बकां म्हण्टात. संघटीत अशा स्वरुपाचो,ठगांचो वेवसाय आतां लागीं लागीं सोंपला अशें म्हणूं येता.सुरवातेक इंग्लिशांनी आनी उपरांत भारत सरकारान अशा वेवसाय आड कडक कायदे आनी तितलीच कडक ख्यास्त करून अशा वेवसायांचेर बंदी हाडली.आधुनीक जीवन पद्दत विचारसरणी,विज्ञानीक विकास आनी शिक्षण प्रसाराच्या माध्यमांवरवीं अशा वेवसायांचेर आपशींच बंधना पडूंक लागिल्ल्यान ठगपणाचो वेवसाय नश्ट जावप अपरिहार्य जालेत्र. -कों.वि.सं.मं.
ठाकूर:महाराष्ट्रांतली एक मुखेल जमात.पंजाब आनी काश्मीर ह्या राज्यांनी आशिल्ल्या कांय जातिंकूय ठाकूर अशें ना6व आसा.ठाकूर लोकांत हिंदू,मुसलमान,शीख आनी बौध्द ह्या धर्मांचे लोक भोवसंख्येन आसात.हातूंतल्या कांय लोकांक ठक्कर अशेंय म्हण्टात.राजस्थानांतले राजपूत सरदार स्वताक ठाकूर म्कणोवन घेतात.
सुलतान मुहंमदाच्या आक्रमणांनी बेजार जावन गुजराताचे ठक्कर रानांत पळून गेले.तांचे वांगडा हेर कांय लोकूय गेले.त्या सगळ्यांक उपरांत ठाकूर म्हणूंक लागले अशें डॉ.विल्सन हाचे मत आसा.
उत्तर भारतांतले एके क्षत्रिय जातिकूय ठाकूर अशें म्हण्टात. महाराष्ट्रांतली ठाकूर जमात चड करून उत्तर कोंकणांतल्या कुलाबा आनी ठाणें जिल्ह्यांनी आसा.तशेंच पुणें,अहमदनगर,नासिक ह्या जिल्ह्यांनीय ठाकुरांची वसती आसा.नासिक जिल्ह्याचे अस्तंतेकडल्या दोंगराळ वाठारांत ठाकूर लोकांची वसती आशिल्ली.तांच्यांत दोन उपजाती आसात.क-ठाकूर आनी म-ठाकूर.कोंकणांतल्यान आयिल्ले क-ठाकूर आनी महालदेशांतल्या आयिल्ले म-ठाकूर.तांच्या उलोवपांत परतून परतून क आनी म हे वर्ण येतात,ताका लागून तांकां तशीं नांवां मेळ्ळ्यांत,अशें म्हण्टात.
ठाकूरांचे वस्तीक ठाकूरवाडी म्हण्टात.तांची खोपटी ल्हान आसता.ल्हानशी एक रांदचीकूड आनी दुसरी व्हड कूड अशे घराचे दोन भाग आसतात.घरांतूच गोरवां बांदपाखातीर वेगळी सुवात आसता. रांदपाखातीर ते लोक मातयेचीं आयदनां वापरतात.नाचणें,वरयां तांदूळ हांची भाकरी तशेंच शीत,दाळ आनी हेर कड्डण हें तांचें नित्याचें अन्न आसता.तेच प्रमाण उडीद,तूर आनी कुळीद तांकां खूब आवडटात.भाकरेवांगडा ते सुकें नुस्तें भाजून खातात. चडशे ठाकूर लोक मराठी भास उलयतात. ठाकुरांच्यो बायलो धोंपरामेरेन न्हेसतात आनी पोलको घालतात,पूण पदर घेनात.दादले लंगोट आनी बंडी असो भेस करतात.हालीं दादले गांवांभायर वतना पुडवें वा पायजमो घालतात.बायलो हाताचेर,कपलाचेर,पोल्यांचेर पाडून घेतात.गळेसर आनी जोडवीं हीं तांचीं सौभाग्याचीं चिन्नां आसतात.तशेंच रुप्याच्योय वस्ती त्यो वापरतात. ठाकूर लोक भवानी,शंकर,पार्वती,हनुमान,कान्होबा,खंडेराव,वाघ्या,हिरवा,मुंजो,बेताळ,वीर ह्या देवतांक भजतात.ह्या सगळ्या देवांभितर ते हनुमान आनी शंकर ह्या देवांक चड श्रेश्ठ मानतात.तशेंच ते भुतांखेतांकूय भजतात.भूतबाधा जाल्यार ते भगताकडल्यान उपचार करून घेतात.
दिवाळेची परब क-ठाकूर उमेदीन मनयतात.होळी,गोकुळाश्टम,वाघबारस ह्या परबांक म-ठाकूर नाच करतात.ज्येश्ठ उमाशेक तांचो नाचाचो मौसम सुरू जाता आनी आश्र्विन उमाशेक सोंपता.नाचतना ते पदां म्हण्टात.केन्ना केन्नाय नाचाच्या पदांनी प्रस्न –जापो जातात आनी दोन दोन दीस चलतात.नाचाच्या निमाणें शंकर पार्वती,विष्णु,पृथ्वीमाता,चंद्र सूर्य आनी प्रेक्षक हांकां नमन करतात.परबे वेळार ते आपलीं घरां रोजांच्या फुलांनी रंगयतात.तांचीं वाद्यां ते स्वताच तयार करतात.तारफा हें तांचें मुखेल वाद्य आसता.
आवळी,घगरे,वाद्य,धुमाळ,गवते,वयाळ हीं आनी हेर कांय कुळां ते आपलीं आडनांवां म्हणून वापरतात. वयांत येतकच ते चले चलयांचीं लग्नां करतात.व्हंकलेचें मोल दिवन लग्न जाता.वधूमुल्याच्या बदलाक भावी जावंक व्हंकलेगेर शेताचेर काम करता.आते मामे भावंडांत लग्नां जातात.विधवेकडेन लग्न जावं येता. म-ठाकूरांचीं लग्नां ब्राह्मण करता आनी क-ठाकूरांचीं लग्नां पुजारी करता.चली पसंत जातकच साकरपुडो करतात,ताका सुपारी फोडप अशें म्हण्टात.सादारणपणान मार्गशीर्ष आनी माघ ह्या म्हयन्यांनी तांगेर लग्नां करतात. हळद लावप आनी तेलवण हे क-ठाकुरांच्या लग्नांतले मुखेल विधी आसतात.तेलवणाच्या वेळार एक बायल लग्नाचीं पदां म्हण्टा.त्या पदांक ‘धवळे’ म्हण्टात. ब्राह्मणान लायिल्लें लग्न,पाटाचें लग्न,उदकाचो हांडो माथ्यार घेवन बायल घरांत येता आनी घरांतल्या दादल्याकडेन लग्न जाता तें लग्न,प्रेमविवाह,चलयेच्या हातांतलें कांकणां घेवन केल्लें लग्न अशे ठाकुरांच्या लग्नाचे जायते प्रकार आसात.लग्न जातकच न्हवरो वेगळें घर बांदून आवय – बापायपसून कुशीक रावता.घोवा बायलेचें पटलेंना जाल्यार तीं घटस्फोट घेतात.तेखातीर ठाकूर पंचायता आपयतात. ठाकूर लोकांत जमात भरोवन न्याय दिवपाची क्चाल आसा.पयलीं गांवाची,मागीर पंचक्रोशीची,उपरांत १४ गांवांनी,२१ गांवांची आनी निमाणी ८१ गांवांनी जमात भरता. ८१ गांवांनी जमात सगळ्यांत श्रेश्ठ.तिणें न्याय दितकच फुडें अपील ना.जमातीचे सभेंत पंचमंडळी उलयता.जमातीचेर सगळ्या ठाकुरांची श्रध्दा आसता. म-ठाकूर मडीं पुरतात.क-ठाकूर मेल्ल्या मनशाचे वा ताच्या सोय-यांचे इत्सेप्रमाण केन्नाकेन्नाय मडीं लासतात.पावसाळ्यांत मात पुरतात.चडशे संस्कार हिंदूंभाशेनूच करतात.क-ठाकूर मडें पुरिल्ल्या जाग्यार एक फातर पुरतात.ताचेर बायल वा दादल्याची आकृती काडटात.ताका ‘वीरगळ’ अशें म्हण्टात.म-ठाकूर सातव्या वा धाव्या दिसा क्रिया करतात.त्या दिसा खाशेल्या देवांची पुजा करतात.तेराव्या दिसा ठाकूरवाडींतले सगळे लोक लागींचे तळयेर वचून थंय खाड करून न्हातात. ठाकूर जमातींत दादल्यान कश्टांचीं कामां करप आनी पयशांचो वेव्हार,बाजार हीं कामां करप अशी वांटणी केल्ली आसा.
शेती हो ठाकुरांचो मुखेल वेवसाय आसा.तेचप्रमाण नुस्तेमारी आनी दिसवड्याचींय कामां ते करतात.नासणें,वरयो हीं पिकां ते पिकयतात.शेतीचें काम मंगळारा दिसा सुरु करिनात.पेरणेपयलीं क-ठाकूर देवाक कोंबो बळी दितात. -कों.वि.सं.मं.
