Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/525

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आसात.१९८४ मेरेन ८२.२३% रोमन कॅथलीक, ३.३% प्राॅटॅस्टंट आनी १३.६% हेर धर्मांचे लोक आशिल्ले.१९८० मेरेन ६२.४% लोक साक्षर आशिल्ले.मुळावें शिक्षण फुकट आनी सक्तीचें आसलें तरीर शाळांचो आंकडो अजुनूय उणो आसा.देशांत पर्यटन वेवसायाची उदरगत जायत आसा.हांगाची अधिकृत भास स्पेनीश.१९८४ मेरेन हांगा तीन दिसाळीं उजवाडाक येतालीं. कों. वि. सं. मं. == निकाह : ==मुसलमान लोकांच्या लग्नसंस्काराक निकाह(अरबी) वा शादी (फारशी) अशें म्हणटात.निकाह म्हळ्यार खुशालकायेचो दीस. हिंदूंवरी हो संस्कार धर्मीक न्हय.तो एक समाजीक करार आसता.हिंदूच्या भटावरी हो संस्कार काजिनूच करुंक जाय अशें ना.कुराणांतले लग्नाविशींचे मंत्र म्हणून कोणूय निकाह करुंक शकता.मुसलमानांमदीं बालविवाहाची चाल ना.जायते फावट भुरग्यांच्या सव्या वा सातव्या वर्साच तांची जोडी जमोवन दवरतात.पूण लग्नसुवाळो मात भुरगीं पिरायेंत आयलीं म्हण्टकच करतात.न्हवरया- व्हंकलेचें कूळशील पळोवन थरयल्लें आनी विधियूक्त केल्लें लग्न हो निकाह हाचोच प्रकार आसा.सुरवातेक खाजगी रितीन चौकशी जाले उपरांत न्हवरयाचो बापूय व्हंकलेच्या बापायकडेन न्हवरयाच्या वंशाची पुराय म्हायती बरोवन धाडटा.म्हायती वांगडा कांय भेटवस्तूय धाडटात.ती भेट आपणायली जाल्यार मागीर व्हंकलेक मागणी घालतात.मागणे वेळारुय वस्त्रालंकार धाडपाची पद्दत आसा.हाका 'मंगनी' म्हण्टात. चलयेचो निकाह सक्तीन लावंक जायना, असो कायदो इस्लाम धर्मात चालंत आसा.इस्लामान बायल आनी दादलो हांचो दर्जो चडचो सामान्य मानला.हाका लागून लग्नाक व्हंकलेची संमती भोव गरजेची आसता.मौलवी वा तिच्या नात्यांतललो कोणूय तिचो वकील म्हणून तिची संमती मेळयता आनी ती न्हवरयाक सांगता.हे संमतीक उण्यांत उणे दोन गवाय लागतात.चडशीं लग्नां न्हवरो-व्हंकलेचे आवय बापुयूच थरयतात.पूण हालींच्या तेपार न्हवरो-व्हंकल आपलो सांगाती वेंचून काडटात. आपले एेपतीप्रमाण न्हवरो व्हंकलेक कांय रक्कम हुंडो म्हणून दिता.ताका 'मेहेर' आशें म्हण्टात.ताचेर फक्त व्हंकलेची मालकी आसता.लग्नाआदीं चार दीस न्हवरया-व्हंकलेक तांच्या घरा पिठी लायतात.गंव वा मूग हांच्या पुठांत तिळांचें तेल आनी हळद घालून तयार केल्लो लेप लायतात.ह्या वेळार जमिल्ल्यो बायलो पदां म्हण्टात आनी मागीर खाजूर वांट्टात. मुखेल लग्नविधी व्हंकलेच्या घरांत जाता.सादारपणान तो तीन दीस चलता.व्हंकलेची मंडळी न्हवरयागेर वचून ताच्या हाता-पायांक मेथी लायतात आनी ताका सुताच्या नाडयांचें कांकण,लेंस आनी पागोटें दितात.उपरांत न्हवरयाक वाजयत गाजयत व्हंकलेगेर व्हरतात.हे मिरवणुकेक 'सबगस्त' म्हण्टात.पयले दोनूय कडचे सोयरे एकठांय बसून जेवणखाण, गुडगुडी,पानसुपारी,नाचगाणें आनी हेर कार्यक्रमांनी वेळ घालतात.तिसरया दिसा न्हवरो व्हंकलेकडच्यान आयिल्ले कपडे घालता.त्याच दिसा व्हंकलेच्या हाता-पायांक मेथी लायतात. उपरांत तिका न्हाणोवन न्हवरयान धाडिल्ल्या वस्त्रालंकारांनी सजयतात.सांजे वेळार न्हवरो तकलेक बाशींग बांदून मिरवणुकेन व्हंकले घरा वता.थंय ताचेखातीर खास बसका तयार केल्ली आसता.ताका तेंकून पड्डो आसता.पड्ड्याआड व्हंकलेवांगडा हेर बायलो बशिल्ल्यो आसतात.। काझी व्हंकलेक तिची संमती विचारता.तिणें 'हय' म्हळ्यार तो न्हवरयाकडच्यान कुराणांतलीं लग्नविशयक पांच कलमां म्हणून घेता.उपरांत 'खुत्बा ए निकाह'(विवाह मंत्र) म्हण्टात.उपरांत न्हवरया-व्हंकलेची भेट घडोवन हाडटात.न्हवरो सुरवातेक व्हंकलेचें तोंड हारशांत पळयता.काझीन दोगांकूय आशिर्वाद दिले उपरांत हेर जमिल्ले लोक हात वयर करुन ह्या आशिर्वादांत वांटो घेतात.खारको वांटले उपरांत काझी आपल्या दप्तरांत त्या निकाहाची नोंद करता. न्हवरयाचे मंडळीक मेजवानी आनी न्हवरयाक आंदन म्हणून दिवपाच्यो वस्तू दिले उपरांत वरात भायर सरता.वरात न्हवरयाच्या घरा वाजत गाजयत वता.ताचे उपरांत दोन, तीन दिसांनी न्हवरयाकडची मेजवानी जाता.तिसरया वा धाव्या दिसा कांकणा सोडलेउपरांत लग्नसुवाळो सोंपता.। सादारणपणान होच लग्नसुवाळो इस्लामी लोकां मदीं चलता, पूण मुस्लमानांमदीं जातिभेद आशिल्ल्यान दर एके जातींत लग्नविशयक आचारांत थोडो भोव फरक आसता. - कों. वि. सं. मं. == निकोबार: ==(पळेयात अंदमानआनी निकोबार). == निर्गूण संप्रदाय: ==निर्गूण परब्रह्याची उपासना करपी लोकांचो वर्ग.मुसलमान लोक भारतांत येवन स्थायीक जातकूच इस्लामांतल्या एकेश्वरवादावरीच एकउपासना पद्दत सुरु करपाचे इत्सेन सगुणोपासनेपसून वेगळी अशी निर्गूण ब्रह्माची उपासना कांय लोकांनी आपणायली.स्वामी रामानंद आनी ताचो गुरु राघवानंद हांच्या काव्यांत निर्गूण मताचीं मूळां मेळटात.पूण ह्या पंथाचे सिध्दांत मात उपनिशदांतल्या तत्वागिन्यानाचेर आदारिल्ले आसात.सुफी संप्रदायाचो मात ताचेर प्रभाव पडिल्लो दिसता.कबीराक ह्या पंथाचो प्रवर्तक मानतात.जाचेखातीर धर्मीक भेदभाव तयार जातात अशा बाह्योपचारांचो त्याग आनी शुध्द इशवर भक्ती तशेंच सात्विक जीण हांचेर कबीरान भर दिला.मनाचें खरेपण आनी सहानुभुती हांकां तो चड म्हत्व दिता.पूण निर्गुणाकडेन आस्था आसुनूय ताणें ह्या नांवाचो वेगळो संप्रदाय सुरु केलोना.तशेंच ताचे उपरांत अशा संप्रदायाची कोणेंच स्थपना केल्ली दिसना.पूण वेगवेगळ्या संप्रदायांतल्या निर्गुणोपसाक आनी सगुणोपासक लोकांमदीं भेद दाखोवपाखातीर ते विचारसरणीक निर्गूण संप्रदाय हें नांव मेळ्ळें.निर्गुनिया,निर्गुणवादी वा संतमत हे शब्द त्याच अर्थान वापरतात. निर्गूण संतकाव्य-इ.स.च्या १५ व्या शतमानासावन भक्तिकाव्यांत सगूण आनी निर्गूण हे दोन वेगवेगळे प्रवाह सुरु जाले.फुडें निर्गूण काव्याचे शुध्द ज्ञानाश्रायी आनी शुध्द प्रेममार्गी आशे दोन फांटे जाले.निर्गूण भक्ती ही भावनात्मक प्रवृत्ती आसून संतकवीच्या भक्तीगितांवरीच सुफी कवीच्या प्रेमग्रंथांत तिचो आस्पाव जाता.बौध्दपंथी सिध्दपुरुष आनी नाथपंथी योगी हांच्या पदांचोय निर्गूण काव्याचेर प्रभाव पडला. कबीराच्या ज्या पदांनी निराकार ईशवराची उपासना करपाचो उपदेश केल्लो आसा तांकां 'कबिरदास की वाणी' आशें म्हण्टात.तीं पदां निर्गूण