगळ्यो वस्तू तयार करपाचे कारखाने आसात. चडशा कारखान्यांक लागपी कच्च्या म्हालाची व्हड प्रमाणांत आयात जाता. विटो, नळे आनी तिजुले हांच्या भट्ट्यो चड करून न्हंयांच्या देगांनी दिश्टी पडटात. रसायनीक उद्देगांत खूब वाड जाल्या. तिलबर्ग, हेल्माँट आनी आयंटहोव्हेन नगरांनी लुगटाच्यो गिरणी आसात. तिख्या उत्पादन हो हांगाचो चड म्हत्वाचो उद्देग आसून 'राॅयल नेदर्लड्स ब्लास्ट फर्नेस आनी स्टील वर्क' हो देशांतलो तिखें उत्पादन करपी सगळ्यांत व्हडलो कारखानो. राॅटरडॅम शारांत तेल निवळीकरणाचे कारखाने आसात.
नेदर्लंडसाचे चडशे कारखाने ल्हान आनी मध्यम आकाराचे आसात. लोणी, चाॅकलेट, कोको आनी अन्न् प्रक्रिया करपाचे हेर कारखाने तशेंच चामड्याच्यो वस्तू, कंवचेचें सामान, कागद आनी सोरो काडप हे हांगाचे म्हत्वाचे उद्देगधंदे. गिल्डर हें देशाचें अधिकृत चलन.
येरादारी आनी संचारण : देशाची चडशी भूंय सपाट आशिल्ल्यान, नेदर्लंड्स देश रेल्वेमार्ग आनी रस्त्यांच्या मळार खूब फुडारिल्लो जाला. उदकांतली येरादारी आदल्या तेंपासावन विकसीत जाल्ली आसून हांगा देशाभितर चलपी बोटी २० हजारांवर आसून सुमार देड हजार तारवां सागरी वेपारांत आसात. ऱ्हायन न्हंयेवयली येरादरी मुखेलपणाव उदका मार्गातल्यावनूच जाता. राॅटरडॅम हें उदका येरादारीचें संवसारांत नामना मेळिल्लें व्हड केंद्र. युलियाना ऱ्हायन-अॅम्स्टरडॅम, न्यूज-व्हाल हीं खारजां उदका येरादारीचे नदरेन म्हत्वाचीं आसात. राॅयल डच अॅरलायन्स ही देशांतली मुखेल विमान येरादारी कंपनी. हे कंपनीचीं विमानां संवसारांतल्या सगळ्या मुखेल शारांनी देंवतात. नेदर्लंडसाची तार आनी दूरध्वनी वेवस्था पोस्टाचे कक्षेंत आसा. १९८५ मेरेन हांगा ४०,००० टॅलॅक्स प्रेषणमार्ग आशिल्ले. रेडिओवयल्या कार्यावळी मिडियम व्हेव (Medium Waves) वयल्या पॅसारीत जातात. 'एफ् एम्' बँडाचीय सुविधा हांगा आसात. १९८६ मेरेन ४६० सिनेमा थएटरां आशिल्लीं. देशांत उजवाडाक येवपी दिसाळ्यांचो आंकडो सुमार ८५ इतलो आसा.
लोक आनी समाजजीण: देशांत आशिल्लो डच समाज हो फ्रिझियन, फ्रँक आनी सॅक्सन टोळ्यांची भरसण जावन तयार जाल्लो आसा. रोमी लोकांचो शेक हांगा आशिल्लो तेन्ना हजरांनी जर्मन लोक नेदर्लंड्साचे उत्तरेक येवन रावले. ह्याच वेळार देशाच्या दक्षिण भागांत फ्रँच लोकांचो शेक चलतालो. हाका लागून देशांत अँग्लो-सॅक्सन फ्रिजिया वंश उत्तरेक आनी वांशिक विभागणी आसा. देशाचे उत्तरेकडचे डचशे लोक प्राॅटॅस्टंट जाल्यार दक्षिणेकडचे कॅथलीक आसात. देश आकारान ल्हान आसलो तरी दर एका प्रांतान आपआपलें खाशेलेपण राखून दवरलां.
हांगाचीं घरां ल्हान आसलीं तरी वोत येवंचें म्हणून तांची जनेलां व्हडलीं दवरतात. डच लोक हे फुलांचे मोगी आशिल्ल्यान त्यांच्या पोरसांनी वेगवेगळीं फुलझाडां पळोवपाक मेळटात. चडशीं घरां खारजांच्या देगांनी बांदिल्लीं आसात. खारजाच्या आलतड-पलतड येवपा-वचपाखातीर काडपा-घालपाक येतात असले पूल आसात. चडशा डच लोकांचो भेस, हेर युरोपी लोकांभाशेनूच आसात. पूण कांय गांवगिऱ्या वाठारांनी पुर्विल्लो
